Tüketicilerin Kooperatif Markalı Ürünleri Tercihinin İncelenmesi: Çanakkale İli Örneği

Kooperatiflerin toplum kalkınmasına, istihdamın artmasına, küçük üreticilerin gelirlerinin artmasına yönelik katkıları olmakla birlikte önemli faaliyetlerinden biri de ortaklardan alınan ürünleri pazarlamalarıdır. Markalaşma ve fiyat oluşturmada kooperatiflerin rol alması pazarlama kanalını kısaltır. Kısalan pazarlama kanalıyla üreticilerin gelirleri artar ve tüketiciler daha az ücret ödeyerek ürün satın alırlar. Böylece yerel ekonomilerin kalkınmasına katkı sağlanır. Dolayısıyla kooperatiflerin markalaşması ve tüketicilerin kooperatif markalarını tercih etmeleri önem arz etmektedir. Bu araştırmada Çanakkale ilindeki tüketicilerin kooperatif markalı ürünlere karşı tutum ve yaklaşımları incelenmiştir. Elde edilen bulgular Çanakkale kent merkezinden 130 tüketici ile yapılan anketlerden elde edilmiştir. Araştırmada bulanık eşli karşılaştırma yöntemi ile tüketicilerin kooperatif markalı ürün tercih amaçları belirlenmiştir. Tüketicilerin kooperatif markalı ürünlerin pazarlanmasına ilişkin görüşleri likert ölçekli sorularla saptanmıştır. Ki-kare analizi kullanılarak kooperatif markalı ürün kullanma durumu ile demografik değişkenler arasındaki ilişki test edilmiştir. Araştırmada tüketicilerin %60’ının kooperatif markalı ürünleri düzenli olarak tükettikleri tespit edilmiştir. Düzenli olarak kooperatif markası tüketmeyenlerin %57.7’si ise ileride kooperatif markalı ürünleri tüketmek istemektedir. Tüketiciler kooperatif markalı ürünlerin pazarlanmasında yeteri kadar özendirme/promosyon çalışması yapılmadığını düşünmektedirler. Tüketiciler kooperatif markalı ürünlere ilişkin daha fazla reklam görmeyi beklemekte ve daha fazla ürün çeşidinin kooperatifler vasıtasıyla pazarlanmasını istemektedirler. Tüketicilerin kooperatif markalı ürünleri tercih etme amaçlarından ilki daha kaliteli ürün tüketme isteğidir.

Anahtar Kelimeler:

Kooperatif, marka, pazarlama, tüketici tercihi.

Examination of the Preference of Cooperative Branded Products by Consumers: Case of Çanakkale

One of the important activities of cooperatives, together with their contribution to the development of society, the increase of employment, the increase of incomes of small producers, is the marketing of the products taken from the partners. Taking role of branding and pricing co-operatives shortens the marketing channel. Revenue of producers increases with shortened marketing channels and consumers buy products for less. This contributes to the development of local economies. Therefore, branding of cooperatives and consumers prefer cooperative brands is important. In this study, the attitudes and attitudes of consumers in Çanakkale province to cooperative branded products were examined. Obtained findings were obtained from surveys conducted with 130 consumers from Çanakkale city center. The fuzzy comparison method was used in the research to determine consumers' preference for cooperative branded products. Opinions of consumers about marketing cooperative branded products were determined with likert scale questions. Chi-square analysis was used to test the association between co-operative branded product use and demographic variables. In the survey, it was determined that 60% of consumers regularly consume co-branded products. 57.7% of those who do not consume the cooperative brand on a regular basis want to consume cooperative branded products in the future. Consumers think that there is not enough incentive / promotion work to market cooperative branded products. Consumers are awaiting further advertising for co-branded products and want to market more product varieties through co-operatives. Consumers' initial objectives in choosing cooperatively branded products is the desire to consume more quality products.

Keywords:

Cooperative, marketing, brand, consumer preference.,

PDF

___

Akar, E., Özdemir, D., Kapucu, Ö. 2015. Tarımsal alan örgütlenmesinde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. 21. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresi, Cilt: 1. 14-15 Eylül, Karabük. 493-518 s.
Akgöz, S.S, Solmaz, T. 2015. Ekonomik bağımsızlık ve kooperatifçilik. 21. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresi, Cilt: 1. 14-15 Eylül, Karabük. 459-472 s.
Anonim, 1982. T.C. 1982 Anayasası. (https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm).
Baş, M., Göral, S. 2017. Tüketicilerin perakende markalarına bakışı: Kooperatif marka örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 52: 492-514.
Can, M. 2015. Üreticilerin Pazarlama Stratejisi Olarak Kooperatifleşme: Alanya Örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
Döner, B. 2013. Kooperatif Muhasebesi. Murathan Yayınevi, Ankara, 50 s.
Emeksiz, F., Albayrak, M., Güneş, E., Özçelik, A., Özer, O., O., Taşdan, K. 2005. Türkiye’de tarımsal ürünlerin pazarlama kanalları ve araçlarının değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisleri Odası Yayınları.
Everest, B. 2009. Tarımsal Ürünlerin Pazarlanmasında Çiftçi Örgütlerinin Rolü ve Önemi: Çanakkale Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri Örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Everest, B., Yercan, M. 2010. Yoksullukla mücadelede kooperatiflerin önemi: Tarım Kredi Kooperatifleri örneği. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt: 2. 5-7 Eylül, Konya, 1032-1038 s.
Gülçubuk, B., Bayaner, A. 2012. Kırsal yoksulluğun azaltılmasında ve küçük işletmeciliğin yaşamasında kooperatifçiliğin rolü. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt: 2. 5-7 Eylül, Konya, 995-1003 s.
Güler, Y.B., Bozacı, İ. 2015. Kooperatif markalarına yönelik algı ve tutumların aracı ve ulusal markalar ile karşılaştırılması: Kırıkkale ilinde gerçekleştirilen bir saha araştırması. 21. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresi, Cilt: 1. 14-15 Eylül, Karabük, 935-958 s.
Gökhan, E.E., 2010. Hayvan yetiştiriciliğinde örgütsel etkinlik ve kaynak sorunu. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi. 81(1): 35-38.
Haseki, M.İ. 2007. Kooperatifçilik ve Pazarlama Anlayışı: Tarım Satış Kooperatiflerinin Pazarlama Faaliyetlerine Yönelik Tüketici Görüşlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Çukukova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
Karakaya, E., Kızıloğlu, S. 2014. Küçükbaş hayvancılık işletmelerinin örgütlenme yapısı Bingöl ili örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(4): 552-560.
Keskin Köylü, M. 2015. Globalleşen dünyada kooperatifçiliğin ekonomik gelişme ve finansal piyasalardaki yeri. 21. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresi, Cilt: 1. 14-15 Eylül, Karabük, 443-459 s.
Legendre, P. 2015. Species associations: The kendall coefficient of concordance revisited. http://adn.biol.umontreal.ca/~numericalecology/Reprints/Kendall_W_paper.pdf.
Miran, B. 2010. Temel İstatistik. ISBN: 975-93088-0-0, İzmir, 142 s.
Oğuz, H., Mete, O. 2017. Kooperatiflerde markalaşma ve tüketici-kooperatif ürünleri ilişkisi: Torku örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi. 52: 386-424.
Özçelik, A., Güldal, H.T. 2015. Küreselleşme sürecinde Türkiye’de küçük tarım işletmelerinin dezavantajlarının kooperatifleşme yoluyla giderilmesi. 21. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresi, Cilt: 1. 14-15 Eylül, Karabük, 559-570 s.
Özdamar, K. 2013. Paket Programları İle İstatistiksel Veri Analizi. Nisan Kitabevi, Eskişehir, 551 s.
Salman, Ç., B., Bayaner, A., Gülçubuk, B. 2015. Kırsal kalkınmanın anahtarı: Kooperatifler, 21. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresi, Cilt: 1. 14-15 Eylül, Karabük, 263-274 s.
TÜİK, 2016a. Ulusal Hesaplar, İktisadi Faaliyet Kollarına Göre GSYİH. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist.
TÜİK, 2016b. Ulusal Hesaplar, İstihdam, İşsizlik ve ücret Verileri, İstihdam Edilenlerin Yıllara Göre İktisadi Faaliyet Kolları. (http://www.tuik.gov.tr).
TÜİK, 2018. Adrese Dayalı Nüfus Verileri. (https://biruni.tuik.gov.tr).