Yunus Emre DOĞAN, Ayşe Nur DOĞAN, Burhanettin AVCI, Hacer BALKAYA, Mehmet Akif DÜNDAR, Erdal MERT, Ahmet ÖZTÜRK

İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinde ağız ve diş sağlığı durumu ve etkileyen faktörler

Amaç: Sağlık Bakanlığı’nın Koruyucu Ağız ve Diş Sağlığı Programı Muayene Takip Formunda yer alan verilerden faydalanarak ilköğretim birinci sınıf öğrencilerin ağız ve diş sağlığı durumlarını ve etkileyen faktörleri değerlendirmek amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmada 2017-2018 Eğitim ve Öğretim Döneminde Kayseri İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılmış olan ağız ve diş sağlığı çalışmaları kapsamında taranan 13,836 öğrencinin formları değerlendirilmiştir. Formlar iki bölümden oluşmakta olup, ilk bölümde öğrenci velilerinin doldurması gereken ve öğrencilerin kişisel özellikleri, diş sağlığına yönelik tutum ve davranışları ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. İkinci bölüm ise yapılan muayenelerin bulgularını içermektedir. Elde edilen nicel veriler ortalama ve standart sapma, nitel veriler sayı ve yüzde ile gösterilmiş, kişisel özellik ve alışkanlıkları dmft indeksi ile karşılaştırmak için bağımsız örneklerde t testi, Tek Yönlü ANOVA ve Post-hoc Tukey testleri kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde p<0.05 değeri anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Değerlendirilen öğrencilerde çürük deneyimi prevalansı %73.3, tedavi edilmemiş çürüklü öğrenci yüzdesi %69.6 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin dmft indeksi 3.58±3.32 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin tarama sonuçlarına göre dmft indeksi erkeklerde, veli öğrenim durumu ortaokul ve altı olanlarda, kendine ait diş fırçası olmayanlarda, dişlerini fırçalamayanlarda, diş eti kanaması olanlarda, ortodontik tedavi görenlerde, en son diş hekimine gitme sebebi ağrı veya yakınma ve tedavi veya tedavi takibi olanlarda diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Ara yüz fırçası/diş ipi kullanımı ile dmft indeksi arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p>0.05). Sonuç: Kayseri’deki okullarda tarama verilerinin sonuçları çürük sıklığının Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen hedeflerin çok gerisinde olduğunu göstermektedir. Ağız-diş sağlığı ölçütlerimizi iyileştirmeye yönelik olarak “Koruyucu Diş Hekimliği Hizmetleri”nin yaygınlaştırılması gerektiği düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler:

Ağız ve diş sağlığı, diş çürüğü, dmft, ağız ve diş sağlığı taraması, ilköğretim öğrencileri

Oral and dental health status and affecting factors within first grade primary school students

Objective: The aim of this study was to evaluate the oral and dental health of first grade students and the factors affecting them by utilizing the data in the examination follow-up form of the Ministry of Health’s Preventive Oral and Dental Health Program. Methods: 13,836 forms of students who were screened within the scope of the oral and dental health studies conducted by the Kayseri Provincial Health Directorate in the 2017-2018 Education Period were evaluated. Obtained quantitative data were shown with mean and standard deviation, qualitative data were indicated by number and percentage, and t-test, One Way ANOVA and Post-hocTukey tests were used for independent samples to compare personal characteristics and habits with the dmft index. In statistical analysis, p <0.05 was considered significant. Results: The percentage of untreated caries students was 69.6%. dmft index was 3.58±3.32. According to the examination findings of students, the dmft index was found to be statistically significantly higher in males, parents with secondary education, lower secondary school, no toothbrush, no toothbrushing, gum bleeding, orthodontic treatment, the last reason for going to the dentist and pain or complaints and treatment or treatment follow-up high (p<0.05). No significant relationship was found between the use of interface brush/floss and dmft index (p> 0.05). Conclusion: The results of the screening data showed that caries frequency is far behind the targets set by the World Health Organization in terms of caries frequency. It is thought that “Preventive Dentistry Services” should be expanded in order to improve oral-dental health criteria.

Keywords:

Oral and dental health, tooth decay, dmft, oral and dental screening, primary school students,

PDF

___

Çok Sektörlü Sağlık Sorumluluğunu Geliştirme Programı 2013-2023. Sağlık Bakanlığı Yayın No:942, 2014.
Karabekiroğlu S, Öncü E, Kaplanoğlu K, Ünlü N. Okul çağındaki çocuklarda diş hekimi ziyaret sıklığının çürük deneyimi ve ağız sağlığı faktörleri üzerine etkisi. Selcuk Dent J 2015;2:58-64.
Roberson TM, Cariology: the lesion, etiology, prevention and control. In: Roberson TM, Heymann HO, Swift Jr EJ, editors. Sturdevant's Art and Science of Operative Dentistry. 5th ed. St. Louis, Missouri: MosbyElsevier 2006. p. 65- 134.
Namal N, Ertem-Vehid H, Vehid S, Can G. Altı-On İki Yaş Grubu Çocukların Diş Sağlığını Etkileyen Anneye Ait Faktörlerin Araştırılması. Çocuk Dergisi 2009;9(3):123-126.
Peker K, Bermek G. Erken Dönem Süt Dişi Çürüklerinin Önlenmesinde Risk Değerlendirmesinin Önemi. Atatürk Üniv Diş Hek Fak Derg 2013;23(1):106- 115.
Koser C, Nalçacı A. Çürük Prevalansındaki Yaklaşımlar ve Karyogram Konsepti. Cumhuriyet Dent J 2011;14(3):230-245.
World Health Organization (WHO). Oral Health Survey. Basic Methods. 5th ed. Geneva: World Health Organization, 2013. p.125.
Güçiz Doğan B, Gökalp S. Türkiye’de Diş Çürüğü Durumu ve Tedavi Gereksinimi, 2004. Hacettepe Diş Hek Fak Derg 2008;32(2):45-57.
Aggeryd T. Goalsfor oral health in theyear 2000: Co-operation between WHO, FDI and the national dental associations. IntDent J 1983;33:55-9.
WHO Health 21: The Health For Policy Framework For The WHO European Region European Health For All Series No.6, 2000.
Gökalp S, Güçiz Doğan B, Tekçiçek M, Berberoğlu A, Ünlüer Ş. Beş, On İki ve On Beş Yaş Çocukların Ağız Diş Sağlığı Profili, Türkiye-2004. Hacettepe Diş Hek Fak Derg 2007;31(4):3-10.
Öztürk AB, Sönmez B. Güneydoğu Anadolu Kırsalında Yaşayan Çocuklarda Ağız ve Diş Sağlığı Değerlendirilmesi: Kesitsel Saha Çalışması Sonuçları. Konuralp Tıp Derg 2016;8(3) 195-201.
Dimitrov E, Georgieva M, Radosveta A, Dimova-Evgeni M, Arnautska H. Caries Prevalence Among 5-7 Year-Old Children In Northeast Bulgaria. J IMAB 2017;2(3): 1633-1636.
Salah N. Comparison of oral health in children aged 5-6 years in the Czech Republic and Yemen. Cent Eur J Public Health 2018, 26(4):305-309.
Hobdell M, Petersen PE, Clarkson J, Johnson N. Global goals for oral health 2020. IntDent J 2003;53(5):285-288. 16. T.C. Sağlık Bakanlığı. Stratejik Plan 2013-2017. Ankara: Sağlık Bakanlığı; 2012. p.163.
Yıldız E, Şimşek M, Gündoğar Z, Aktana AM. Gaziantep Diş Hekimliği Fakültesi’ne başvuran çocukların ağız ve diş sağlığı düzeyi. Gaziantep Med J 2015;21(2):118-124.
Kapdan A, Kuştarcı A, Buldur B, Arslan D. Sivas İlindeki Okul Öncesi Yaş Grubu Çocukların Diş Sağlığı Durumlarının Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Dent J 2010;13(2):91-95.
Koçanalı B, Topaloğlu Ak A, Çoğulu D. Çocuklarda Diş Çürüğüne Neden Olan Faktörlerin İncelenmesi. J Pediatr Res 2014;1(2):76-9.
Kambek Taşveren S, Yalçın Yeler D, Sözen A, Taşveren S. 12 Yaş Grubu Çocukların Diş Fırçalama Sıklığı - Dmft İlşkisi. Atatürk Üniv Diş Hek Fak 2005;15(3):11-14.
Duangthip D, Chen KJ, Gao SS, Lo ECM, Chu CH. Early childhood caries among 3- to 5-year-old children in Hong Kong, Int Dent J. 2019;69(3):230-236.
Alvarez-Arenal A, Alvarez-Riesgo JA, Pena-Lopez JM, Fernandez-Vazquez JP. DMFT, dmft and treatment requirements of schoolchildren in Asturias, Spain. Community Dent Oral Epidemiol 1998; 26: 166–9.
Ayele FA, Taye WB, Ayele TA, et al. Predictors of dental caries among children 7-14 years old in Northwest Ethiopia: a community based cross sectional study. BMC Oral Health 2013; 13:7.
Petti S. Why guide lines for early childhood caries prevention could be ineffective amongs children at high risk. J Dent. 2010;38(12):946-55.
Burt BA. Fluoridation and social equity. J Public Health Dent. 2002;62(4):195- 200.
Karadaş M, Tahan E, Köse O, Demirbuğa S. Evulation of relationship between DMFT index and oral hygiene with tooth brushing frequency in 13-20 year old individuals. Turkiye Klinikleri J Dental Sci 2014;20(3):177-81.
Altun C, Güven G, Başak F, Akbulut E. Evaluation of children in the age group of 6 to 11 with respect to oral-dental health. Gülhane Tıp Dergisi 2005;47:114-8.
Taşveren SK, Yalçın Yeler D, Taşveren S, Sözen A. The relationship between DMFT index and the tooth brushing of the 12-year old children. Atatürk Üniv Diş Hek Fak Derg 2005;15(3):11-4.
Erdoğan A, Bozkurt Aİ, Ergin A, et al. Oral-dental health evaluation of the Pamukkale University Medical School students. Pam Tıp Derg. 2015;8 (1):1-9.
Bani M, Ayhan Bani A. Ağız sağlığı bilinci ve ortodonti hastalıklarının ağız sağlığının geliştirilmesi. Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg. J Dent Fac Atatürk Uni 2014;21(3):442-451.
Karaoğlanoğlu S, Aydın N, Oktay EA, Yeşil Duymuş Z, Şahin A, Toksoy Topçu F.Diş Fırçalama ve Sigara İçme Alışkanlığının DMFT Oranına Etkisinin Demografik Verilere Göre Değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Dental Sci 2018;24(2):84-92.
Haake SK, Nisengard RJ, Newman MG, Miyasaki KT. Microbial interactions with the host in periodontal disease. In: Newman MG, Takei HH, Carranza FA, eds. Clinical Periodontology. Philadelphia: W.B. Saunder; 2002;132- 152.
American Academy of Periodontology. Parameter on plaque-induced gingivitis. J Periodontol 2000; 71 (Suppl. 5): 851- 852.
Tulunoğlu Ö, Bodur H, Akal N. Aile eğitim düzeyinin okul öncesiçocuklardaki ağız-diş sağlığı uygulamaları üzerine etkisinin değerlendirilmesi. GÜ Diş Hek Fak Derg 16: 27-32, 1999.
Akin M, Tazcan M, Ileri Z, Basciftci FA. Incidence of white spot lesion during fixed orthodontic treatment. Turkish J Orthod 2013;26:98–102.
Derks A, Kuijpers-Jagtman AM, Frencken JE, Van't Hof MA, KatsarosC. Caries preventive measuresusedin orthodontic practices: an evidence based decision? Am J Orthod Dentofacial Orthop 2007;132:165-170.
Karadaş M, Cantekin K, Celikoglu M. Effects of orthodontic treatment with a fixed appliance on thecariesexperience of patients with highand low risk of caries. J of Dent Sci 2011;6:195-9.
Arrow P, Oral hygiene in the control of occlusalcaries. Comm Dent Oral Epidemiol, 1198;26: 324–330.
Yurdasal B, Tapalı A, Bozkurt Aİ, Ergin A, Öz İ. Denizli’de İlköğretim Okullarında Yapılan Ağız Ve Diş Sağlığı Eğitiminin Etkisi XI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri kitabı;172, 2007.
Sofola OO, Shaba OP, Jeboda SO. Oral hygiene and periodontal treatment needs of urban school children compared with thatof rural shool chidren in Lagos State. Nigeria. Odontostomatol Trop. 2003;26(101): 25-29