Bolu Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Verim, Verim Unsurları ve Kalite Yönünden Değerlendirilmesi

Bu çalışma, 18 ekmeklik buğday çeşidinin Bolu ekolojik koşullarında verim, verim unsurları ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2016-2017 ve 2017-2018 vejetasyon dönemlerinde tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada çeşitlerin bitki boyu, başaklanma süresi, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, yaş gluten oranı ve tane verimi değerleri incelenmiştir. İncelenen tüm özellikler bakımından çeşitler arasında istatistiki olarak önemli farklılıklar elde edilmiştir. İki yılın ortalamasına göre çeşitlerin bitki boyları 80.7-112 cm, başaklanma süreleri 135.7-146.1 gün, başak uzunlukları 7.3-10 cm, başakta başakçık sayıları 16.5-21.2 adet, başakta tane sayıları 27.2-49.7 adet, başakta tane ağırlıkları 0.93-2.25 g, bin tane ağırlıkları 35.8-47.2 g, hektolitre ağırlıkları 69.3-80.9 kg, protein oranları % 12.6-16.2, yaş gluten oranları % 24.9-34.6 ve tane verimleri 515.2-790.7 kg/da arasında değişmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, en yüksek tane verimi Lucilla, Rumeli ve Aslı çeşitlerinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ekmeklik buğday, kalite özellikleri, tane verimi, verim unsurları.

Evaluation of Some Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars for Yield, Yield Components and Quality Traits in Bolu Conditions

This study was conducted during 2016-2017 and 2017-2018 under the ecological conditions of Bolu with the objective to determine the yield, yield components and quality traits of 18 bread wheat varieties. This study was done according to randomized complete block design with four replications. In this study, data was recorded on parameters of varieties such as plant height, heading time, spike length, number of spikelets per spike, number of grains per spike, grain weight per spike, 1000 kernel weight, hectoliter weight, protein content, wet gluten content, and grain yield. There was a statistically significant difference among the varieties based on the traits recorded. Two years average data indicated a plant height of 80.7-112 cm, heading time of 135.7-146.1 days, spike length of 7.3-10.0 cm, number of spikelets per spike of 16.5-21.2, number of grains per spike of 27.2-49.7, grain weight per spike of 0.93-2.25 g, hectoliter weight of 69.3-80.9 kg, protein contents of 12.6-16.2%, wet gluten contents of 24.9-34.6%, and grain yield of 515.2-790.7 kg/da. The highest yielding varieties were Lucilla, Rumeli and Aslı.

Keywords:

Bread wheat, grain yield, yield components, quality traits.,

PDF

___

Aktaş, H., Erdemci, İ., Karaman, M., Kendal, E., Tekdal, S. 2017. Bazı kışlık ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri bakımından GGE biplot analizi yöntemi ile değerlendirilmesi. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 6(1): 43-51.
Anonim, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 15 Eylül 2017).
Anonim, 2018. Bolu Meteoroloji İl Müdürlüğü.
Aydoğan, S., Soylu, S. 2017. Ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve verim öğeleri ile bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26(1): 24-30.
Bayram, S., Öztürk, A., Aydın, M. 2017. Ekmeklik buğday genotiplerinin Erzurum koşullarında tane verimi ve verim unsurları yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 27(4): 569-579.
Doğan, Y., Kendal, E. 2012. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin tane verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29(1): 113-121.
Doğan, Y., Kendal, E. 2013. Diyarbakır koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 23(3): 199-208.
Doğan, Y., Toğay, Y., Toğay, N. 2014. Türkiye’de tescil edilmiş bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin Mardin-Kızıltepe koşullarında verim ve bazı verim özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3): 241-247.
Erdoğan, E. 2018. Amik Ovası koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin fizyolojik, morfolojik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, s.55, Hatay.
Güçlü, A. 2015. Hatay ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, s.77, Hatay.
JMP, 2010. JMP User Guide, Release 10 Copyright © 2010, SAS Institute Inc., Cary, NC, USA, ISBN 978-1-59994-408-1.
Kara, R., Dalkılıç, A.Y., Gezginç, H., Yılmaz, M.F., 2016. Kahramanmaraş koşullarında bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve verim unsurları yönünden değerlendirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 3(2): 172-183.
Kendal, E. 2013. Yazlık ekmeklik buğday genotiplerinin Diyarbakır koşullarında verim ve kalite yönünden değerlendirilmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16(3): 16-24.
Kızılaslan, H. 2004. Dünya’da ve Türkiye’de buğday üretimi ve uygulanan politikaların karşılaştırılması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2), 23-38.
Kızılgeçi, F., Tazebay, N., Namlı, M., Albayrak, Ö. Yıldırım, M. 2017. The drought effect on seed germination and seedling growth in bread wheat (Triticum aestivum L.). International Journal of Agriculture, Environment and Food Sciences, 1: 33-37.
Kirby, E.J.M. 1988. Analysis of leaf, stem and ear growth in wheat from terminal spikelet stage to anthesis. Field Crops Research, 18: 127-140.
Kurt, Ö., Yağdı, K. 2013. Bazı ileri ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) hatlarının Bursa koşullarında verim özellikleri yönünden performansının araştırılması. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2013(2): 19-31.
Mut, Z., Erbaş Köse, Ö., Akay, H. 2017. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin tane verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32: 85-95.
Özen, S., Akman, Z. 2015. Yozgat ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1): 35-43.
Sakin, M.A., Naneli, İ., Göy, A.G., Özdemir, K. 2015. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin Tokat-Zile koşullarında verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(3): 119-132.
Sakin, M.A., Naneli, İ., İsmailoğlu, A.Y. ve Özdemir, K. 2017. Tokat Kazova koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin kuru ve sulu şartlarda verim ile kalite özelliklerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(Ek sayı): 87-96.
Tiryakioğlu, M., Demirtaş, B., Tutar, H. 2017. Türkiye’deki buğday veriminin karşılaştırılması: Hatay ve Şanlıurfa illeri örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (1):56-67.
Wiegand, C.L., Gebermann, A.H., Cuellar, J.A. 1981. Development and yield of hard red winter wheats under semitropical conditions. Agronomy Journal, 73(1): 29-37.