Fu-Yü Kırgızcanın Ses Özellikleri

Mançurya (Hei Long Jiang)'nın Fu-yü nahiyesinde yaşayan ve Eski Kırgızların torunları olduğu ime sürülen Kırgızlar ile bölgede konuşulan Fu-yü Kırgızcası, Türkoloji çevrelerinin son yıllarda ilgi duyduğu konulardan biridir. Alanla ilgili veriler, oldukça yetersiz olup Hu Zhenhua, E. Tenisev ve Guy Imart'ın yayımladığı malzemeyle sınırlıdır. Sonraki araştırmalara da bu veriler kaynaklık etmiştir. Bu çalışmada adı geçen araştırmacıların verdikleri kelime listelerine dayanarak Fu-yü Kırgızcasındaki ünsüzler, Eski Türkçe ve yakın lehçelerle (Kırgız, Hakas ve Sarı Uygur Türkçesi) karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Fu-yü Kırgızcasındaki kelimelerin sözü edilen lehçelerdeki karşılıkları bu lehçelere ait sözlüklerden belirlenmiştir.

The Phonetical Properties of Fu-Yü Kyrgyz Language

The Kyrgyz people, who live in the Fu-Yü part of Manchuria and/or whom their being the grandsons of the old Kyrgyz people and the Fu-Yü Kyrgyz language which is being spoken in the region are among the subjects, which the Turkologv circles are interested in the recent years. The data, which are related to the subject are rather insufficient and are limited by the material, which has been published by Hu Zhenhua, E. Tenisev and Guy Imart. These data also have been the origin of the further researches made later on. The consonants in the Fu-Yü Kyrgyz language, depending on the list of words which are given by the researchers, the names of whom are mentioned in this work have been studied on comparative basis in comparison with the Old Turkish and in comparison with the close dialects (Kyrgyz, Hakas, Yellow Uyghur dialects). The equivalents of the said words in the Fu-Yü Kyrgyz language have been determined from the dictionaries pertaining to these dialects.

PDF

___

BASKAKOV, N. A., (1953), Hakassko-russkiy slovar', Moskva: Ministerstvo Kul'turı SSSR.
BUTANAYEV, V. Ya., (2002), "Aktual'nıe problemi etnogeneza i etniçeskoy istorii tyurkov Sayano-Altaya", Aktual'nıe problemi istorli Sayano-Altaya i sopredel'nix territoriy, Abakan: Izdatel'stvoHakasskogo gosudarstvennogo universiteta im. N.F. Katanova, 123-126.
CLAUSON, G., (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth- Century Turkish, Oxford: At the clarendon press. Drevnetyurkskiy slovar', 1969, (red. V. M. Nadelyayev, D. M. Nasilov, E.
R. Tenişev, A. M. Şçerbak), Leningrad: Izdatel'stvo "Nauka" Leningradskoye otdeleniye
HU Zhenhua ve IMART, G., (1987), Fıı-Yü Gırgıs, A tentative description of the easternmost Turkic Language. Bloomington (Indiana): Papers on Inner Asia No. 8, 1-54.
HU Zhenhua ve IMART, G., (1989), A Kirghiz Reader, Bloomington (Indiana): UAS 154, 402-408.
HU Zhenhua (1981), "Xiylurjcyarj provintsiyasimn Fu-yü uyezdindegi kırgızdar", Folklor curnalı, S: 7.
HU Zhenhua (1983), "Xiylurjcyarj provintsiyası Fu-yü uyezdindegi kırgızdar",Borborduk uluttar institunun ilimiy curnalı, S: 2, 65-69.
HU Zhenhua (1984), "Çıgış tündüktögü kırgızdardın tilinin fonetikasimn kıskaca abalı, Uluttardm til, cazuuların izildöö cıynagı, Sıçuan uluttar basması.
HU Zhenhua (1997), "Çin'in Hey Long Jiang Eyaleti Fuyu Nahiyesindeki Kırgızlar ve Dil Özellikleri", (Çeviren: Erkin Emet), Anayurttan Atayurda Türk Dünyası, C. IV, S: 13, 38-44.
HU Zhenhua (2002) "Fu-yü Kırgızdarı Uy Tiriçiliginde Koldongon Kee Bir Sözdör", Manas Universiteti Koomdıık İlimder Curnalı, S: 3, Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, 102-119.
HU Zhenhua (2003), "Fu-yü Kırgızlarının Günlük Hayatta Kullandıkları Bazı Kelimeler", (Çeviren: Hülya Kasapoğlu Çengel), Millî Folklor Uluslar Arası Halkbilimi Dergisi, S: 58, Yaz/2003: 58-66.
JOHANSON, Lars ve Csato, Eva (1998), Turkic Language, London and New York.
KASAPOĞLU Çengel, Hülya, (2003) "Fu-yü Kırgızcasının Temel Söz Varlığı", Millî Folklor Uluslar Arası Halkbilimi Dergisi, S: 60, Kış/2003, 184-199.
KAŞGARLI MAHMUD, (1986), Divanii Lugat-it-Türk Dizini, C. I-IV (Çeviren: Besim Atalay), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KRUEGER, John R., (2002), "Eski Türkçede Moğolca", (Çeviren: Mustafa Kaçalin), Manas Universiteti Koomduk İlimder Jurnali, S: 4, Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, 205-214.
KUDAYBERGENOV, S. ve Tursunov, A., (1980) Kırgız Adabiy Tilinin Grammatikası, Frunze: "İlim" basması.
MALOV, S. Y. ,(1957) ,Yazık joltix uygıırov, slovar' i grammatika, Almaata: Izdatel'stvo Akademii Nauk Kazaxskoy SSR.
ÖLMEZ, Mehmet ,(1998), "Fu-yü Kırgızcası ve akrabaları", XII. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, Mersin: Mersin Üniversitesi, 187-196.
RÂSÂNEN, M., (1969), Versuch Eines Etymologischen Worterbuchs Der Türksprachen, Helsinki: Suomalais-Ugrilanien Seura.
SALK, Gundula ve Turdu, Mambet, (1998), The "Fu-Yu Gırgıs" according to the present-day -situation and the legendary past, Studia Turcologica Cracoviensia 4, Krakow: Jagiellonian University Institute of Oriental Philology, 1-116.
SCHÖNIG, Glaus, (1998), "Bemerkungen zum Fu-yü-Kirgisischen",Festschırif fur Klaus Röhrborn/Klaus Röhrborn Armağanı, İstanbul: 317-348.
TEKİN, Talât ve Ölmez Mehmet, (1999), "Fu-yü Kırgızcası", Türk Dilleri, Ankara: Simurg, 85-87.
TENİŞEV, E. R., (1966), "O yazıke kırgızov uyezda Fuyuy (KNR)", Voprosı yazıkoznaniya, C. I, 88-96.
TENİŞEV, E. R., (1976), Stray Sarıg-Yugurskogo Yazıka, Moskva: Izdatel'stvo "Nauka".
TENİŞEV, E. R., (1989), "K voprosı o proisxojdenii kirgizov i ih yazıka", Sovyetskaya Tyurkologiya, C. IV, 3-17.
TENİŞEV, E. R., (1996), "Kırgızların ve Kırgızcanın Kökeni Sorunu Üzerine", (Çev.:Caştegin Turgunbayev), Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi, S:5, Şubat 1996,56-71.
TENİŞEV, E. R., (1997a), Drevne-kırgızskiy yazık, Bişkek: Izdatel'skiy Dom "Kırgızstan".
TENİŞEV, E. R., (1997b), "Fuyuyskix kırgızov yazık", Yazıki mira Tyurkskiye yazıki, Bişkek: Izdatel'skiy Dom "Kırgızstan", 455-459.
YJU: Yazık joltix uygurov, bk. Malov.
YUDAHIN, K. K., (1965), Kirgizsko-russkiy slovar', Moskva: Izdatel'stvo "Sovyetskaya Entsiklopediya".