İsmail TAŞ, Yusuf Ersoy YILDIRIM, İsmail ARAS

Konya Kapalı Havzası İçin Gelecekteki Olası Hidrolojik Kurak Dönemler

İklim değişikliği ile ilgili çok sayıda farklı görüş ve senaryo vardır. Her bir görüşün ortaya koyduğu sonuçlara bağlı olarak karşılaşılacak muhtemel sorunlar belirlenmelidir. Bu sorunların çözümüne yönelik gerekli çalışmaların yapılması sürdürülebilir üretim için büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, gelecekteki olası hidrolojik kurak dönemlerin tahmin edilmesi, suyun doğru yönetilmesinde en önemli öğelerin başında gelmektedir. Gelecekteki kurak dönemlerin tahmin edilmesi, başta karar vericiler olmak üzere tüm su kullanıcı sektörleri doğrudan ilgilendirmektedir. Bilindiği gibi Standardize Yağış İndisi (SPI) hem kullanım kolaylığı hem de sonuçlarının yorumlanması bakımından dünyada en yaygın kullanılan kuraklık indislerinden biridir. SPI, meteorolojik, tarımsal ve hidrolojik kurak dönmelerin saptanmasında bilim dünyasında kabul gören indislerdendir. Yapılan bu çalışmada, HadGEM2 küresel iklim modeline göre 2100 yılına kadar Konya Kapalı Havzası için tahmin edilen yağış serileri kullanılmıştır. Söz konusu seriler, hem kötümser (RCP 8.5) ve hem de iyimser (RCP 4.5) senaryo sonuçlarını içermektedir. Temin edilen aylık yağış serileri, SPI analizine tabi tutulmuş ve 2100 yılına kadar olası kurak dönemler belirlenmiştir. Yapılan analizler ve hesaplamalar sonucunda RCP 4.5 senaryosunda göre Konya Kapalı Havzasında 2100 yılına kadar altı kurak devre/dönem (2026-2027, 2044-2048, 2062-2063, 2087-2088; 2090-2091 ve 2097-2098) belirlenmiştir. RCP 8.5’e göre ise dört kurak dönem (2026-2027, 2060-2063, 2074-2075 ve 2092- 2097) belirlenmiştir. Belirlenen hidrolojik kurak dönemlerin şiddetlerinin havza içerisindeki değişimi şiddet dağılım haritaları ile gösterilmiştir. Elde edilen sonuçlara dayanarak, Konya Kapalı Havzasında yaşanması muhtemel olan hidrolojik kurak dönemlerde oluşacak su krizine karşı gerekli önlemelerin alınması ve su yönetimi planlarının hazırlanması gerekmektedir. Söz konusu yaşanacak kuraklıkların etkilerinin azaltılması, hem ülke ekonomisi hem de bölge üreticisi açısından büyük önem arz etmektedir.

Possible Hydrologic Drought Periods in Future for Konya Closed Basin

There are several different opinions and scenarios on climate change. Potential problems to be encountered should be identified based on the each opinion. It is of utmost importance for sustainable production to carry out the necessary researches to solve these problems. In this context, the prediction of possible future hydrological drought periods is one of the most important elements for sustainable management of water. Estimation of future drought periods is directly related to all water-using sectors, especially for decision-makers. As it is known, Standardized Precipitation Index (SPI) is one of the most widely used drought indices in the world in terms of both ease of use and interpretation of its results. SPI is one of the indices accepted in the scientific world in the determination of meteorological, agricultural and hydrological drought cycles. In this study, estimated monthly rainfall series until 2100, which is obtained HadGEM2 global climate model, were used for Konya Closed Basin. The time series includes both pessimistic (RCP 8.5) and optimistic (RECP 4.5) scenario results. The obtained rainfall series were subjected to SPI analysis and possible drought periods until 2100 were determined. As a result of the analyses and calculations, six drought terms/periods (2026-2027, 2044-2048, 2062-2063, 2087-2088; 2090-2091 and 2097-2098) were determined in Konya Closed Basin until 2100 according to the RCP 4.5 scenario. At the same time, four drought periods (2026-2027, 2060-2063, 2074-2075 and 2092-2097) were determined for RCP 8.5 scenario. The changes of severity of the determined hydrological drought periods within the basin are shown by maps of severity distribution. Based on the results obtained, it is necessary to take relevant actions against the water crisis that will occur in the hydrological drought periods in Konya Closed Basin and prepare water management plans. Reducing the impacts of these droughts is of great importance for both regional growers and the national economy.

PDF

___

Ahrens B., 2006. Distance in spatial interpolation of daily rain gauge data. Hydrology and Earth System Sciences, 10(2), 197- 208.
Anonim, 2012. Faaliyet Raporu 2012. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü. Ankara.
Anonim, 2018. Konya Kapalı Havzası Yönetim Planı. Havza Koruma Eylem Planlarının Nehir Havzası Yönetim Planlarına Dönüştürülmesi için Teknik Yardım. TR2011/0327.21-05-01-001
Anonim, 2019. Sektörel Su Tahsisi Eylem Planı ve Genelgesi (2019-2024). Konya Kapalı Havzası Sektörel Su Tahsis Planı Hazırlanması Projesi. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü. Beştepe Mahallesi, Alparslan Türkeş Cad. No:71, Yenimahalle/Ankara
Aydın, O., ve Çiçek, İ., 2013. Ege bölgesindeki yağışın mekânsal dağılımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 11 (2), 101-120.
Başkan, O. 2004. Gölbası yöresi topraklarının mühendislik, fiziksel özellik ilişkilerinde jeoistatistik uygulaması, Doktora Tezi, AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Ankara.
Delhomme, JP 1978. Kriging in the Hydrosciences. Advances in Water Resources,1(5): 251-266.
Demircan M., Arabacı H., Gürkan H., Eskioğlu O., Coşkun M., 2017. Climate Change Projections for Turkey: Three Models and Two Scenarios, Türkiye Su Bilimi ve Yönetimi Dergisi (Turkish Journal Of Water Science & Management), ISSN:2536 474X Publication number:6777, Volume: 1 Issue: 1, January 2017, Ankara
Franke, R., Nielson, G., 1980. Smooth interpolation of large sets of scattered data. International Journal for Numerical Methods in Engineering, 15, 1691–1704.
Goovaerts P., 2000. Geostatistical Approaches for Incorporating Elevation into the Spatial Interpolation of Rainfall. Journal of Hydrology, Vol. 228, No. 1-2, 2000, pp. 113- 129. http://dx.doi.org/10.1016/S0022- 1694(00)00144-X
Gürler Ç., 2017. Beyşehir ve Konya-Çumra- Karapınar Alt Havzalarında Standartlaştırılmış İndis Yaklaşımı İle Hidrolojik Kuraklık Değerlendirmesi. Uzmanlık Tezi. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü. Ankara
Isaaks, E., and Srivastava, R., 1989. An Introduction to Applied Geostatistics. Oxford University Press, New York. Kale M.M., 2018. Yeşilırmak Havzası Mekânsal Yağış Dağılımına ait Değişiminin Deterministik ve Stokastik Yöntemlerle Belirlenmesi. Yerbilimleri, 2018, 39 (3), 263-276
Li J., Heap A. D., 2008. A Review of Spatial Interpolation Methods for Environmental Scientists. Geoscience Australia, Canberra, 2008.
McKee T., Doesken N., Kleist J., 1993. The relationship of drought frequency and duration to time scale. Proceedings of the Eighth Conference on Applied Climatology (s. 179-184). Anaheim, California: American Meteorological Society.
Olea R.A., 1977. Measuring spatial dependence with semivariograms. kansas geological survey, series on spatial analysis, No. 3, Lawrance, Kansas. p. 122
Şen Z., 2005. İklim Değişikliği ve Su Kaynaklarına Etkisi. 22 Mart Dünya Su Günü, "İklim Değişikliğinin Su ve Enerji Kaynaklarımıza Etkisi"Paneli (2005). Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı – Marmara Salonu, İstanbul.
Tatli H., Türkeş M., 2011. Comparison Of The Palmer Drought Severity Index With The Standardized Precipitation Index Over Turkey. 5th Atmospheric Science Symposium, İstanbul, Türkiye, 27-29 Nisan 2011, pp.231-239
Vieira SR, Hatfield JL, Nielsen DR, Biggar JW 1983. Geostatistical theory and application to variability of some agronomical properties. Hilgardia, 51 (3): 1-75, Davis- California
WMO, 2012. Standardized Precipitation Index User Guide. World Meteorological Organization.