Doğu Anadolu Bölgesindeki Büyükbaş Ve Küçükbaş Hayvan Atıklarının Biyogaz Potansiyelinin İncelenmesi

Dünya nüfusunun sürekli artış göstermesi, enerji ihtiyacının karşılanması amacıyla kullanılan fosil kaynakların hızla tükenmesine neden olmaktadır. Ayrıca fosil kaynakların kullanımı ozon tabakasının incelmesi, sera etkisi ve iklim değişikliği gibi çeşitli olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bu olumsuz etkileri önlemek amacıyla fosil kaynakların tüketimi sınırlandırılmalı ve çevresel açıdan daha uygun kaynak arayışına gidilmektedir. Yeni kaynak arayışı ile birlikte yenilenebilir enerji kaynakları olarak ifade edilen, kendi kendini yenileyen ve çevre dostu olan enerji türleri ortaya çıkmaktadır. Bu enerji türlerinden biri olan biyogaz enerjisi; organik atıkların belirli işlemlere tabii tutularak elde edilmesi prensibine dayanmaktadır. Bu enerjinin; yakıt, elektrik enerjisi ve ısınma ihtiyacı gibi birçok alanda kullanılabilme özelliği mevcuttur. Biyogaz enerjisinin üretimi ve kullanımı için uygulanabilecek alternatif teknolojiler hızla gelişmektedir. Ülkemizde tarım ve hayvancılık yaygın olduğundan, biyogaz enerjisi için bol miktarda biyokütle kaynağı mevcuttur. Yapılan bu çalışmada; Doğu Anadolu Bölgesi’ne ait 14 ilin büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarından oluşacak potansiyel atık miktarı hesaplanmıştır. Bu atıklardan üretilebilecek biyogaz enerjisi ve bu enerjiden faydalanacak kişi sayısı belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; Ardahan ili merkez ilçe nüfusunun yaklaşık %93.6’sı, gerekli tesis kurulduğu takdirde enerji ihtiyacını biyogaz enerjisinden karşılayabileceği görülmüştür. Ağrı ili merkez ilçesi için bu sayı yaklaşık %75, Bitlis ili merkez ilçesi için ise yaklaşık %60.6 olarak hesaplanmıştır. Bu veriler göz önünde bulundurularak, bölgeye uygun biyogaz tesislerinin kurulması halinde hem bölgedeki enerji ihtiyacının büyük oranda karşılanacağı hem de çevresel şartların daha kaliteli hale geleceği ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Biyogaz, Doğu Anadolu Bölgesi, Yenilebilir enerji

PDF

___

[1] Hosseini S. E, Wahid M. A. Feasibility Study Of Biogas Production And Utilization As A Source Of Renewable Energy in Malaysia. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 2013; 19: 454-462.
[2] Demirtaş M., Gün V. (2007). Avrupa Ve Türkiye'deki Biyokütle Enerjisi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(1), 49-56.
[3] Baran M. F, Lüle F, Gökdoğan O. Adıyaman İlinin Hayvansal Atıklardan Elde Edilebilecek Enerji Potansiyeli. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 2017; 4(3):245–249.
[4] Sahota S, Şah G, Ghosh P, Kapoor R, Sengupta S, Singh P, Vijay V, Sahay A, Vijay V. K, Thakur I. S. Review Of Trends İn Biogas Upgradation Technologies And Future Perspectives. Bioresource Technology Reports. 2018.
[5] Luo T, Pan J, Fu L, Mei Z, Kong C, Huang H. Reducing Biogas Emissions From Village-Scale Plant With Optimal Floating-Drum Biogas Storage Tank And Operation Parameters. Applied Energy. 2017; 208:312-318.
[6] Şenol H, Elibol E. A, Açıkel Ü, Şenol M, Türkiye’de Biyogaz Üretimi İçin Başlıca Biyokütle Kaynakları. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi. 2017; 6(2): 81-92.
[7] Kumbur H, Özer Z, Özsoy H. D, Avcı E.D. Türkiye’de Geleneksel ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Potansiyeli ve Çevresel Etkilerinin Karşılaştırılması. III. Yenilenebilir Enerji Sempozyumu. 19-21 Ekim 2015. Mersin, Türkiye.
[8] Bulut, A. P., & Canbaz, G. T. (2019). Hayvan Atıklarından Sivas İli Biyogaz Potansiyelinin Araştırılması. Karaelmas Science and Engineering Journal, 9(1), 1-10.
[9] Miltner M, Makaruk A, Harasek M. Review On Available Biogas Upgrading Technologies and İnnovations Towards Advanced Solutions. Journal of Cleaner Production. 2017; 161;1329-1337.
[10] Noyola A, Morgan-Sagastume J. M, Lopez-Hernandez J. E. TreatmentOf Biogas Produced İn Anaerobic Reactors For Domestic Wastewater: Odor Control And Energy/Resource Recovery. Reviews in Environmental Science and Biotechnology. 2006; 5(1):93-114.
[11] Devı̇ren H, İlkılıç C, Aydın S. Biyogaz Üretiminde Kullanılabilen Materyaller ve Biyogazın Kullanım Alanları, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi. 2017;7(2/2).
[12] Aryal N, Kvist T, Ammam F, Pant D, Ottosen L. D. An Overview Of Microbial Biogas Enrichment. Bioresource Technology. 2018; 264:359-369.
[13] Köse E. T. Trakya Bölgesinde Hayvan Gübrelerinin Biyogaz Enerji Potansiyelinin Belirlenmesi ve Sayısal Haritaların Oluşturulması. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2017; 23(6): 762-772.
[14] Wang J, Xue Q, Guo T, Mei Z, Long E, Wen Q, Huang W, Luo T, Huang R. A Review On CFD Simulating Method For Biogas Fermentation Material Fluid. RenewableandSustainableEnergyReviews.2018; 97: 64-73.
[15] Doruk İ, Bozdeveci A, Denizli İlinin Kırsal Kesimlerinde Hayvansal Kaynaklı Atıklardan Biyogaz Potansiyelinin Belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü̈ Dergisi. 2017; 7(3): 181-186.
[16] Li, F., Cheng, S., Yu, H., & Yang, D. (2016). Waste from livestock and poultry breeding and its potential assessment of biogas energy in rural China. Journal of Cleaner Production, 126, 451-460.
[17] Khan I. U, Othman M. H. D, Hashim H, Matsuura T, Ismail A. F, Rezaei-Dasht Arzhandi M, Azelee I. W. Biogas As A Renewable Energy Fuel – A Review Of Biogas Upgrading, Utilisation And Storage. Energy Conversion and Management. 2017; 150:277-294.
[18] Dagnall S, Hill J, Pegg D. Resource Mapping And Analysis Of Farm Livestock Manures-Assessing The Opportunities For Biomass-To-EnergySchemes. Bioresource Technology. 2000; 71(3): 225-234.
[19] Koçer, N. N., & Kurt, G. (2013). Malatya’da hayvancılık potansiyeli ve biyogaz üretimi. SAÜ. Fen Bilimleri Dergisi, 17, 1-8.
[20] Gao M, Wang D, Wang H, Wang X, Feng Y. Biogas Potential, Utilization And Countermeasures İn Agricultural Provinces: A Case Study Of Biogas Development İn Henan Province, China. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 2019; 99: 191-200.
[21] Quintino F. M, Trindade T. P, Fernandes E. C. Biogas Combustion: Chemiluminescence Fingerprint. Fuel.2018; 231(1):328-340.
[22] Holm-Nielsen J. B, Al Seadi T, Oleskowicz-Popiel P. The Future Of Anaerobic Digestion And Biogas Utilization. Bioresource Technology. 2009; 100(22):5478-5484.
[23] Wikipedia Erişim Linki: [https://tr.wikipedia.org/wiki/Do%C4%9Fu_Anadolu_B%C3%B6lgesi].
[24] Özgen, N. (2010). Doğu Anadolu Bölgesi’nin doğal turizm potansiyelinin belirlenmesi ve planlamaya yönelik öneriler. Uluslararası İnsan bilimleri dergisi, 7(2), 1407-1438.
[25] Yürük, F., & Erdoğmuş, P. (2015). Düzce ilinin hayvansal atiklardan üretilebilecek biyogaz potansiyeli ve k-means kümeleme ile optimum tesis konumunun belirlenmesi. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 4(1), 47-56.
[26] Çağlayan G. H, Koçer N. N. Muş İlinde Hayvan Potansiyelinin Değerlendirilerek Biyogaz Üretiminin Araştırılması. Muş Alparslan Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2014; 2(1):215-220.
[27] Yetiş, A. D., Gazigil, L., Yetiş, R., & Çelikezen, B. (2019). Hayvansal atık kaynaklı biyogaz potansiyeli: Bitlis örneği. Akademik Platform Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 74-78.
[28] ALTIKAT, S., & Çelik, A. (2012). Iğdır ilinin hayvansal atık kaynaklı biyogaz potansiyeli. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 61-66.
[29] TÜİK, Hayvancılık İstatistikleri, 2018, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr (03.01.2020)