Türk Halk Kültüründe "Tör/Başköşe" Kavramı ve Anlam Yaratmadaki Simgesel Sürekliliği

Bu çalışmanın amacı Türk dünyasında yerleşik hayata geçmiş ve göreceli olarak yakın zamanlara kadar göçebe olan Türk boyları arasında tor veya başköşe kavramlarının ifade ettiği simgeselliğin sürekliliğini ve bu simgeselliğin tarihi ve güncel sosyo-kultürel bağlamlardaki anlam üretici gücünü ve statü yapıcı işlevini ortaya koymaktır.

The Continuities Between Concepts of "Tör/Başköşe" (The heart of) and Their Power to Produce Meanings in Turkish Worldview

The purpose of this study is to show continuity between tor and başköşe concepts among the Turkish tribes of the Turkish world. Turkish culture is a hierarchical culture and tor or başköşe symbolizes the highest respect to old, wise people and guests. Tor is a specifically designed part of yurt or the traditional Turkish tent which is used by the nomadic or semi nomadic Turkish tribes, the counterpart of tor is başköşe in the traditional Turkish house that is used by the settled Turks. Tor or başköşe as a symbol, has the power to produce meanings and to act as a statue maker, in historical and current socio-cultural contexts.

PDF

___

AIMBETOV, K. (1956) Karakalpak Nakılları Ham Makattan, Nukus:Karakalpak Mamleket Baspası.
ATLIHAN, Şerife (1992), "Güney-Batı Anadolu'da Karacadır" Kültür ve Sanat Dergisi, S. 15: 48-54.
AYDOĞAN, Emine. 2000. Yaşı 24, işi öğretmen olan kaynak kişimizin ailesinin yaşamakta olduğu Ordu ve çevresindeki gözlem ve derleme notları. Gözlem ve derleme notlarının bir kopyası Ö.Ç. Özel arşivindedir.
AYSELİ, Mihdiye. 2000. Yaşı 24, işi öğretmen olan kaynak kişimizin ailesinin yaşamakta olduğu Mardin ve çevresindeki gözlem notları. Gözlem ve derleme notlarının bir kopyası Ö.Ç. Özel arşivindedir.
COHEN, P. Antony (1999) (Çev. M. Küçük) Topluluğun Simgesel Kuruluşu. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
ÇELİK, Selda.2000. Yaşı 24, işi öğretmen olan kaynak kişimizin ailesinin yaşamakta olduğu Çorum ve çevresindeki gözlem ve derleme notları. Gözlem ve derleme notlarının bir kopyası Ö.Ç. Özel arşivindedir.
ÇETİNKAYA, Gülnaz. 2000. Yaşı 24, işi öğretmen olan kaynak kişimizin ailesinin yaşamakta olduğu Sivas ve çevresindeki gözlem ve derleme notları. Gözlem ve derleme notlarının bir kopyası Ö.Ç. Özel arşivindedir.
ÇİÇEKÇİLER, E. ve C. Çürük (1983), Örnekleriyle Türk Çadırları, İstanbul: YK. Yayınları.
ÇOBANOĞLU, Özkul, (2001), "Çadır." Türk Dünyası Kavram ve Terimler Sözlüğü, C. II, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, s. 2-6.
ÇOBANOĞLU, Özkul, (2003), Türk Dünyası Epik Destan Geleneği, Ankara: Akçağ Yayınevi.
ÇOBANOĞLU, Özkul, (2004), Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, (baskıda).
DIYARBEKİRLİ, Nejat, (1972), Hun Sanatı, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
DIYARBEKİRLİ, Nejat, , (2002), "Eski Türklerde Kültür ve Sanat." Türkler, C. III, Ankara:Yeni Türkiye Yayınevi: 827-894.
EREN, Hasan (1999), Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
ERSOY, Ruhi (2003), "Baraklı Âşık Mahgiil ve Hikâye Repertuarı" Ankara: H.Ü. SBE (Yayınlanmamış doktora tezi).
EYÜBOĞLU, İsmet Z. (1988), Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, İstanbul: Sosyal Yayınları.
FAZIL, Rıza (1971), Kayda Birlik Anda Tirlik: Kırım-Tatar Atalar Sözleri, Taşkent: Gafur Gulâm Adına Edebiyat ve Sanat Neşriyatı.
GOFFMAN, Erving, (1959), The Presantation of Self in Everyday life. N.Y. Garden City: Doubleday Anchor Books.
GÜNGÖR, Erol (1980), Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, İstanbul: Töre Devlet Yayınevi.
KÖKTÜRK, Hakan.2000. Yaşı 24, işi öğretmen olan kaynak kişimizin ailesinin yaşamakta olduğu Ankara ve çevresindeki gözlem ve derleme notları. Gözlem ve derleme notlarının bir kopyası Ö.Ç. Özel arşivindedir.
ONG, J. Walter, (1995), Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi. (Çev. S. Banon), İstanbul: Metis Yayınları.
ÖGEL, Bahaeddin (1985), Türk Kültür Tarihine Giriş. C.l, II. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
SAKARYA, Candan.2000. Yaşı 24, işi öğretmen olan kaynak kişimizin ailesinin yaşamakta olduğu Ankara ve çevresindeki gözlem notları. Gözlem ve derleme notlarının bir kopyası Ö.Ç. Özel arşivindedir.
SOYKUT, Hilmi (1974), Türk Atalar Sözü Hazinesi. İstanbul: Ülker Yayınları.
ŞAVK, Ç. Ülkü (2002), Kırgız Atasözleri. Ankara: TDK Yayınları.
TAVKUL, Ufuk (2001) Karaçay-Malkar Atasözleri. Ankara: KB. Yayınları.
ÜSTÜN, Zeki.2000. Yaşı 26, işi öğretmen olan kaynak kişimizin ailesinin yaşamakta olduğu Hatay ve çevresindeki gözlem notları. Gözlem notlarının bir kopyası Ö.Ç. Özel arşivindedir.
ZEYNEŞ, İ. ve M. Gümüş (1995), Türkçe Açıklamalı: Kazak Atasözleri. Ankara: Engin Yayınevi.