A. Şükrü BENGÜ, Halil İbrahim ERTEM, Mahire BAYRAMOĞLU AKKOYUN

Bingöl’ün Genç İlçesinden Temin Edilen Crataegus orientalis (Doğu Alıcı) Meyvesinin Bazı Biyokimyasal Değerlerinin Tespit Edilmesi

Crataegus orientalis, Akdeniz bölgesi, Türkiye ve İran bölgelerinde yetiştirilen; sarı, kırmızı, turuncu renkli meyvelere sahip olan bir alıç çeşididir. Özellikle ülkemizde ve Doğu Anadolu’da sonbaharda sevilerek tüketilen bir meyvedir. Bingöl de bu meyveyi severek tüketen ve bu alıç türünün şifalı olduğunu düşünen bir coğrafyadır. Crataegus orientalis (Doğu alıç) Eylül 2021'de Genç/Bingöl'den temin edilmiştir. Kimyasal analiz olarak bazı önemli element seviyeleri ve bazı antioksidan testleri yapılmıştır. Analiz edilen elementlerden sodyum 33512,50 ppb, magnezyum 432871,44 ppb, potasyum 2925823,19 ppb, kalsiyum 1623360,05 ppb, manganez 1691,45 ppb, demir 57778,99 ppb, kobalt 117 ,62 ppb, bakır 1121,00 ppb ve selenyum 6,61 ppb olarak tespit edilmiştir. Çok zengin miktarda element içeriğine sahip olduğu gözlemlenmiştir. Antioksidan test sonuçları şu şekilde gözlendi; toplam fenol içeriği 79.76 ± 0.95 mg gallik asit g-1, toplam flavonoid içeriği 43.04 ± 1.67 mg quercetin g-1, toplam antioksidan kapasitesi 203.76 ± 12.28 mM askorbik asit g-1, DPPH radikal yakalama kapasitesi 61.6 ± 0.57 % inhibisyon. Doğu alıcı zengin element içeriği, kuvvetli antioksidan değerlerinin yanı sıra lifli bir gıda olması ile de sağlık açısından faydalı bir meyvedir. Birkaç hafta gibi yılın sadece sınırlı zaman zarfında yetişen ve tüketilen bu meyvenin değerinin anlaşılması toplum sağlığı açısından faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Bingöl, Crataegus orientalis, alıç, element, antioksidan.

Determinatıon of Some Biochemical Values of Crataegus orientalis (Eastern Hawthorn) Fruit Obtaıned from Genc District of Bingol

Crataegus orientalis grows in the Mediterranean region, Türkiye and Iran; It is a kind of fruit that may have yellow, red, orange colors. It is a fruit that is loved and consumed especially in our country and in Eastern Anatolia in autumn. Bingöl is a geography that consumes this fruit fondly with its districts and thinks that this hawthorn species is healing. Crataegus orientalis (Eastern hawtorn) used in our study was collected by us from Genç district of Bingöl in September 2021. As chemical analysis, some important element levels and some antioxidant tests were performed. Among the analyzed elements, sodium is 33512,50 ppb, magnesium is 432871,44 ppb, potassium is 2925823,19 ppb, calcium is 1623360,05 ppb, manganese is 1691,45 ppb, iron is 57778,99 ppb, cobalt is 117,62 ppb, copper is 1121,00 ppb and selenium is 6,61 ppb found. It has been observed that it has a very rich amount of element content. The antioxidant test results were observed as follows; total phenol content 79.76 ± 0.95 mg gallic acid g-1, total flavonoid content 43.04 ± 1.67 mg quercetin g-1, total antioxidant capacity 203.76 ± 12.28 mM ascorbic acid g-1, DPPH radical scavenging capacity 61.6 ± 0.57 % inhibition. Eastern hawthorn is a fruit that is beneficial for health with its rich element content and strong antioxidant values, as well as being a fibrous food. We think that understanding the value of this fruit, which is grown and consumed only in a limited time period of the year, such as a few weeks, will be beneficial for public health.

Keywords:

Antioxidants, Bingol, Crataegus orientalis, element, hawthorn,

PDF

___

Applegate, L. 2011. Sağlık Yaşam ve Yüksek Performans için Beslenme ve Diyet Temel İlkeleri. (Çev. Editörü: Özpınar, H.), İstanbul Tıp Kitapevi, İstanbul.
Arslan, S., Erbaş M. 2014. Selüloz ve selüloz türevi diyet liflerin özellikleri ve fırın ürünlerinde kullanım imkânları. Gıda, 39(4), 243-250.
Bayramoğlu, M., Ekin, S., Kızıltaş, H., Oto, G., Susen, E. A., Özgökçe, F. (2016). Antioxidant properties of Rosa pisiformis and its protective effect against isoproterenol-induced oxidative stress in rats/Rosa pisiformis’ in antioksidant özellikleri ve izoproterenol ile ratlarda oluşturulan okdidatif strese karşı koruyucu etkisi. Turkish Journal of Biochemistry, 41(4), 232-242.
Baysal, A. 2010. Genel Beslenme. 13. Baskı, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara.
Cuendet, M., Hostettmann, K., Potterat, O., Dyatmiko, W. 1997. Iridoid glucosides with free radical scavenging properties from Fagraea blumei. Helvetica Chimica Acta, 80(4), 1144-1152.
Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. 1972. Flora of Turkey and The east Aegean Islands, Edinburgh Univ. Press, Vol. (4-10).
Ekin, S., Bayramoglu, M., Goktasoglu, A., Ozgokce, F., Kiziltas, H. 2017) Antioxidant activity of aqueous and ethanol extracts of Crataegus meyeri pojark leaves and contents of vitamin, trace element. Journal of the Chilean Chemical Society, 62(4), 3661-3667.
Gamez-Meza, N., Noriega-Rodriguez, J. A., Medina-Juarez, L. A., Ortega-Garcia, J., Cazarez-Casanova, R., Angulo-Guerrero, O. 1999. Antioxidant activity in soybean oil of extractsfrom Thompson grape bagasse. Journal of the American Oil Chemists' Society, 76(12), 1445-1447.
Gürsoy, R. ve Dane, Ş. 2002. Beslenme ve Besinsel Ergojenikler II: Vitaminler ve Mineraller/ Noutrıons and Noutrıonals Ergojenıcs. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 37-42.
Haytowitz D. B., Bhagwat S. 2010. USDA Database for the Oxygen Radical Absorbance Capacity (ORAC) of Selected Foods, Release 2. http://www.orac-info-portal.de/ download/ ORAC_R2.pdf/. Erişim Tarihi: 31. 03. 2017.
Huang D., Ou B., Prior R.L. 2005. The chemistry behind antioxidant capacity assays. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53(6): 1841-1856.
Kayacık, H. 1981. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, Cilt II, 4. Baskı, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayın No: 2766, Bozak Matbaası, İstanbul.
Kılıç, O. 2020. Trakya bölgesinde yetişen Allium rumelicum, Jurinea kilaea, Peucedanum obtusifolium bitkilerinin toplam fenolik, flavonoid madde, antioksidan ve antimikrobiyal özelliklerinin belirlenmesi (Master's thesis, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi).
Kiziltas, H., Ekin, S., Bayramoglu, M., Akbas, E., Oto, G., Yildirim, S., andOzgokce, F. 2017. Antioxidant properties of Ferulago angulata and its hepatoprotective effect against N-nitrosodimethylamine-induced oxidative stress in rats. Pharmaceutical Biology, 55(1), 888-897.
Lamaison, J. L., Petitjean-Freytet, C. and Carnat, A. 1990. Rosmarinic acid, total hydroxycinnamic derivatives andantioxidant activity of Apiaceae, Borraginaceae and Lamiceae medicinals. In Annales pharmaceutiques francaises, Vol. 48, No.2, pp. 103-108.
Nabavi S, F., Habtemariam, S., Ahmed, T., Sureda A., Daglia, M., SobarzoSánchez, E., Nabavi, S, M. 2015. Polyphenolic composition of Crataegus monogyna Jacq.: From chemistry to medical applications. Nutrients 7(9):7708-7728.
Naczk, M. and Shahidi, F. 2004. Extarction and analysis of phenolics in food. Journal of Chromatography A, 1054, 95-111.
Nizamoğlu, M.N., Nas, S. 2010. Meyve ve Sebzelerde Bulunan Fenolik Bileşikler; Yapıları ve Önemleri. Gıda Teknol Elekt Derg, 5(1), 20-35.
Özcan, M. 2018. Renklerin Tüketimde ve Sağlıkta Önemi. Black Sea Journal Of Agriculture, 1(3) 83-88.
Özgen M, Serçe S, Gündüz K, Yeni F, Kafkas E, Paydaş S. 2007. Determining Total Phenolics and Antioxidant Activity of Selected Fragaria Genotypes. Asian J Chem, 19: 5573-5581.
Öztan, T. 2006. Mor havuç, konsantresi, şalgam suyu, nar suyu ve nar ekşisi ürünlerinde antioksidan aktivitesi tayini ve fenolik madde profilinin belirlenmesi (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).
Pamay, B. 1992. Bitki Materyali I Ağaç ve Ağaççıklar, İstanbul.
Pham-Huy, L.A., He. H, Pham-Huy C. 2008. Free Radicals, Antioxidants in Disease and Health. Int J Biomed Sci., 4(2), 89-96.
Prior, R.L., Wu, X., Schaich, K. 2005. Standardized methods for the determination of antioxidant capacity and phenolics in foods and dietary supplements. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53(10): 4290-4302; 53(8), 3110-3113.
Salçın, N. ve Ercoşkun, H. 2021. Diyet Lifi ve Sağlık Açısından Önemi. Akademik Gıda, 19.(2), 234-243.
Samur, G. 2008. Vitaminler mineraller ve sağlığımız Hacettepe Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü.
Seçmen, Ö., Gemici, Y., Leblebici, Y., Görk, G., Bekat, L. 1989. Tohumlu Bitkiler Sistematiği, E.Ü. Fen Fak. İzmir. No: 116, 2. Baskı, 396.
Slavin JL, Lloyd B. 2012. Health Benefits of Fruits and Vegetables. American Soc Nutr Adv Nutr, 3(1), 506–516.
Tüysüz, B., Çakır, Ö., Dertli, E. 2020. Bazı yabani meyve türlerinin antioksidan kapasitesi, toplam fenolik madde içeriği ve fenolik asit profilinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 21(1), 191-197.
Ünsal, A. 2019. Beslenmenin Önemi ve Temel Besin Öğeleri. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 1-10.
Ünsün, G. 2003. Kanserde Beslenme, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 33-35.