Turizm Sektörü ve Hollanda Hastalığı: Türkiye Örneği (2000 - 2020)

Hollanda Hastalığı, 1960'larda doğal gazın keşfinden sonra Hollanda imalat sanayinin gerilemesini tanımlamak için kullanılmıştır. Hollanda Hastalığı kavramı daha sonra petrol, doğal gaz, tarım, mineraller, sıcak para ve turizmi içerecek şekilde genişletilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de turizm sektörünün Türkiye’nin uluslararası rekabetçiliğine zarar verip vermediğini ve ülkeyi 2000’li yıllardan sonra sanayisizleşmeye sürükleyip sürüklemediğini araştırmaktır. Bu çalışmada yöntem olarak reel efektif döviz kuru, dış turizm gelirleri ve cari açık arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Türkiye’de yoğun sermaye girişlerinin 2004-2014 yılları arasında reel efektif döviz kuru düşürmede ilk sırada, dış turizmin ise ikinci sırada olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular ışığında turizm sektörünün Türkiye’de Holl anda Hastalığına neden olduğu söylenemez. Ancak çalışmada dış turizmin, sıcak paradan sonra TL’nin aşırı değerlenmesine neden olarak ülkenin imalat sanayinin montaj sanayine dönüşmesine yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır.

Tourism Sector and Dutch Disease: The Case of Turkey (2000 - 2020)

Dutch Disease was used to describe the decline of the manufacturing industry of the Netherlands following its discovery of natural gas in the 1960s. The concept of Dutch Disease was later expanded to include oil, natural gas, agriculture, minerals, hot money and tourism. The purpose of this paper was to investigate whether the tourism industry in Turkey harming Turkey’s international competitiveness and causing deindustrialization the period after 2000s. In this study, the relationships between real effective exchange rate, foreign tourism revenues and current account deficit have been examined as the method. It was concluded that massive capital inflows in 2004-2014 years in Turkey that takes the first place in lowering the real effective exchange rate, while foreign tourism reached the second row.In the light of these findings, it cannot be said that the tourism sector in Turkey caused the Dutch Disease.However, in this study, it was concluded that foreign tourism caused the overvaluation of TL after the hot money and the country's manufacturing industry turned into an assembly industry.

PDF

___

A & T Bank, (2019).Türkiye’nin Dış Ticaret Performansı,Ekonomik Araştırmalar Bölümü, s.1-12,https://www.atbank.com.tr/documents/TURKIYE%20DIS%20TICARETI_MAYIS%20%202019.PDF,(son erişim tarihi; 10.04.2020).
Akça, E.E., ve Bal,H, (2017).Yurtdışı İşçi Gelirleri ve Hollanda Hastalığı: Seçilmiş Ülkeler İçin Bir Panel Veri Analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12 (2), 49-64.
Akçacı, T., ve Karaata, A, (2014).Türkiye’de Uluslararası Fonların Paradoksal Etkisi: Hollanda Hastalığı, International Conference on Eurasian Economies, Session s.1-10, http://www.eecon.info/papers/906.pdf, 15.05.2020, (son erişim tarihi; 15.05.2020).
Arı,A., veÖzcan,B., (2012).Hollanda Hastalığı: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Uygulama, Sosyo Ekonomi Dergisi, 2012-2,153-172.
Brida,J. G., and Risso,W. A., (2009).Tourism as a Factor of Long-Run Economic Growth: An Empirical Analysis for Chile, European Journal of Tourism Research, 2(2): 178–185.
Brida,JG., Edgar,J. Sanchez Carrera, W. and Adrian,R.(2008).Tourism’s Impact on Long-Run Mexican Economic Growth, Economics Bulletin, 3(21): 1–8.
Capó ve Başk., (2007).Dutch Disease in Tourism Economies: Evidence from the Balearics and the Canary Islands, Journal of Sustainable Tourism, 15(6): 615–627.
Corden, W., (1982).Booming Sector and De-industrilization in a Small Open Economy, Ekonomik Journal, 92(15): 825-848.
Destek,M.A., Okumuş İ., veYıldırım A.,(2017).Tarımsal Katma Değer Üzerinde Hollanda Hastalığı Etkileri: Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan için Bulgular, Bilig, Güz (83), 225-239.
Holzner,M.,(2011).Tourism and Economic Development: The Beach Disease?, Tourism Management, 32: 922-933.
Ivanov, S. and Webster, C., (2013).Tourism’s Impact on Growth: The Role of Globalisation, Annals of Tourism Research, 41: 231-236.
Kadir,N., andKarim,MZA., (2012).Tourism and Economic Growth in Malaysia: Evidence from Tourist Arrivals From ASEAN-5 Countries, Ekonomska Istrazivanja-Economic Research, 25(4): 1089–1100.
Komşu,S. M., andEban,F.(2019).Hollanda Hastalığı ve Turizm Sektörü Üzerine Bir Değerlendirme, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,3 (1):138-149.
Kreag,G.(2011).The Impacts of Tourism, University of Minnesota: Publication T13, http://www.seagrant.umn.edu/tourism/pdfs/ImpactsTourism.pdf, (son erişim tarihi, 25 032020).
Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2019). Turizm İstatistikleri.Larsen, E., (2004),Escaping The Resource Curse and The Dutch Disease?: When and Why Norway Caught up With and Forget Ahead of Its Neighbors, Discussion Journal, 22(377): 32-34.
Lee,C. G. (2012).Tourism, Trade, and Income: Evidence from Singapore, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 23(3): 348–358.
Magud, N. and S. Sosa,(2010).When and Why Worry About Real Exchange Rate Appreciation? The Missing Link Between Dutch Disease and Growth, IMF Working Paper, 10/271, December.
Mercan,M., veGöçer,İ., (2014).Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Hollanda Hastalığı Riski: Ampirik Bir Analiz,H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2):251-274.
Mieiro,S., Nogueira Ramos,P.,andAlves,J.,(2012).Gaming Tourism Boom, Foreign Currency Inflows, and Dutch Disease Effects: An Empirical Model for Macau, International Journal of Trade, Economics and Finance, 3(6): 421–427.
Nowak,J.J., and Sahli,M., (2007).Coastal Tourism and “Dutch Disease” in a Small Island Economy, Tourism Economics, 13(1): 49–65.
Ojaghlou, M., (2019).Tourism Led-Growth and Risk of The Dutch Disease: Dutch Disease in Turkey, International Business Research, 12(7), 103-120.
Payne,J.E., and Mervar,A., (2010).Research Note: The Tourism-Growth Nexus in Croatia, Tourism Economics, 16(4): 1089–1094.
UNWTO (2019).UNWTO Highlights,https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152, (son erişim tarihi; 10.04.2020).
Zortuk,M., (2009).Economic Impact of Tourism on Turkey’s Economy: Evidence from Cointegration Tests, International Research Journal of Finance and Economics, 25, 231–239.