Çalışanların Kişilik Özelliklerinin Değişime Açıklığa Etkisi: Eskişehir Restoranları Örneği

Günümüzde rekabette, bilgi teknolojilerinde, toplumun yaşam biçimlerinde, müşteri beklenti ve ihtiyaçlarında değişimler gerçekleşmektedir. Bu değişimler karşısında ayakta durabilmeleri için, işletmelerin değişime uyum sağlamaları gerekmektedir. İşletmenin değişimi başarıyla gerçekleştirebilmesi için çalışanların değişimi desteklemesi gerekmektedir. Ayrıca, restoran gibi hizmet sektöründe çalışanların kişilik özelliklerinin değişime açık olması, değişimin daha verimli ve etkili olabilmesi açısından önem arz etmektedir. Literatürde değişim ve kişilik özelliklerine ilişkin çalışmalar bulunmakla birlikte, bunları restoran çalışanlarının kişilik özelliklerinin değişime açıklığıyla ilişkilendiren bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu sebeple, çalışmanın amacı restoran çalışanlarının kişilik özelliklerinin değişime açıklığa olan etkisini incelemektir. Veriler Eskişehir ilinde bulunan 450 restoran çalışanına uygulanmış ve geçerliliği kabul edilen 397 anket analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde nicel araştırma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında, geçerliliği ve güvenilirliği kontrol edilen “Değişime Açıklık Ölçeği” ve “Büyük Beşli Kişilik Envanteri” kullanılmıştır. Verilerin analizinde korelasyon analizi, basit doğrusal regresyon analizi, t-testi ve tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda katılımcıların demografik özellikleriyle değişime açıklık arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Basit doğrusal regresyon analizi sonucunda kişilik envanterinin geneli itibariyle değişime açıklığa pozitif yönlü etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Değişime açıklığın, kişilik envanterinin deneyime açıklık, sorumluluk, dışadönüklük ve uyumluluk boyutları ile arasında pozitif yönlü ilişkiler saptanırken duygusal dengesizlik boyutu ile arasında negatif yönlü ilişki tespit edilmiştir.

Impact of Employees’ Personality Traits on Openness to Change: The Case of Eskişehir Restaurants

Today, there are changes in competition, information technologies, society’s lifestyles, customer expectations and needs. If any firm wants to stay strong in this changing world, it needs to be able to adapt to change. In order for the firm to be through with the change successfully, employees need to support the change. Also, in the service industry such as restaurants, it is crucial that personality traits of employees are open to change to change, for the change to be more efficient and effective. Although there are studies on change and personality traits in literature, there seems to be none correlating these with the openness to change of restaurant employees’ personality traits. For this reason, the aim of this study is to examine the impact of restaurant employees’ personality traits on openness to change through those located in Eskişehir city. The data were applied to 450 employees in Eskişehir restaurants using the questionnaire technique and 397 questionnaires which are accepted to be applicable were analyzed. Quantitative research methods were used in the analysis of the obtained data. "Openness to Change Scale" and "Big Five Personality Inventory" which were tested for reliability and validity, were used to collect the research data. In the analysis of the data, t-test, correlation analysis, one-way analysis of variance and simple linear regression analysis were applied. As a result of the study, no significant relationship was found between the demographic characteristics of the participants and openness to change. The simple linear regression analysis resulted that, in general, there exists a positive effect of the personality inventory on the change in openness. It is determined that openness to change is negatively correlated with the neuroticism dimension of the personality inventory, whereas it is positively correlated with openness to experience, conscientiousness, extraversion, and agreeableness dimensions.

PDF

___

Akgündüz, Y. ve Akdağ, G. (2014). İşgörenlerin Kişilik Özelliklerinin Temel Benlik Değerlendirmelerine ve İşten Ayrılma Niyetlerine Etkisi, Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(24): 295-318.
Aksu, A. A. (1999). Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Değişim Mühendisliği ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
Albayrak, A. (2017). Restoran İşletmelerinin Yenilik Uygulama Durumları: İstanbul’daki Birinci Sınıf Restoranlar Üzerine Bir Çalışma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3): 53-73.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Andrews, C. D. and Stalick, K. S. (1994). Business Reengineering the Survival Guide, New Jersey: Prentice Hall, Inc.
Armenakis, A. A. and Harris, S. G. (2002). Crafting a Change Message to Create Transformational Readiness, Journal of Organizational Change Management, 15(2): 169-183.
Armenakis, A. A., Harris, S. G. and Mossholder, K. W. (1993). Creating Readiness for Organizational Change, Human Relations, 46(6): 681-703.
Arslan, E. (2017). Otel İşletmelerinde Çalışanların Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Üzerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
Aydoğmuş, C. (2011). Kişilik Özellikleri ile İş Tatmini İlişkisi Üzerinde Psikolojik Güçlendirme ve Dönüşümcü Liderlik Algısının Etkileri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
Baransel, A. (1993). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi, İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
Barrick, R. M., Stewart, L. G. and Piotrowski, M. (2002). Personality and Job Performance: Test of the Mediating Effects of Motivation Among Sales Representatives, Journal of Applied Psychology, 87(1): 43– 51.
Baymur, F. (1996). Genel Psikoloji, (11. Baskı). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Bergey, J., Smith, D., Tiley, S., Weiderman, N. and Woods, S. (1999). Why Reengineering Projects Fail, Pittsburgh: Carnegie Mellon Software Engineering Institute.
Bingül, B. (2006). Study to Investigate the Relationship Between Crises and Openness to Change in Organizations, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Burger, J. M. (2006). Kişilik, (Çev: İ. D. Erguvan Sarıoğlu), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Burisch, M. (1984). Approaches to Personality Inventory Construction: A Comparison of Merits, American Psychologist, 39(3): 214-227.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32): 470-483.
Champy, J. (1995). Reengineering Management: The Mandate for New Leadership, New York: Harper Collins Publishers, Inc.
Cochran, J.K., Bromley, M.L. and Swando, M.J. (2002). Scheriff’s Deputies Receptivity to Organizational Change, Policing: An International Journal of Police Strategies and Management, 25(3): 507- 529.
Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, İstanbul: Sakarya Kitabevi.
Cox, R., Davidson, M. and Wilkins, H. (2011). Exploring Innovation Strategies That Affect Business Performance in Restaurants, International Conference on Hospitality & Leisure Applied Research (I-CHLAR 2011): Balancing Art, Innovation & Performance, (5): 2015.
Cunningham, C. E., Woodward, C. A., Shannon, H. S., MacIntosh, J., Lendrum, B., Rosenbloom, D. and Brown, J. (2002). Readiness for Organizational Change: A Longitudinal Study of Workplace, Psychological and Behavioural Correlates, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75(4): 377-392.
Çavuş, Ş. (2008). Yönetim Teorisinin Tarihsel Gelişimi ve Turizm İşletmelerinde Çağdaş Yönetim Tekniklerine Geçiş, İçinde: Turizm İşletmelerinde Çağdaş Yönetim Teknikleri (Ed: F. Okumuş ve U. Avcı), Ankara: Detay Yayıncılık.
Develioğlu, K. ve Tekin, Ö. A. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Yabancılaşma Arasındaki İlişki: Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2): 15-30.
Devos, G., Buelens, M. and Bouckenooghe, D. (2007). Contribution of Content, Context, and Process to Understanding Openness to Organizational Change: Two Experimental Simulation Studies, The Journal of Social Psychology, 147(6): 607-630.
Drake, R. I. ve Smith, P. J. (1978). Sanayide Davranış Bilimleri, (Çev: K. Tosun, İ. Erdoğan, F. Aykar, T. Somay ve C. Baysal), İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
Duman, T., Tepeci, M. ve Unur, K. (2006). Mersin'de Yükseköğretim ve Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Almakta Olan Öğrencilerin Sektörün Çalışma Koşullarını Algılamaları ve Sektörde Çalışma İsteklerinin Karşılaştırmalı Analizi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1): 51-69.
Dunham, R. B., Grube, J. A., Gardner, D. G., Cummings, L. L. and Pierce, J. L. (1989). The Development of An Attitude Toward Change Instrument, Academy of Management Annual Meeting, Washington, DC.
Ertürk, Y. D. (2010). Davranış Bilimleri, (3. Baskı). İstanbul: Kutup Yıldızları Yayınları.
Feist, J. and Feist, J. G. (2008). Theories of Personality, (7. Baskı). New York: McGraw-Hill.
George, J. M. and Jones, G. R. (1996). Understanding and Managing Organizational Behavior, New York: Addison-Wesley Publishing Company.
Gök, Y. N. (2016). Değişim Mühendisliği (bpr) ve Örnek Uygulamalar, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Hair, J. F., Black W., Babin, B. and Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis: A Global Perspective, (7. Baskı). New Jersey: Pearson Prentice-Hall.
Hamlin, B., Keep, J. and Ash, K. (2001). Organizational Change and Development: A Reflective Guide for Managers, Trainers and Developers. London: Pearson Education.
Hammer, M. ve Champy, J. (1994). Değişim Mühendisliği İş İdaresinde Devrim İçin Bir Manifesto, (Çev: S. Gül), İstanbul: Gençlik Yayınları.
Hammer, M. ve Santon, A. S. (1995). Değişim Mühendisliği Devrimi, Ne Yapmalı Ne Yapmamalı?, (Çev: S. Gül), İstanbul: Sabah Kitapları.
Heine, S. J. ve Buchtel, E. E. (2009). Personality: The Universal and the Culturally Specific, Annual Review of Psychology, 60: 369-394.
Hellriegel, D. and Slocum, J. W. (2004). Organizational Behavior, (10. Baskı). Quebec: Thomson SouthWestern.
Holt, D. T., Armenakis, A. A., Feild, H. S. and Harris, S. G. (2007). Readiness for Organizational Change: The Systematic Development of A Scale, The Journal of Applied Behavioral Science, 43(2): 232-255.
Hough, L. M. (1992). The Big Five Personality Variables Construct Confusion: Description versus prediction, Human Performance, 5(1-2): 139-155.
John, O. P., Donahue, E. M. and Kentle, R. L. (1991). The Big Five Inventory—Versions 4a and 54. Institute of Personality and Social Research, Berkeley: University of California, Berkeley.
John, P. O., Angleitner A. and Ostendorf, F. (1988). The Lexical Approach to Personality: A Historical Review of Trait Taxonomic Research, European Journal of Personality, 2(3): 171-203.
Jones, R. A., Jimmieson, N. L. and Griffiths, A. (2005). The Impact of Organizational Culture and Reshaping Capabilities on Change Implementation Success: The Mediating Role of Readiness for Change, Journal of Management Studies, 42(2): 361-386.
Judge, A. T. and Bono, E. J. (2000). Five-Factor Model of Personality and Transformational Leadership, Journal of Applied Psychology, 85(5): 751-765.
Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (3. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kayri, M. (2009). Araştırmalarda Gruplararası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (PostHoc) Teknikleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1): 51-64.
Klecker, B.M. and Loadman W.E. (1999). Measuring Principals' Openness to Change on Three Dimensions: Affective, Cognitive and Behavioral, Journal of Instructional Psychology, 26(4): 213-227.
Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Kozak, M. (2015). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri, (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Kozak, M. A. ve Güçlü, H. (2003). Turizm İşletmelerinde Değişim Yönetimi Üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5(1). http://www.isguc.org (Erişim tarihi: 12.11.2017).
Kozak, M. A. (2004). Değişim Yönetimi Otel İşletme Müdürlerinin Değişim Yönetimi ile İlgili Algılamaları Üzerine Bir Araştırma, Ankara: Detay Yayıncılık.
Lester, P. E., Inman, D. and Bishop, L. K. (2014). Handbook of Tests and Measurement In Education and The Social Sciences, (3. Baskı). London: Rowman & Littlefield.
Manganelli, L. R. and Klein, M. M. (1994). The Reengineering Handbook: A Step by Step Guide to Business Transformation, New York: American Management Association (AMACOM).
Matthews, G. (1997). Extraversion, Emotion and Performance: A Cognitive-Adaptive Model, İçinde: Advances in Psychology (Ed: G. Matthews), North-Holland: Elsevier Science B. V.
Mc Adams, D.P. (1997). A Conceptual History of Personality Psychology, İçinde: Handbook of Personality Psychology (Ed: R. Hogan, J. Johnson ve S. Briggs), San Diego: Academic Press.
McCrae, R. R. and Costa, P. T. (1985). Comparison of EPI and Psychoticism Scales With Measures of The Five-Factor Model of Personality, Personality and Individual Differences, 6(5): 587-597.
McCrae, R. R. and Costa, P. T. (1987). Validation of the Five-Factor Model of Personality Across Instruments and Observers, Journal of Personality and Social Psychology, 52(1): 81-90.
McCrae, R. R. and Costa, T. P. (2003). Personality In Adulthood: A Five Factor Theory Perspective, (2. Baskı). New York: The Guilford Press.
Moberg, J. P. (2001). Linking Conflict Strategy to The Fıve-Factor Model: Theoretical and Empirical Foundations, The International Journal of Conflict Management, 12(1): 47-68.
Morris, M. W., Williams, K. Y., Leung, K., Larrick, R., Mendoza, M. T., Bhatnagar, D., Li, J., Kondo, M., Luo, J. L. and Hu, J. C. (1998). Conflict Management Style: Accounting for Cross-National Differences, Journal of International Business Studies, 29(4): 729-747.
Myers, D. ve Dewall, N. C. (2017). Psikoloji, (Çev: A. D. Batıgün, F. Y. Tekizoğlu, İ. Yiğit, M. G. Yiğit), (11. Baskı). Ankara: Palme Yayıncılık.
Nunnally J.C. (1978). Psychometric Theory, (2. Baskı). Newyork: Mc Graw Hill.
Örs, F. ve Tetik, S. (2010). Küreselleşen Dünya’da Yeni Yönetim Paradigmaları: Değişim ve İletişim, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3): 439-456.
Özen, Y. (2011). Kişisel Sorumluluk Bağlamında Kariyer Seçimini Etkileyen Sosyal Psikolojik Faktörler, Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2(3): 81-96.
Özkan, Ç. (2017). Algılanan Örgütsel Desteğin, Örgütsel Bağlılığa Etkisinde Kişilik Özelliklerinin Rolü: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Çanakkale.
Raja, U, Johns, G. and Ntalianis, F. (2004). The Impact of Personality On Psychological Contracts, Academy of Management Journal, 47(3): 350-367.
Salgado, F. J., Viswesvaran, C. and Ones, S. D. (2001). Predictors Used for Personnel Selection: An Overview of Constructs, Methods End Techniques, İçinde: Handbook of Industrial, Work and Organizational Psychology: Volume 1 Personnel Psychology (Ed: N. Anderson, D. S. Ones, H. K. Sinangil ve C. Viswesvaran), California: SAGE Publications Inc.
Saucier, G. and Goldberg, R. L. (1996). Evidence for The Big Five In Analyses of Familiar English Personality Adjectives, European Journal of Personality, 10(1): 61-77.
Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G. and Osborn, R. N. (2000). Organizational Behavior, (7. Baskı). New York: John Wiley & Sons, Inc.
Schmitt, D. P., Allik, J., McCrae, R. R. and Benet-Martinez, V. (2007). The Geographic Distribution of Big Five Personality Traits: Pattern and Profiles of Human Self-description Across 56 nations, Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2): 173-212.
Serçeoğlu, N. (2013). Konaklama İşletmelerinde Çalışan İş Görenlerin Kişilik Özelliklerinin Hizmet Verme Yatkınlığı Üzerindeki Etkisi, Journal of Yaşar University, 8(31): 5253-5273.
Simon, A. K. (1994). Towards A Theoretical Framework for Business Process Reengineering, Studies In The Use of Information Technologies, Department of Informatics, Göteborg University.
Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanterinin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerinin Oluşturulması, Türk Psikoloji Dergisi, 17(49): 21-33.
Sun, Y. S. and Jin, N. C. (2009). Do Big Five Personality Factors Affect Individual Creativity? The Moderating Role of Extrinsic Motivation, Social Behavior and Personality, 37(7): 941-956.
Matthews, G. (1997). Extraversion, Emotion and Performance: A Cognitive-Adaptive Model, İçinde: Advances in Psychology (Ed: G. Matthews), North-Holland: Elsevier Science B. V.
Şahin, M. (2008). Durumsallık Yaklaşımı, İçinde: Yönetim ve Organizasyon (Ed: C. Koparal), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
Şahin, M. (2008). Sistem Yaklaşımı, İçinde: Yönetim ve Organizasyon (Ed: C. Koparal), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
Şimşek, M. Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2003). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. (3. Baskı). Konya: Adım Matbaacılık & Ofset.
Şimşek, Ö. (2006). İnsan Dinamiği Kişilik Özelliklerinin İncelenmesine Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
Şimşek, Ş. M. (2002). Yönetim ve Organizasyon, Konya: Günay Ofset.
Şimşek, A. ve Çetinkaya, N. (2017). Yiyecek-İçecek İşletmeleri Personelinin Kişilik Özellikleri ile İşe Bağlılıkları Arasındaki İlişki, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64): 529-543.
Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics, Boston: Allyn and Bacon, Pearson Education.
Tan, M. (2017). Otel İşletmelerinde İşgörenlerin Kişilik Özellikleri ile Sanal Kaytarma Davranışı Arasındaki İlişkinin Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
Taşlıyan, M. (2007). Turizm ve Seyahat Sektöründe Çalışanların İş Tatmini ile Müşterilerin Memnuniyeti Arasındaki İlişki: Kahramanmaraş'ta Bir Alan Çalışması, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(12): 185-195.
Thomas, C. J. C. (1996). Initiating and Preparing for Re-engineering, İçinde: Business Process Re-engineering: Myth&Reality (Ed: C. C. Thomas), London: Kogan Page Limited.
Tolan, B., İsen, G. ve Batmaz, V. (1991). Sosyal Psikoloji, Ankara: Adım Yayıncılık.
Trapnell, D. P. and Wiggins, S. J. (1990). Extension of The Interpersonal Adjective Scales to Include The Big Five Dimensions of Personality, Journal Of Personality And Social Psychology, 59(4): 781-790.
Tuncer, M. ve Yeşiltaş, M. (2013). Çalışma Yaşam Kalitesinin Otel İşletmesi Çalışanları Üzerindeki Etkileri, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1): 57-78.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006) Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık: Ankara.
Usal, A. ve Aslan, Z. (1995). Davranış Bilimleri Sosyal Psikoloji, İzmir: Fakülteler Kitabevi Barış Yayınları.
Usal, A. ve Kuşluvan Z. (1998). Davranış Bilimleri Sosyal Psikploji, (2. Baskı). İzmir: Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi.
Ünlüönen, K. ve Şahin, S. Z. (2011). Turizmde İstihdam, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (37): 1-25.
Weiner, B. J., Amick, H. and Lee, S. Y. D. (2008). Conceptualization and Measurement of Organizational Readiness for Change: A Review of the Literature In Health Services Research and Other Fields, Medical Care Research and Review, 65(4): 379-436.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (4. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Yelboğa, A. (2006). Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2): 196-211.
Yıldırım, I. B. (2014). Çalışanların Beş Faktör Kişilik Özellikleri ile İş Tatminleri Arasındaki İlişki: Alanya’daki Beş Yıldızlı Oteller Üzerine Bir Uygulama, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Antalya.