Kişilik Özelliklerinin Algılanan Aşırı Nitelikliliğe Etkisi: Konaklama İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Literatürde insanların eğitimi, bilgi ve becerilerinin yaptığı işin gereklerine uymaması olarak ifade edilen nitelik kavramı son yıllarda işletmelerde bir istihdam konusu olarak ele alınmaktadır. Örgütlerde çalışan insanlar ya yaptıkları işe göre kendilerini aşırı nitelikli hissetmekte ya da sık rastlanmasa da işin kendi niteliklerine fazla olduğunu kabul etmektedirler. Her iki durumda da örgüt çalışanı mutlu olmayan, mutlu olmadığı için verimi düşük çalışanlara dönüşmektedir. Ancak bazı durumlarda iş, çalışanın niteliklerine uygun olsa da çalışan kendisini aşırı nitelikli hissettiği için örgüte fayda sağlayamamaktadır. Bu durumda çalışanların kişilik özellikleri devreye girmektedir. Hangi kişilik özelliğine sahip çalışanın kendisini aşırı nitelikli hissettiğinin tespit edilmesi ve özellikle yöneticiler tarafından bu konuda önlemler alınması gerekmektedir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı kişilik özelliklerinin algılanan aşırı nitelikliliğe etkisini incelemektedir. Bu amaç doğrultusunda “Beş faktör kişilik modeli” ile “Algılanan aşırı niteliklilik ölçeği” kullanılarak anket formu düzenlenmiş ve konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlere anketler yapılmıştır. Toplamda değerlendirmeye alınan 132 ankete güvenilirlik ve geçerlik analizleri ile regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde duygusal dengenin algılanan aşırı niteliklilik üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Genellikle kendisini rahat bir insan olarak nitelendiren, her şeyi merak eden duygusal denge kişilik özelliğine sahip insanların kendisini işin gerektirdiğinden fazla yetenekli ve bilgili gördüğü söylenebilir. Bu durumda yöneticilere düşen çalışanlarını iyi tanımak ve aldıkları eğitimle, sahip oldukları yeteneklere doğru orantılı işlere/departmanlara yerleştirmektir.

The Impact of Personality Characteristics on Perceived Excessive Quality: A Research on Employees of Accommodation Business Enterprises

The concept of quality expressed as not adapting the education, knowledge and skills of people to the necessity of the work being done in the literature has been a matter of employment in business enterprises in recent years. People working in the organizations either feel themselves over-qualified in accordance with the work they do or accept that the work is more than their skills despite not being common. In both cases, the employees of the organization turn into unhappy workers and this unhappiness decreases their performance. However, despite the fact that the work is suitable in line with the skills of the employees, the employees do not make any contribution to organization as they feel themselves over-qualified in some cases. In this vein, the personality characteristics of the employees come into play. It is essential to determine which employees with personality characteristics feel themselves over-qualified and particularly, the directors need to take precautions on this subject. In this sense, this purpose of this research is to investigate the impact of personality characteristics on perceived over qualification. A questionnaire form was developed using ‘’Five Factor Personality Model’’ and ‘’Perceived Over qualification” and was applied on the employees of the accommodation business enterprises. A sample of 132 questionnaire forms was evaluated and some statistical tests were run such as reliability test, validity analysis and regression analysis. The obtained data revealed that the emotional balance had a significant impact on perceived over qualification. It can be said that the people describing themselves as an easy-going person, having curiosity on everything and having emotional balance personality characteristic regard themselves more skilled and knowledgeable more than the work’s necessity. In this case, the directors need to know the employees well and direct them right works and departments in proportion with their educational background and talents.

PDF

___

Akbıyık, B. Ü. (2016). Otelcilik Sektöründe Algılanan Aşırı Nitelikliliğin Görev Performansına Etkisi: Alternatif İş Fırsatlarının Biçimlendirici Değişken Rolü, Journal of Tourism Theory and Research, 2(1), 26-41.
Akın, A. ve Ulukök, E. (2016). Fazla Nitelikliliğin Bireysel ve Örgütsel Sonuçlarının İncelenmesine Yönelik Kavramsal Bir Değerlendirme, Journal of Business Research Turk, 8(4), 71- 86.
Alfes, K., Shantz, A. and Baalen, S. V. (2016). Reducing Perceptions of Over Qualification and its Impact on Job Satisfaction: The Dual Roles of Interpersonal Relationships at Work, Human Resource Management Journal, 26(1), 84-101.
Alkan, Ö. (2008). Temel Bileşenler Analizi ve Bir Uygulama Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Altınköprü, T. (2005), Şahsiyet Analizi, İstanbul: Hayat Yayıncılık.
Aslan, Z., Ünüvar, Ş. ve Başoda, A. (2012). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kişilik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Turizm Sektörüne Uyumu Açısından Değerlendirilmesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23(2), 203-219.
Berk, U., Kahya M., Kuzu, B. and Bayramlık, H. (2015). Effect of Laborers Over Qualifications Perception on Job Satisfaction and Organizational Commitment: An Empirical Study on Health Sector in Turkey”, Journal of International Health Sciences and Management, 1(1), 60-73.
Bolino, M.C. and Feldman, D. C. (2000). The Antecedents and Consequences of Underemployment Among Expatriates, Journal of Organizational Behavior, 21, 889-911.
Bowditch, J. L. and Buono, A. F. (2005). A Primer on Organizational Conflict. (Sixth Edition). John Wiley & Sons Inc. USA.
Cable, D, M. and DeRue, D, S. 2002. The Convergent and Discriminant Validity of Subjective Fit Perceptions, Journal of Applied Psychology, 87, 875–884.
Cable, D. and Judge, T.A. (1997). Interviewers' Perceptions of Person–Organization Fit and Organizational Selection Decisions. Journal of Applied Psychology, 82, 562–577.
Can, Y. (2007). A Tipi ve B Tipi Kişilikler Bakımından Mobbing Kişilik İlişkisinin İncelenmesi ve Bir Uygulama, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi.
Costa, P, T., Busch, C, M., Zonderman, A, B. and McCraf, R.R. (1986). Correlations of Mmpi Factor Scales with Measures of the Five Factor Model of Personality, Journal of Personality Assessment, 50 (4), 640-650.
Crider, A. B., Goethals, G. R., Kavanaugh, R. D. and Soloman, P. R. İ. (1983). Psychology Scott, Foresman and Company, Glenview, Illinois.
Çakmur, H. (2012). Araştırmalarda Ölçme-Güvenilirlik-Geçerlilik, TAF Prev Med Bull, 11(3), 339- 344.
DeVellis, R., F. (2003). Scale Development: Theory and Applications, (2.Bs.), Sage: Thousand Oaks.
Dumani, S. (2015). Engaging Overqualified Employees: The Role of Job and Nonwork Crafting, Doctoral Dissertation, University of South Florida.
Dunsmore, A. J. (2005). An Investigation of the Predictive Validity of Broad and Narrow Personality Traits in Relation to Academic Achievement, The University of Tennessee, Phd Dissertation, Knoxville, UMI.
Edwards, J. R. (1991). Person-Job Fit: A Conceptual Integration, Literature Review and Methodological Critique. International Review of Industrial/Organizational Psychology (Vol. 6) in (283-357). London: Wiley.
Edwards, P., Sengupta, S. and Tsai, C.J. (2009). Managing Low-Skill Workers: A Study of Small UK Food Manufacturing Firms, Human Resource Management Journal, 19(1), 40–58.
Erdoğan, B. and Bauer, T.N. (2009). Perceived Over qualification and its Outcomes: The Moderating Role of Empowerment, Journal of Applied Psychology, 4(2), 557-565.
Erdoğan, B., Bauer, T.N., Peiro, J.M. and Truxillo, D.M. (2011a), Over Qualification Theory, Research, and Practice: Things That Matter, Industrial and Organizational Psychology, 4, 260-267.
Erdoğan, B., Bauer, T.N., Peiro, J.M. and Truxillo, D.M. (2011b), Over Qualified Employees: Making the Best of A Potentially Bad Situation for Individuals and Organizations, Industrial and Organizational Psychology, 4, 215-232.
Eren, E. (2014). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul: Beta Yayıncılık.
Erkuş, A. ve Tabak, A. (2009). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213- 242.
Eroğlu, F. (2013). Davranış Bilimleri, İstanbul: Beta Yayıncılık.
Feldman, D.C., Leana, C.R. and Bolino, M.C. (2002). Underemployment and Relative Deprivation Among Re-Employed Executives, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75(4), 453- 471.
Fine, S. and Nevo, B. (2008). Too Smart for Their Own Good? A Study of Perceived Cognitive Overqualification in the Workforce, The International Journal of Human Resource Management, 19(2), 346–355.
French, J. P. R., Caplan, R. D. and Harrison, R. V. (1982). The Mechanisms of Job Stress and Strain. New York: Wiley.
French. J. P. R., Rogers, W. and Cobb, S. (1974). Adjustment as Person-Environment Fit. G. Coelho, D. Hamburg and J. Adams, (Ed.), in Coping and Adaptation (316-333). New York: Basic Books.
Furnham, A., Petrides, K. V., Tsaousis, I., Pappas, K. and Garrod, D. (2005). A Cross-Cultural Investigation into the Relationships Between Personality Traits and Work Values, The Journal of Psychology, 139(1), 5-32.
Grant, R. M. (1991). The Resource-Based Theory of Competitive Advantage: Implications for Strategy Formulation, California Management Review, 33 (3). S. 114-135.
Grugulis, I. (2003). ‘Putting Skills to Work: Learning and Employment at the Start of the Century. Human Resource Management Journal, 13(2), 3–12.
Güngör, E. (1997). Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınları. Gürkan, A. (2005). Alaylı-Mektepli http://www.turizmgazetesi.com/articles/article.aspx?id=19485 (erişim,06.01.2018).
Güzel, N. G. (2006). Yükseköğretimde Turizm Eğitimi ve Hizmet Kalitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Harmancıoğlu, N. (2012). İnovasyon Süreci: Yeni Ürün Geliştirmede İnovasyon Literatürünün Teorik Meta Analizi, Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 1(1), 1-29.
Hellriegel, D., Slocum, J.W. and Wodman, R. W. (1989). Organizational Behavoir, Fifth Edition, West Publighing Company, St. Paul.
Hergenhahn, B.R. and Mathevw H. O. (2003). An Introduction to Theories of Personality, Pearson Education, Upper Saddle River Newjersay.
Holm, N. G. (2004). Din Psikolojisine Giriş (Çev. A. Bahadır), İstanbul: İnsan Yayınları.
Hoskins, T. E. (2003). The Effects of Perceived Overqualification on Job Satisfaction, Organizational Commitment and Turnover: A Study of a Fit Graduates.
Irak, D. U. (2012). İsyerinde Birey-Çevre Uyumu: Kuramsal Yaklaşımlar ve Örgütsel Psikolojideki Yeri. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 12-24.
Işık, C., Keskin, G. ve Serçeoğlu, N. (2015). Turizm Sektöründe Nitelikli İşgücü Açığına Yenilikçi Yaklaşım: Kapadokya Örneği, Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 4(2), 27-48.
İnanır, A. (2012). Konaklama İşletmelerinde İşgörenlerin Kişilik Tipleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Johnson, G.J. and Johnson, W.R. (1997). Perceived Overqualification, Emotional Support and Health. Journal of Applied Social Psychology, 27(21), 1906–1918.
Johnson, W. R., Morrow, P. C. and Johnson, G. J. (2002). An Evaluation of Perceived Overqualification Scale Across Settings. Journal of Applied Psychology, 136, 425- 441.
Kalaycı, Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kalleberg, A. (2006). The Mismatched Worker, Contemporary Societies, W. W. Norton & Company, New York.
Karabacak, G. (2010). İşgören Kişilik Özelliklerinin İş Stresi Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Kelly, J. (2006). An Overview of Conflict, Dimensions of Critical Care Nursing, 25(1).
Keskin, A. (2011). Ekonomik Kalkınmada Beşeri Sermayenin Rolü ve Türkiye, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (3-4), 125-153.
Kılıç, K. C. ve Yener, D. (2015). Birey-Örgüt ve Birey-İş Uyumunun Çalışanların İş Tutumlarına Etkisi: Adana İlinde Bankacılık Sektöründe Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), s.161-174.
Kılıç, K. C., İplik, F. N. and Yalçın, A. (2008). The Impact of Person-Organization Fit on Organizational Citizenship Behaviors: A Research on Turkish Academicians. Management and Education, 4(1), 66-74.
Kristof, A. L. (1996). Person–Organization Fit: An Integrative Review of Its Conceptualizations, Measurement and Implications. Personnel Psychology, 49, 1–49.
Kristof-Brown, A. L. (2000). Perceived Applicant Fit: Distinguishing Between Recruiters’ Perceptions of Person-Job and Person-Organization fit. Personnel Psychology, 53, 643-671.
Kubat, U. ve Kuruüzüm, A. (2010). İş Değerleri İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Yapısal Denklem Modelleme Yaklaşımı, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 487-505.
Kuşluvan, S. ve Eren, D. (2011). İşgörenlerin Kişilik Özelliği Olarak Hizmet Verme Yatkınlığı ve Ölçümü: Bir Literatür Taraması, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(2), 139-153.
Liu, S., Luksyte, A., Zhou, L., Shi, J. and Wang, M. 2015. Overqualification and Counterproductive Work Behaviors: Examining a Moderated Mediation Model. Journal of Organizational Behavior, 36, 250-270.
Lobene, E. and Meade, A. W. (2010). Perceived Overqualification: An Exploration of Outcomes, Paper Presented at the 25th Annual Meeting of the Society for Industrial and Organizational Psychology, Atlanta, GA.
Lobene, E. and Meade, A.W. (2013). The Effect of Career Calling and Perceived Overqualification on Work Outcomes for Primary and Secondary School Teachers, Journal of Career Development, 00(0), 1-23.
Luksyte, A., Spitzmueller, C. and Maynard, D. C. (2011). Why Do Overqualified Incumbents Deviate? Examining Multiple Mediators, Journal of Occupational Health Psychology, 16, 279–296.
Luthans, F. (1992), Organizational Behavior, 6. Edition, Mcgraw-Hill, Inc. New York.
Madamba, A. B. and De Jong, G. F. (1997). Job Mismatch Among Asians in The United States: Ethnic Group Comparions. Social Science Quarterly, 78, 524–542.
Maltarich, M. A., Reilly, G. and Nyberg, A. J. (2011). Objective and Subjective Overqualification: Distinctions, Relationships and a Place for Each in The Literature. Industrial and Organizational Psychology, 4: 236-239.
Maynard, D. C., Joseph, T. A. and Maynard, A. M. (2006). Underemployment, Job Attitudes, and Turnover Intentions. Journal of Organizational Behavior, 27: 509-536.
Maynard, D. C., Taylor, E. B. and Hakel, M. D. (2009). Applicant Overqualification: Perceptions, Predictions and Policies of Hiring Managers. In O. T. Chen (Ed.), Organizational Behavior and Dynamics (pp. 13–38). Hauppauge, NY: Nova Science.
McCrae, R.R. and Costa, P. T. (1986), Personality, Coping, And Coping Effectiveness in an Adult Sample, Journal of Personality, 54 (2), 385-405.
Mehmedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve Din (Dindarlık Düzeyi İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma). İstanbul: Dem.
Morgan, C. T. (1999). Psikolojiye Giriş, 13. Baskı, Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları, Yayın No:1
Norman, W. T. (1963). Toward an Adequate Taxonomy of Personality Attributes: Replicated Factor Structure in Peer Nomination Personality Ratings. Journal of Abnormal and Social Psychology, 66, 574-583.
O'Reilly, C.A., Chatman, J. and Caldwell, D.F. (1991). People of Organizational Culture: A Profile Comparison Approach to Assessing Person–Organization Fit. Academy of Management Journal, 34, 487–516.
Öğüt, A. ve Kocabacak, A. (2013), Doğru İşe Doğru İnsan, Nobel Akademik Yayıncılık
Ören, K. ve Biçkes, M. (2011). Kişilik Özelliklerinin Girişimcilik Potansiyeli Üzerindeki Etkileri (Nevşehir’deki Yüksek Öğrenim Öğrencileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 67-86.
Parlak, Ö. ve Sazkaya, M. K. (2018). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin İş Yaşamında Yalnızlık Üzerine Etkisinin İncelenmesi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(1), s.149- 165.
Pouliakas, K. (2013). The Skill Mismatch Challenge in Europe, in European Commission (ed.), Employment and Social Developments in Europe 2012, Brussels: Publications Office of the European Union.
Quintini, G. (2011). Over-Qualified or Under-Skilled. A Review of Existing Literature’, OECD Social, Employment and Migration Working Papers No. 121, Paris: Organisation for Economic Cooperation and Development.
Sagie, A., Birati, A. ve Tziner, A. (2002). Assessing The Costs of Behavioral and Psychological Withdrawal: A New Model and an Empirical Illustration. Applied Psychology, An International Review, 51, 67-89.
Sakallı, S. (2015). Örgütsel Adalet İle Örgütsel Güven ilişkisinde Kişilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü ve Bir Alan Araştırması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Saks, A. M. ve Ashforth, B. (1997). A Longitudinal Investigation of the Relationships Between Job Information Sources, Applicant Perceptions of Fit and Work Outcomes. Personnel Psychology, 50, 395– 426.
Sarıtaş, M. (1997). Yönetimde Kişilik Faktörü, Eğitim Yönetimi, 3(4), 527-548.
Serçeoğlu, N. ve Gündüz, F. (2013). Konaklama İşletmelerinde Çalışan İş Görenlerin Kişilik Özellikleri İle Çatışma Yönetim Tarzları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi, 12.Ulusal İşletmecilik Kongresi, 2/4 Mayıs, Muğla Marmaris.
Staw, B. M., Bell, N. E. and Clausen, J. A. (1986). The Dispositional Approach to Job Attitudes: A Lifetime Longitudinal Test. Administrative Science Quarterly, 31, 56-77.
Şeker, M. (2011). Kişilik Özellikleri ile Örgütsel Bağlılık ve İşgören Performansı Arasındaki İlişkiler ve Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
Şimşek, A. ve Çetinkaya, N. (2017). Yiyecek-İçecek İşletmeleri Personelinin Kişilik Özellikleri ile İş Bağlılıkları Arasındaki İlişki, Akademik Bakış Dergisi, 64, 529-543.
Taslak, S. (2015). Banka Çalışanlarının İşten Ayrılma Niyetleri Üzerinde Etkili Olan Faktörlere Yönelik Bir Araştırma: Muğla İli Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), s.145-160.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Uysal, V. (2006). Türkiye’de Dindarlık ve Kadın, Dem Yayınları: İstanbul.
Weinstein, T. A. R., Capitanio, J. P. and Gosling, S. D. (2008). Personality in Animals. in O. P. John; R. W. Robins and L. A. Pervin (Editörler), Handbook of Personality: Theory and Research (P. 328- 350), New York: The Guilford Press.
Yanbastı, G. (1996). Kişilik Kuramları, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.