ZÜBEYDE FİLİZ ARSLAN, Ayçin Aksu ALTUN, Ayşin BİLGİLİ

Türkiye Mercimek (Lens culinaris Medik.) Üretimindeki Yabancı Ot Sorunlarının Dünü, Bugünü ve Yarını - Şanlıurfa Örneği

Mercimek, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kuru tarım yapılan alanlarda, buğday veya arpa ile münavebe yapılarak yetiştirilmektedir. Bu çalışma, mercimek üretim alanlarında bulunan yabancı ot türlerinin belirlenmesi amacıyla, Şanlıurfa ilinde yürütülmüştür. Yabancı ot türlerinin yaygınlık ve yoğunluklarının belirlenmesi amacıyla, 2014 yılında 70 mercimek tarlasında survey yapılmıştır. İncelenen tarlalardaki en yaygın türler %64,29, 55,71, 51,43, 50,00, 45,71 ve 44,29 oranlarıyla; Sinapis arvensis L. (yabani hardal), Avena sterilis L. (yabani yulaf), Cephalaria syriaca (L.) Schrader (pelemir), Triticum aestivum L. (kendi gelen buğday), Galium aparine L. (dilkanatan) ve Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert (arap baklası) olarak sıralanmıştır. Çalışma yapılan tarlalarda yaygın ve yoğun olmamasına rağmen bazı geofit ve endemik türlere de rastlanılmıştır. Bölgede daha önce yapılan çalışmalarla kıyaslandığında, yabancı ot türleri ile bu türlerin yaygınlık ve yoğunluklarında önemli düzeyde değişiklikler olduğu belirlenmiştir. Bu değişikliklerin bölgede sulanan alanların artmasından sonra bitki deseninin ve üretim şeklinin değişmesiyle birlikte, herbisit kullanımı başta olmak üzere bazı tarımsal uygulamaların değişmesi gibi nedenlerle gelecekte daha da artacağı tahmin edilmektedir.

The Past, Present and Future of Weed Problems in the Lentil (Lens culinaris Medik.) Production in Turkey: Şanlıurfa Province Example

Lentil is grown in dry areas in Southeastern Anatolia Region in Turkey by rotating with wheat or barley. This study was carried out in the Şanlıurfa province to determine the weed species and their densities in lentil fields. To determine weed prevalence and densities, 70 lentil fields were surveyed in 2014. The most prevalent species were ranked as; Sinapis arvensis (wild mustard), Avena sterilis L. (sterile oat), Cephalaria syriaca (L.) Schrader (Syrian cephalaria), Triticum aestivum L. (volunteer wheat), cleavers (Galium aparine L.) and Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert (cow soapwort) with the rates of 64.29, 55.71, 51.43, 50.00, 45.71 and 44.29%. Some geophytic and endemic species were also recorded in the area, although they were not high distribution and density. Compared with previous studies in the region, the weed species, the prevalence and intensity of these species have been changed significantly. It is predicted that these changes will increase further in the future in consequence of change in the crop and cropping pattern after the increase of irrigated areas and also chance in some agricultural practices, especially the use of herbicides.

PDF

___

Aksoy E. 2010. Kırmızı mercimek tarlalarında yürütülen survey çalışmaları bulguları. Ülkesel Canavar Otu (Orobanche spp.) Projesi (TÜBİTAK 105G080) Sonuç Raporu (KP-SR- 08). 469 s.
Aksoy E, Arslan ZF, Eymirli S, Tetik Ö, Bayraktar ÖV, Armağan G. 2014. Gaziantep ve Kilis illeri kırmızı mercimek tarlalarındaki canavar otlarının [Orobanche crenata Forsk. ve Phelipanche aegyptiaca (Pers.)] yaygınlığı, yoğunluğu ve üreticilerin yabancı ot sorunlarına yaklaşımları. Bitki Koruma Bülteni (Plant Prot Bull), 54 (2): 115-132.
Aly R. 2007. Conventional and biotechnological approaches for control of parasitic weeds. In Vitro Cellular and Developmental Biology Plant, 43: 304-317.
Anonim 2008. (ed: Aydemir M., Mısırlıoğlu B., Beytut B., Toktay H., Kepenekçi İ., Yıldırım A, Işık D, Bülbül F, Kaçan K). Zirai Mücadele Teknik Talimatları, Cilt 6 (Bitki Paraziti Nematodlar, Yabancı Otlar). T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 286 s., s: 69-245.
Anonim 2011. Mercimek Entegre Mücadele Teknik Talimatı. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı. Ankara, 76 s.
Anonim 2012a. Türkiye İstatistik Kurumu resmi web sitesi. www.tuik.gov.tr. (Erişim tarihi: 18 Aralık 2012).
Anonim 2012b. Gap’ta Son Durum 2012. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Gap Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Ağustos 2012. 55s.
Anonim 2013. Türkiye rehberi resmi web sayfası. http://www.turkiyerehberi.gen.tr/sehirler/sanliurfa-haritasi. Erişim tarihi:09.01.2013.
Anonim 2016a. Türkiye İstatistik Kurumu resmi web sitesi. www.tuik.gov.tr. (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
Anonim 2016b. İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı El Kitapçığı, Devlet Su İşleri, İstatistik Değerlendirme ve Geliştirme Şube Müdürlüğü, Ankara, 119 s.
Anonim 2016c. Yasaklanan bitki koruma ürünleri aktif madde listesi. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlügü. http://www.tarim.gov.tr/ Konu/934/Yasaklanan-Bitki-Koruma-Urunleri-Aktif- Madde-Listesi. (Erişim tarihi: 18 Kasım 2016).
Anonim 2016d. BKU Veri Tabanı Programı. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bitki Koruma Ürünleri Daire Başkanlığı. https://bku.tarim.gov.tr. (Erişim tarihi: 15 Kasım 2016).
Anonymous 2016a. FAOSTAT. Food And Agriculture Organization of the United Nations Statistics Division. http://faostat3.fao.org. (Erişim tarihi: 15 Kasım 2016).
Anonymous 2016b. HRAC. Herbicide Resistance Action Committee. World of Herbicides Map. http://hracglobal.com/tools/world-of-herbicides-map. (Erişim tarihi: 17 Ağustos 2017).
Bora T, Karaca İ. 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniv. Zir. Fak. Yardımcı Ders Kitabı. Yayın No:167, İzmir, 43 s.
Bükün B, Güler BH, Uygur S. 2003. Şanlıurfa İli arpa ekim alanlarındaki yabancı otlar ve dağılımları. Türkiye Herboloji Dergisi (Turk J of Weed Sci), 6 (2): 54-59.
Bükün B. 2004. The weed flora of winter wheat in Şanlıurfa, Turkey. Pakistan J of Biol Sci, 7 (9): 1530-1534.
Davis PH (ed.). 1965–1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 1 (1965), Vol. 2 (1967), Vol. 3 (1970), Vol. 4 (1972), Vol. 5 (1975), Vol. 6 (1978), Vol. 7 (1982), Vol. 8 (1984), Vol. 9 (1985). Edinburgh University Press, Edinburgh.
Davis PH, Mill R, Tan K. 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 10, Edingburg (GB), University Press. 590pp. ISBN-13: 9780852245590.
Eker İ, Koyuncu M, Akan H. 2008. The geophytic flora of Şanlıurfa Province, Turkey. Turk J of Bot, 32: 367-380.
Erman M, Tepe I, Bükün B, Yergin R, Taskesen M. 2008a. Critical period of weed competition in spring lentil (Lens culinaris) under non-irrigated rainfed conditions. Indian J of Agri Sci, 78 (10): 893-896.
Erman M, Tepe I, Bükün B, Yergin R, Taskesen M. 2008b. Critical period of weed control in winter lentil under nonirrigated conditions in Turkey. African J of Agric Res, 3 (8):523-530.
Güner A, Özhatay N, Ekim T, Baser KHC (eds). 2000. Flora of Turkey and the Aegean Islands, Vol. 11, Supplement 2. Edingburgh (GB), Edinburg University Press. 656 pp. ISBN-13: 9780748614097.
Güner A, Aslan S, Ekim T, Vural M, Babaç MT (edlr.). 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul. 1290s.
Işıkber I, Uygur FN, Uygun N, Çınar A, Pulschen L, Koch W. 1993. Farklı dönemlerde sulanmaya başlanan bölgelerdeki agro-ekosistem içinde sulamanın özellikle herboloji ve diğer bitki koruma konularıyla ilgili yaratmış olduğu sorunların araştırılması. Türkiye I. Herboloji Kongresi (3-5 Şubat 1993, Adana) Bildiriler, 185-192.
Joel D. 2009. Taxonomic and evolutionary justifications for considering Phelipanche as a separate genus (Invited presentation). 10th World Congress on Parasitic Plants. (08- 12 June 2009, Kuşadası,Turkey) Proceedings, 15.
Kilinc Ö, Reynaud S, Perez L, Tissut M, Ravanel P. 2009. Physiological and biochemical modes of action of the diphenylether aclonifen. Pestic Biochem Physiol. 93: 65-71.
Kilinc Ö. 2011. Aclonifen: The identikit of a widely used herbicide. Afr. J. Agric. Res. Vol. 6(10): 2411-2419.
Linke KH, Sauerborn J, Saxena MC. 1989. Orobanche field quide. University of Hohenheim, Germany. 41 p.
Odum EP. 1971. Fundamentals of Ecology. Third edition. W. B. Saunders Company, Philedelphia, London, Toronto, 574 pp. ISBN 0-7216-6941-7.
Orel-Aksoy E, Uygur FN. 2003. Distribition of Orobanche spp. in the East Mediterranean Region of Turkey. 7th EWRS (European Weed Research Society) Mediterranean Symposium (6-9 May 2003, Adana/Turkey) Proceedindgs, 131-132.
Özaslan C, Boyraz N, Güncan A. 2011. Diyarbakır İli buğday ekim alanlarında sorun olan yabancı otların belirlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, (28-30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildiriler, 173.
Özer Z, Kadıoğlu İ, Önen H, Tursun N. 1998. Herboloji (Yabancıot Bilimi). Genişletilmiş 3. Baskı. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No:20, Kitaplar Serisi No:10, Tokat. ISBN: 975.7328.16.2.
Sauerborn J. 1991. Parasitic Flowering Plants; Ecology and Management. Weikersheim, Germany. Verlag Josef Margraf. 127 pp. ISBN: 3823612174.
Tepe I. 2014. Yabancı Otlarla Mücadele. Van. Sidas, 294 s. ISBN: 6055167179.
Uludağ A. 1993. Diyarbakır Yöresinde Yetiştirilen Buğday- Mercimek Kültürlerindeki Önemli Yabancı Otların Dağılışı ve Bunların Bazı Biyolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 50 s.
Uludağ A. 1997. Weed infestation level changes in cereals in Diyarbakır, Turkey. 10th Symposium, EWRS, 22-26 June 1997, Poznan, Poland, Proceedings: 22.
Uludağ A, Demir A. 1997a. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde hububat-mercimek alanlarında bulunan bazı turpgillerin (Brassicaceae) belirlenmesi. Türkiye II. Herboloji Kongresi, (1-4 Eylül 1997, İzmir) Bildiriler, 385-389.
Uludağ A, Demir A. 1997b. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde mercimek alanlarında bulunan parazit yabancı otlar. Türkiye II. Herboloji Kongresi, Bildiriler, (1-4 Eylül 1997, İzmir) 379-384.
Uludağ A, Büyük H, Dağ S. 1998. Weed control trials with imazethapyr and imazapic in lentil (Lens culinaris) in the southeastern Anatolian region of Turkey. WSSA Abstracts, 38: 9.
Uludağ A, Özer Z. 1999. Farklı sıcaklıklarda bazı mekanik işlem ve kimyasal madde uygulamalarının boynuz otu (Cerastium dichotomum L.), boynuzlu yoğurt otu (Galium tricornutum With.), çoban tarağı (Scandix pecten-veneris L.) ve yapışkan otu (Asperula arvensis L.)’nun çimlenmelerine etkisi. Türkiye Herboloji Dergisi (Turk J of Weed Sci), 2 (1): 6-16.
Uludağ A, Taştan B, Üremiş İ, Uygur FN, Katkat Ruşen M, Uzun A. 1999. Changes in weed flora in cereals. 11th Symposium, EWRS (28 June-1 July 1999, Basel, Switzerland) Proceedings: 5.
Uludağ A, Demirci M. 2005. The Orobanche problem in Turkey and its economic impact. COST Action 849, Parasitic plant management in sustainable agriculture wg1+4 workshop on means for limiting Orobanche propagation and dispersal in agricultural fields, (4-6 December 2005, Newe-Yaar Research Center Israel) Proceedings, 13.
Uludağ A, Turkseven S, Nemli Y, Demirci M. 2007. Broomrape (Orobanche spp.) occurance in agricultural areas in Turkey, 14th EWRS Symposium, (17- 21 June 2007, Hamar, Norway). pp. 224.
Uludag A, Nemli Y. 2008. Parasitic flowering plants in Turkish flora. 5th International Weed Science Congress (June 23-27 2008, Vancouver, British Columbia, Canada). pp. 78.
Uludağ A, Nemli Y. 2009. Parasitic flowering plants in Turkey. Proceedings 10th World Congress on Parasitic Plants, Kusadasi, 8-12. June 2009, Turkey, pp. 57.
Uluğ E, Kadıoğlu İ, Üremiş I. 1993. Türkiye'nin Yabancı Otları ve Bazı Özellikleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 78,513s, Adana, 171
Uygur FN, Koch W, Walter H. 1984. Yabancı Ot Bilimine Giriş, Kurs Notu, PLITS 2 (1), Stuttgart.
Uygur S. 1997. Çukurova Bölgesindeki Yabancı Ot Türleri, Bu Türlerin Konukçuluk Ettikleri Hastalık Etmenleri ve Dağılımları ile Hastalık Etmenlerinin Biyolojik Mücadelede Kullanılma Olanaklarının Araştırılması. Doktora Tezi, Adana, 148 s.
Uzun A. 1988. Weeds and their control in lentils in some provinces of the Southeast Anatolia Project. J of Turk Phytopathol. 17 (3):133.
Yetkin C, Arslan ZF, Bilgili A. 2013. Şanlıurfa İli’nde bitki koruma ürünlerinin kullanım durumunun ve sorunlarının belirlenmesi. I. Bitki Koruma Ürünleri ve Makineleri Kongresi, (2-5 Nisan 2013, Antalya). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara, 1: 295-307.
Yücel A, Karaat Ş, Kıran E, Sağır A. 1995. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) uygulama alanındaki illerde bitki korumanın dünü ve bugünü. GAP Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu (27-29 Nisan 1995, Şanlıurfa) Bildiriler, 24-37.
Zel M. 1994. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgeleri Hububat Tarlalarında Bulunan Yabancı Otların Dağılımı ve Ortalama Yoğunlukları. (Araştırma Projesi Nihai Raporu). Türkiye Fitopatoloji Derneği Yayınları, Yayın No:8. İzmir, 137 s.