Türkiye’de Sürdürülebilir Mera Islahı Olanakları

Türkiye’nin mevcut doğal çayır-mera alanları ile yem bitkileri ekim alanlarından üretilen toplam kaba yem 73,7 milyon büyük ve küçükbaş hayvan varlığının kaba yem gereksinimini karşılayamamaktadır. Türkiye’de 14,6 milyon hektar doğal çayır-mera alanı bulunmaktadır. Bu alanın büyük çoğunluğunun ot verimi ve kalitesinin artırılması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması için ıslahı gereklidir. Bu alanların ıslahı için toplamda 45,6 milyar TL bütçeye ve yıllık bakım için ortalama 4 milyar TL’ye ihtiyaç olduğu hesaplanmıştır. 4342 sayılı Mera Kanunu ile birlikte başlatılan Mera Islah ve Amenajman Projeleri ile bugüne kadar ıslah edilen mera alanları oldukça yetersizdir. Ayrıca, ıslah edilen mera alanlarının otlatılmasında mera idaresinin teknik kurallarına uyulmamasından dolayı yapılan ıslah işlemi sürdürülebilir olmamaktadır. Mevcut bütçe kaynaklarının yeterli olmaması ve devlet imkânları ile mera ıslahının uzun yıllar sürecek olması nedeniyle sürdürülebilir mera ıslahında yeni bir bakış açısına, politika değişikliğine ihtiyaç vardır. Bu çalışmada Türkiye meralarının etkin ıslahı ve sürdürülebilir kullanımı için bazı ıslah ve kullanım modelleri tartışılmıştır. Yapılan öneri ile kıraç meralardan 1000 dekardan taban meralarda 500 dekardan daha büyük orta malı meraların özel sektöre kiralanarak “ıslah et-işlet” sistemiyle ıslah edilmesi ve özel sektör tarafından ıslah edilen alanın ¾’ünün ıslah eden özel sektör, ¼’ünün ise meranın tahsisli bulunduğu köydeki hayvan sahipleri tarafından kullanımın sağlanması önerilmiştir. Kıraçta 1000 dekar, tabanda 500 dekardan küçük alana sahip mera alanlarının ise tahsisli bulundukları yerleşim yerindeki Mera Yönetim Birliklerine kiralanarak ıslahı ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması önerilmiştir. Mera Yönetim Birliklerinin ıslah amaçlı kiralamaya istekli olmadığı durumlarda mera alanının büyüklüğüne bakılmaksızın meranın özel sektöre kiralanması önerilmiştir

Sustainable Rangeland Improvement Possibilities in Turkey

Forage produced from can notTurkey's current native pasture and meadow cattles areas as sheeps well as from forage crop production areas cannot meet the requirement of 73.7 million cattle and sheep. There are 14.6 million hectares of native meadow and pasture areas in Turkey. A significant amount of these areas need to be improved in order to increase the yield and quality of forage and ensure its sustainability. It has been calculated that a total budget of 45.6 billion TL is needed for the improvement of the native meadow and pasture areas and an average of 4 billion TL for annual maintenance. With the adoption of the Pasture Law No. 4342, the pasture areas that has been rehabilitated with Pasture Improvement and Management Projects are quite insufficient. In addition, due to non-compliance with the technical rules of pasture management in the improved areas, the process is not sustainable. Due to the insufficiency of available budget resources and the fact that pasture improvement by state facilities will take many years, there is a need for a new perspective and policy change in sustainable pasture improvement. In this article, some improvement and utilization models for the effective improvement and sustainable use of Turkey's pasture lands are discussed. With the proposal made, it has been suggested that rangelands larger than 1000 decares and pastures lager than 500 decares should be leased to the private sector and rehabilitated with the "improve and operate" system. It has been suggested that ¾ of the reclaimed area should be used by the private sector, and ¼ by the animal owners in the village where the pasture is allocated. In addition, it has been proposed that the rangelands with an area of less than 1000 decares and pastures with less than 500 decares must be leased to the Pasture Management Unions in the settlement where they are allocated, to ensure their rehabilitation and sustainable use. In cases where Pasture Management Unions are not willing to rent for improvement purposes, it has been suggested that these rangeland and pastures must be leased to the private sector regardless of the size of the area.

___

  • Altın M, Gökkuş A, Koç A. 2011. Çayır ve Mera Yöntemi, 1. Cilt (Genel İlkeler). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
  • BÜGEM, 2020. Tarım Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim verileri. www.tarım.gov.tr/BUGEM
  • BÜGEM, 2021. Tarım Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/BitkiselUretim/Cayir-Mera-ve-Yem-Bitkileri (11.05.2021)
  • Cevher C, Altunkaynak B, Ataseven Y, Köksal Ö, Yavuz GG, Gül U, Ataseven ZY. 2015. Türkiye’de ıslah edilmiş meraların sürdürülebilirliği üzerine bir araştırma: Edirne, Afyonkarahisar, Aksaray, Niğde ve Uşak, Ardahan, Artvin, Çorum, Erzurum ve Kars illeri örneği. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Yayın no: 252
  • FAO, 2016. Food Balance Sheets. www. faostat.fao.org
  • Özkurt M, Çınar S. 2020. Türkiye, Doğu Anadolu bölgesi ve muş ilinde çayır mera yem bitkileri ve hayvancılığın bugünkü durumu Turjaf, 8(10): 2191-2201, 2020 DOI: https://doi.org/10.24925/turjaf.v8i10.2191-2201.3656
  • Özkan U, Demirbağ NŞ. 2016. Türkiye’de kaliteli kaba yem kaynaklarının mevcut durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 9 (1): 23-27.
  • TAGEM, 2012. Ulusal Mera Kullanım ve Yönetim Projesi Sonuç Raporu, Ankara.