SEYİTHAN SEYDOŞOĞLU, KAĞAN KÖKTEN, Uğur SEVİLMİŞ

Mardin İl ve İlçelerine Bağlı Köy Meralarının Temel Vejetasyon Özellikleri

Mardin ili ve ilçesine bağlı 33 köy merasının bazı vejetasyon özelliklerini belirlemek amacı ile bu çalışma 2015 yılında yapılan yürütülmüştür. Vejetasyon ölçümünde modifiye edilmiş tekerlekli lup (halka) metodu kullanılmıştır. Vejetasyon etüdü yapılan meralarda toplam 132 bitki türü tespit edilmiştir. Tespit edilen bitki türlerinin türlerin 5 tanesi azalıcı, 5 tanesi çoğalıcı ve 122 tanesinin de istilacı olduğu belirlenmiştir. Botanik kompozisyonda azalıcılar, çoğalıcılar ve istilacı türlerin oranları sırasıyla %2.08, %3.15 ve %94.77 olarak belirlenmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü meraların bitkiyle kaplı alan oranı ortalaması %71.35’tir. Baklagillerin botanik kompozisyondaki ortalama oranı %40.66, buğdaygillerin oranı %22.82 ve diğer familya bitkilerinin oranı da %36.52 olarak tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilere göre; çalışılan meraların tamamı ‘‘zayıf’’ mera durumu sınıfına girmiştir. Mera sağlığı açısından yapılan sınıflamada ise 19 mera ‘‘sorunlu’’, 10 mera ‘‘riskli’’ ve 4 mera ise ‘‘sağlıklı’’ olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre; çalışılan meraların büyük bir kısmı dikkatli bir şekilde kullanılmaya, diğerleri ise acilen ıslah programına dâhil edilmeye ihtiyaç duyduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Mera durumu, mera sağlığı, bitki ile kaplı alan, botanik kompozisyon.

Basic Vegetation Characteristics of Village Pastures Connected to Mardin Province and Its Provinces

This study was carried out in 2015 with the aim of determining some vegetation characteristics of pastures of 33 villages of Mardin province and its subprovinces. Modified wheeled loop method was used in the study to determine the vegetation characteristics of these pastures. Total 132 plant species were identified by the vegetation survey. Studied pastures were dominated by 5 decreaser, 5 increaser and 122 invader species. According to the classification of species in pasture vegetation, the proportion of decreaser, increaser and invasive species were determined as 2.08%, 3.15% and 94.77%, respectively. The average plant coverage rate of surveyed pastures was 71.35%. The average proportion of legumes in botanical composition was 40.66%, the proportion of grasses was 22.82% and the proportion of other families was 36.52%. According to the results obtained from the surveys, all of the studied pastures were classified as weak. In terms of pasture health, 19 pastures were determined as problematic, 10 pastures as risky and 4 pastures as healthy. These results show that; a large number of the studied pastures are in a need of utilization with caution where the remaining parts need to be included in rehabilitation programs urgently.

Keywords:

Rangeland condition, rangeland health, plant coverage rate, botanic composition.,

PDF

___

Alay, F., İspirli, K., Uzun, F., Çınar, S., Aydın, İ., Çankaya, N. 2016. Uzun süreli serbest otlatmanın doğal meralar üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 116-124.
Alcaide, E. M., M. A. García, J. F. Aguilera. 1997. The in vitro digestibility of rangelands from semi-arid Spanish lands and its use as a predictor of degradability. CIHEAM–Options Mediterranean’s. pp.27-31.
Anonim, 2016. Tarım istatistikleri özeti. Türkiye İstatistik Kurumu
Arslan, C. 2008. Growth traits of native Turkish geese reared in different family farms during the first 12 weeks of life in Kars. İstanbul University Veterinary Faculty Journal, 34(3), 1-7.
Avag, A., Mermer, A., Yıldız, H., Ünal, E., Urla, Ö., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Aydoğmuş, O., Torunlar, V., Tuğaç, M.G., Ünal, S., Mutlu, Z., Özaydın, K.A., Özgöz, M.M., Aksakal, E., Kara, A., Uzun, M., Çakal, Ş., Yıldırım, T., Aksoyak, Ş., Tezel, M., Aygün, C., Kara, İ., Erdoğdu, İ., Sever, L., Atalay, A., Yavuz, T., Avcı, M., Çınar, S., İnal, İ., Yücel, C., Cebel, H., Keçeci, M., Başkan, O., Depel, G., Patla, Ç., Çarkacı, A., Karadavut, U., Simşek, U., Sürmen, M., Odabaşı, G., Gül, D., Koç, A., Erkovan, H.İ., Güllapoğlu, K., Kendir, H., Şahin, N. 2012. Final Report of TUBİTAK 106G017 Project "Ulusal Mera Kullanımı ve Yönetim Projesi", Ankara.
Aydin, İ., Uzun, F. 2000. Lâdik ilçesi Salur köyü merasında farklı ıslah metotlarının ot verimi ve botanik kompozisyon üzerine etkileri. Turkish Journal of Agricultural and Forestry, 24(2): 301-307.
Cetiner, M., Gökkuş, A., Parlak, M. 2012. Yapay bir merada otlatmanın bitki örtüsü ve toprak özelliklerine etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 27(2): 80-88.
Çomaklı, B., Fayetörbay, D., Daşçı, M. 2012. Changing of botanical composition and canopy coverage ratio in rangelands at different altitudes. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1): 17-21.
Davis, P.H. 1970. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Vol: 3, 518-531, University Press, UK: Edinburg.
Erden, İ., Acar, Z., Manga, İ., Aydın, İ. Özyazıcı, M.A., Akkaş, N. 1994. Samsun koşullarında gübrelemenin doğal mer’anın ot verimi, kalitesi ve botanik kompozisyonuna etkileri üzerinde bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Bildirileri, Cilt III, Bornova-İzmir, s. 83-87.
Gokkus, A., Koç, A., Çomaklı, B. 2000. Çayır-Mer'a Uygulama Kılavuzu. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 142, Erzurum. Ispirli, K., Alay, F., Uzun, F., Çankaya, N. 2016. Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topoğrafyanın etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1): 14-22.
Jaleel, C.A., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Al-Juburi, H.J., Somasundaram, R., Panneerselvam, R. 2009. Drought stress in plants: a review on morphological characteristics and pigments composition. Int. J. Agric. Biol., 11(1): 100-105.
Koc, A., Çakal, Ş. 2004. Comparison of some rangeland canopy coverage methods. International Soil Congress Natural Resource Management for Sustainable Development, 7-10 June, Erzurum, p. 41-45.
Koc, A., Kadıoğlu, S. 2012. Some characteristics of an upland rangeland’s vegetation in the Eastern Anatolia. The 9th European Dry Grassland Meeting, 19-23 May, Posters, Session 34 Mon. 21, Greece.
Olson, B.E., Lacey, J.R. 1996. Basic Principles of Grass Growth and Management. Montana State Univ., Ext. Serv., EB 35. 13 p.
Ozaslan-Parlak, A., Gökkuş, A., Hakyemez, B.H., Baytekin, H. 2011. Shrub yield and forage quality in Mediterranean shrub lands of West Turkey for a period of one year. African J. Agric. Res., 6(7): 1726-1734.
Sahinoglu, O. 2010. Bafra ilçesi koşu köyü merasında uygulanan farklı ıslah yöntemlerinin meranın ot verimi, yem kalitesi ve botanik kompozisyonu üzerine etkileri. Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Samsun.
Seydosoglu, S., Saruhan, V., Mermer, A. 2015a. Diyarbakır ili Silvan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerinde bir araştırma. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 1-7.
Seydosoglu, S., Saruhan, V., Mermer, A. 2015b. Diyarbakır ili Eğil ilçesi Kıraç Meralarının Botanik Kompozisyonun Belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(2): 76-82.
Seydosoglu, S., Saruhan, V., Mermer, A. 2015c. Diyarbakır ili Bismil ilçesi taban meralarının Botanik Kompozisyonun belirlenmesi, 11. Tarla Bitkileri Kongresi, 33-38, 7-10 Eylül 2015, Çanakkale.
Taiz, L., E. Zeiger. 2008. Bitki Fizyolojisi. Çeviren: İ. Türkan. Palme Yayıncılık, Ankara. 690s.
Unal, S., Karabudak, E., Öcal, M.B., Koç, A. 2011. Interpretations of vegetation changes of some villages rangelands in Çankırı province of Turkey. Turkish Journal of Field Crops, 16(1): 39-47.
Unal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, K.A., Avağ, A., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Aslan, S. 2012a. Ankara ili meralarının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2): 41-49.
Unal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Özaydın, K.A., Avağ, A., Yıldız, H., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Aslan, S. 2012b. Çankırı ili meralarının mera durumu ve sağlığının belirlenmesi üzerine bir çalışma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2): 131-135.
Unal, S., Mutlu, Z., Urla, Ö., Yıldız, H., Şahin, B. 2013. Evaluation and determination of rangeland vegetation in Kayseri province. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22(2): 86-95.
Unal, S., Mutlu, Z., Urla, Ö., Yıldız, H., Aydoğdu, M., Şahin, B., Aslan, S. 2014. Improvement possibilities and effects of vegetation subjected to long-term heavy grazing in the steppe rangelands of Sivas. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 23(1): 22-30.
Uzun, F., Garipoğlu, A.V., Algan, D. 2010. Meralarımızda görülen sarı peygamber çiçeği (Centaurea solstitialis L.)’nin bitkisel özellikleri ve kontrolü. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3): 213-222.
Uzun, F., Alay, F., İspirli, K. 2016. Bartın İli Meralarının Bazı Özellikleri, Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3 (2016): 174-183.
Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M.Ö., Avağ, A., Özaydın, K., Yıldız, H. 2012. Amasya mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 181-185.