Otel İşletmelerinde Çevre Yönetim Sistemi Engelleyicileri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

Bu araştırmanın amacı, Chan (2008) tarafından geliştirilen Çevre Yönetimi Sistemi Engelleyicileri (Barriers of Environmental Management Systems) Ölçeğinin Türkçeye uyarlanmasıdır. Likert tipi 28 ifadeden oluşan ölçme aracı, iç ve dış engeller olmak üzere altı faktörlü yapıdadır. Ölçeğin uyarlanması sürecinde ilk aşamada dil geçerliliği için uzmanlar eşliğinde orijinal dilinden (İngilizce) Türkçeye çeviri ve geri çeviri yapılmıştır. İkinci olarak kapsam geçerliliğini sağlamak için konuyla ilgili uzman görüşleri alınarak öneriler doğrultusunda ölçek ifadelerinde gerekli düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Böylelikle ölçek pilot uygulama için uygun hale getirilmiştir. Çalışmanın evreni, Türkiye’de faaliyet gösteren ve herhangi bir çevre yönetim sistemi, programı ya da ödülüne sahip olmayan 2339 otel işletmesini kapsamaktadır. Bu doğrultuda 1-28 Şubat 2021 tarihleri arasında kolayda örneklemeyle ulaşılan 400 otel işletmesinin orta ve üst düzey yöneticisi ise çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Çalışmada toplanan verilere geçerlik, güvenirlik, madde ve korelasyon analizi ile açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre, ölçekteki ifadelerin orijinal boyutlarına paralel olarak altı boyut altında yer alarak geçerli ve güvenilir bir yapı gösterdiği tespit edilmiştir.

Adaptation of Barriers of Environmental Management System Scale in Hotel Enterprises to Turkish

This research aims to adapt the Barriers of Environmental Management Systems Scale developed by Chan (2008) into Turkish. The scale, which consists of 28 Likert-type expressions, has six factors regarding internal and external barriers. In the first stage, the scale was translated to Turkish from its original language (English), then it was reverse translated too for language validity under the supervision of interpreters. Secondly, to ensure scope validity expert opinions were received, then finalize the expressions in scale has been given regarding their suggestion. Thus, the scale has been made suitable for the pilot application. The research population includes 2339 hotel enterprises operating in Turkey and do not have any environmental management system, program, or award. In this direction, middle and senior managers of 400 hotel businesses, which were reached by convenience sampling method between 1-28 February 2021, constitute the study sample. Validity, reliability, item and correlation analysis, and explanatory and confirmatory factor analyzes were carried out on the data collected in the study. According to the results, the expressions in the scale were placed under six dimensions, parallel with their original dimensions, and showed a valid and reliable structure.

PDF

___

Akatay, A. ve Aslan, Ş. (2008). Yeşil Yönetim ve İşletmeleri ISO 14001 Sertifikası Almaya Yönelten Faktörler, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1): 313-339.
Akdağ, G., Güler, O., Demirtaş, O., Dalgıç, A. ve Yeşilyurt, C. (2014). Turizm ve Çevre İlişkisi: Türkiye’deki Yeşil Otellerin Gözünden Yeşil Otelcilik Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme. Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla 4-6 Haziran 2014, 258-267.
Alexandre, S. and Kennedy, C. (2002). Green Hotels: Opportunities and Resources for Success. Zero Waste Alliance, Portland: One World Trade Center.
Alpar, R. (2011). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, SPSS Uygulamalı. (7. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Atay, L. ve Dilek, S.E. (2013). Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Ibis Otel Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1): 203-219.
Ayuso, S. (2007). Comparing Voluntary Policy Instruments for Sustainable Tourism: The Experience of the Spanish Hotel Sector, Journal of Sustainable Tourism, 15(2): 144-159. https://doi.org/10.2167/jost617.0
Bellesi, F., Lehrer, D. and Tal, A. (2005). Comparative Advantage: The Impact of ISO 14001 Environmental Certification on Exports, Environmental Science & Technology, 39(7): 1943-1953.
Best, M. N. and Thapa, B. (2013). Motives, Facilitators and Constraints of Environmental Management in the Caribbean Accommodations Sector. Journal of Cleaner Production, 52(1): 165- 175. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.03.005
Bohdanowicz, P. (2006). Environmental Awareness and Initiatives in the Swedish and Polish Hotel Industries-Survey Results, Hospitality Management, 25(4): 662-682.
Boyraz, M. (2017). Termal Otel İşletmelerinde Yönetsel Bakış Açısıyla Çevre Yönetimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
Bramwell, B. and Alletorp, L. (2001). Attitudes in The Danish Tourism Industry to The Roles of Business and Government in Sustainable Tourism, The International Journal of Tourism Research, 3(2): 91-103. https://doi.org/10.1002/jtr.242
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (9. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Chan, E. S. W. (2008). Barriers to EMS in the Hotel Industry, International Journal of Hospitality Management, 27(2): 187-196. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2007.07.011
Chan, E. S. W. and Wong, S.C.K. (2006). Motivations for ISO 14001 in the Hotel Industry, Tourism Management, 27(3): 481-492.
Enz, A. C. and Siguaw, A. J. (1999). Best Hotel Environmental Practices, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 40(5): 72-7.
Habing, B. (2005). Exploratory Factor Analysis, [Online] http://www.stat.sc.edu/~habing/courses/530/EFA2005.pdf [Erişim Tarihi: 20.05.2021].
Hair, J. F., Black, W. C., Babin B. J. and Anderson, R.E. (1998). Multivariate Data Analysis. New Jersey: Pearson.
Hillary R. (1999). Evaluation of Study Reports on the Barriers, Opportunities and Drivers for Small and Medium-sized Enterprises in the Adoption of Environmental Management Systems. London: Department of Trade and Industry.
Hillary, R. (2004). Environmental Management Systems and The Smaller Enterprise, Journal of Cleaner Production, 12(6): 561-569. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2003.08.006
Hobson, K. & Essex, S. (2001). Sustainable tourism: A View from Accommodation Businesses, Service Industries Journal, 21(4): 133-146. https://doi.org/10.1080/714005050
http://www.turcev.org.tr/v2/icerikDetay.aspx?icerik_id=94 [Erişim Tarihi: 13.12.2019].
https://www.travelife.info/index_new.php?menu=home&lang=tr [Erişim Tarihi: 13.12.2019].
https://www.yesillenenoteller.com/projects/ [Erişim Tarihi: 15.12.2019].
https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9579/turizm-tesisleri.html [Erişim Tarihi: 20.12.2019].
International Organization for Standardization-ISO (1996). Environmental Management Systems - Specification with Guidance for Use. Switzerland: International Organization for Standardization.
Jabbour, C. J. C., Jabbour, A. B. L. S., Govindan, K., Freitas, T. P., Soubihia, D. F., Kannan, D. and Latan, H. (2016). Barriers to the Adoption of Green Operational Practices at Brazilian Companies: Effects on Green and Operational Performance, International Journal of Production Research, 54(10): 3042-3058, http://dx.doi.org/10.1080/00207543.2016.1154997
Kaiser, H. F. (1974). Littler Jiffy, Mark IV, Educational and Psychology Measurement, 34: 111-117. https://doi.org/10.1177/001316447403400115
Kalaycı, Ş. (2017). Faktör Analizi, (Editör) Şerif K.: SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri içinde (ss. 321-331), Ankara: Dinamik Akademi.
Kan, A. ve Akbaş, A. (2005). Lise Öğrencilerinin Kimya Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2): 227-237. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17391/181763
Kassinis, G. and Soteriou, A. (2003). Greening the Service Profit Chain: The Impact of Environmental Management Practices, Production and Operations Management, 12(3): 386-403.
Kozak, M. (2015). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020). Turizm Tesisleri: Turizm İşletme Belgeli Tesisler 02.11.2020 Tarihli Turizm İstatistikleri, https://yigm.ktb.gov.tr/Eklenti/77200,tib-02112020xls.xls?0 [Erişim Tarihi: 15.11.2020].
Levy, J. I. and Dilwali, K. M. (2000). Economic Incentives for Sustainable Resource Consumption at a Large University: Past Performance and Future Considerations, International Journal of Sustainability in Higher Education, 1(3): 252-266. https://doi.org/10.1108/1467630010352309
Lorcu, F. (2015). Örneklerle Veri Analizi, SPSS Uygulamalı. (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Mak, A. H. N. and Chang, R. C. Y. (2019). The Driving and Restraining Forces for Environmental Strategy Adoption in the Hotel Industry: A Force Field Analysis Approach. Tourism Management, 73: 48-60. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2019.01.012
Mariotti, F., Kadasah, N. and Abdulghaffar, N. (2014). Motivations and Barriers Affecting the Implementation of ISO 14001 in Saudi Arabia: An Empirical Investigation, Total Quality Management & Business Excellence, 25(11-12): 1352-1364. https://doi.org/10.1080/14783363.2014.912038
Martin-Peña, M. L., Diaz-Garrido, E. and Sanchez-Lopez, J. M. (2014). Analysis of Benefits and Difficulties Associated with Firms’ Environmental Management Systems: The Case of the Spanish Automotive Industry, Journal of Cleaner Production, 70: 220-230. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2014.01.085
Massoud, M. A., Fayad, R., El-Fadel, M. and Kamleh, R. (2014). Drivers, Barriers and Incentives to Implementing Environmental Management Systems in the Food Industry: A Case of Lebanon, Journal of Cleaner Production, 18: 200-209. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2009.09.022
Nemli, E. (2000). Çevreye Duyarlı İşletmecilik ve Türk Sanayiinde Çevre Yönetim Sistemi Uygulamaları. İstanbul: İstanbul Sanayi Odası, Çevre Şubesi.
Öksüz, E. ve Malhan, S. (2005). Sağlığa Bağlı Yaşam Kalitesi-Kalimetri, Ankara: Başkent Üniversitesi.
Pinzone, M., Lettieri, E. and Masella, C. (2015). Proactive Environmental Strategies in Healthcare Organisations: Drivers and Barriers in Italy, Journal of Business Ethics, 131: 183-197. https://doi.org/10.1007/s10551-014-2275-8
Post, J. E. and Altman, B. W. (1994). Managing the Environmental Change Process: Barriers and Opportunities, Journal of Organizational Change Management, 7(4): 64-81. https://doi.org/10.1108/09534819410061388
Preacher, K. J. and MacCallum, R. C. (2002). Exploratory Factor Analysis in Behavior Genetics Research: Factor Recovery with Small Sample Size, Behavior Genetics, 32(2): 153-161.
Quazi, H. A. (1999). Implementation of an Environmental Management System: The Experience of Companies Operating in Singapore. Industrial Management & Data Systems, 99(7): 302-311. https://doi.org/10.1108/02635579910262526
Santos, G., Rebelo, M., Lopes, N., Alves, M. R. and Silva, R. (2016). Implementing and Certifying ISO 14001 in Portugal: Motives, Difficulties and Benefits After ISO 9001 Certification, Total Quality Management, 27(11): 1211-1223, http://dx.doi.org/10.1080/14783363.2015.1065176
Scherer, R. F., Wiebe, F. A., Luther, D. C. and Adams, J. S. (1988). Dimensionality of Coping: Factor Stability Using the Ways of Coping Questionnaire, Psychological Reports, 62(3), 763-770.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. and Müller, H. (2003). Evaluating The Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures, Methods of Psychological Research Online, 8(2): 23-74.
Shi, H., Peng, S. Z., Lui, Y. and Zhong, P. (2008). Barriers to the Implementation of Cleaner Production in Chinese SMEs: Government, Industry and Expert Stakeholders’ Perspectives, Journal of Cleaner Production, 16(7): 842-852. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2007.05.002
Stabler, M. J. and Goodall, B. (1997). Environmental Awareness, Action and Performance in The Guernsey Hospitality Sector, Tourism Management, 18(1): 19-33. https://doi.org/10.1016/S0261- 5177(96)00095-7
Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. (6th Edition). Harlow, Essex: Pearson Education.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Toprak, Z. (2012). Çevre Yönetimi ve Politikası. (3. Baskı). İzmir: Albi Yayınları, 271- 291.
Van De Vijver, F. and Hambleton, R. (1996). Translating Tests: Somer Practical Guidelines, European Psychologist, 1(2): 89-99.
Vernon, J., Essex, S., Pinder, D. and Curry, K. (2003). The “Greening” of Tourism Micro- Businesses: Outcomes of Focus Group Investigations in South East Cornwall, Business Strategy and The Environment, 12(1): 49-69. https://doi.org/10.1002/bse.348
Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı), 74- 85.
Yusof, Z. B. and Jamaludin, M. (2014). Barriers of Malaysian Green Hotels and Resorts, Procedia Social and Behavioral Sciences, 153: 501-509. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.10.083