EMRE ŞİRİN, Ümit UÇAN, UĞUR ŞEN, ERCAN SOYDAN

Akkaraman Koyunlarında Gebeliği Son Döneminde Yapılan Ek Yemlemenin Kuzularda Doğum ve Çeşitli Dönemlerdeki Canlı Ağırlıklar Üzerine Etkisi

Bu çalışma, Kırşehir İlinde yetiştirilen Akkaraman ırkı koyunlarda gebeliğin son döneminde yapılan ek yemlemenin kuzularda doğum ve çeşitli dönemlerdeki ağırlıklar üzerine etkisinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırma materyalini, 580 baş Akkaraman koyunu ve bunların 2015 doğum sezonunda doğurmuş oldukları 554 baş Akkaraman kuzusu oluşturmuştur. Akkaraman koyunları iki gruba ayrılmıştır. Her iki gruba da buğday samanı gebelik süresince verilmiştir. Ek yemleme grubuna (EYG), gebeliğin son döneminde buğday samanına ek kesif yem (400 gr/hayvan) verilmiştir. Kontrol grubuna (KG) ise gebelik süresince sadece buğday samanı verilmiştir. Araştırmada kuzuların çeşitli dönem canlı ağırlıkları, yaşama güçleri ve Akkaraman koyunlarının bazı döl verim özellikleri incelenmiştir. Akkaraman koyunlarında döl verim özelliklerinden kısırlık oranı, doğum oranı, ikizlik oranı, yavru atma oranı, koç altı koyun başına kuzu sayısı ve doğuran koyun başına kuzu sayısı değerleri EYG ve KG gruplarında sırasıyla %12 ve %9, %86 ve %91, %13 ve %5, %2 ve %0, 0,96 ve 0,95, 1,12 ve 1,04 olarak bulunmuştur. Kuzularda yaşama gücü 90. gün ve 120. günde EYG ve KG gruplarında sırasıyla %84, %80 ve %91, %91 olarak tespit edilmiştir. Akkaraman kuzularının doğum, 90. ve 120. günlük yaştaki canlı ağırlık ortalamaları EYG ve KG gruplarında sırasıyla 5,82±0,06 kg, 30,94±0,44 kg, 35,91±0,09 kg ve 3,43±0,05 kg, 30,17±0,39 kg, 30,84±0,39 kg olarak tespit edilmiştir. Ek yemlemenin, cinsiyet ve doğum tipine göre, doğum ağırlığı ve 120. gün yaş ağırlığı üzerine etkisi önemli bulunmuştur. 90. gün ağırlığı bakımından ise sadece doğum tipinin etkisi çok önemli bulunmuştur. Sonuç olarak, gebeliğin son döneminde yapılan ek yemlemenin kuzuların doğum ve 120. gün ağırlıklarını artırdığı tespit edilmiştir

Koyun Kuzu Akkaraman Doğum Canlı ağırlık Effect on Birth and Other Weights of The Lambs of Add Feeding at Late Gestation in Akkaraman Sheep

This study was carried out to determine of effect of supplemental feeding during the late gestation on birth and other weights of lambs from Akkaraman sheep breed raised in Kırşehir. Data were collected from 554 Akkaraman lambs from 580 Akkaraman sheep which were born during 2015 birth season. Akkaraman sheep were divided into two groups. Wheat straw is given to both groups during pregnancy. Supplemental feeding group group (EYG), was given to concentrated feed supplement (400 g/animal) in addition to wheat straw during the last gestation period. Control group (KG) was given only wheat straw during pregnancy. In this study, the live weights, survival rates of the lambs in various periods and reproductive traits of Akkaraman ewes were investigated. The averages of reproductive traits of Akkarman sheep such as sterility, fertility, twins, abortion, fecundity and litter size in EYG and KG groups were %12, %9, %86, %91, %13, %5, %2, %0, 0.96, 0.95 and 1.12, 1.04, respectively. The survival rates of lambs on 90th days and 150th days in EYG and KG groups were determined as 84, 80% and 91, 91%, respectively. The means of the birth, 90 and 150. days age live weights in EYG and KG groups were found as 5.82±0.06 kg, 30.94±0.44 kg, 34.47±0.44 kg and 3.43±0.04 kg, 30.17±0.04 kg, 30.96±0.38 kg respectively. The effects of supplemental feeding, sex and birth type were found to be significant on the 120. days age on birth and live weights of sheep. The effects of birth type were found to be significant on the 90. days age live weights of sheep. As a result, supplemental feeding during the late gestation are increased live weights.

PDF

___

Akçapınar H, Ünal N, Atasoy F, Özbeyaz C, Aytaç M. 2002. Karayaka ve Bafra (Sakız x Karayaka G1) Koyunlarının Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Şartlarına Uyum Kabiliyeti. Lalahan Hay. Araş. Derg., 42(1): 11-24.
Altıoğlu A. 2007. Characterization of sheep husbandry in the villages of Tufanbeyli County of Adana Province. MSc, Çukurova University, Adana, Turkey Anonim. 2015. Küçükbaş Besleme. http://www.tsumb.org.tr/ koyunyetris12.php
Arıtürk E, Akçapınar H, Aydoğan M. 1985. Karayaka Koyun Irkının Saf Yetiştirme ve Melezleme ile Islahı. Doğa Turk Vet. ve Hay. Derg., 9(1): 21-26.
Baş S, Olfaz M, Selçuk E. 1993. Erken Yaşta Damızlıkta Kullanılan KarayakaAnaç Kuzuların Bazı Verim Özellikleri. Y.Y.Ü. Ziraat Fak. Derg., 3(1-2): 73-86.
Bingöl M. 1998. Norduz Koyunlarının Döl ve Süt Verimi ile Büyüme ve Gelişme ve Dış Yapı Özellikleri. Basılmamış Doktora tezi, YYÜ Fen Bil. Enst.
Cannas A. 2004. Feeding of Lactating Ewes. In: Ed. Pulina G. ve Bencini R., Dairy Sheep Nutrition. CAB International, Wallingford, UK. 91-146.
Ceyhan A, Torun O, Erdoğan İ. 2004. İmroz, Kıvırcık ve Merinos Koyun Irklarının Döl Verimi ve Kuzuların Gelişme Özellikleri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fak. Derg., 19(2): 11-20.
Ceyhan A, Erdoğan İ, Sezenler T. 2007. Gen Kaynağı Olarak Korunan Kıvırcık, Gökçeada ve Sakız Koyun Irklarının Bazı Verim Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fak. Derg., 4(2): 211- 217.
Chillard Y, Bocquier F, Doreau M. 1998. Digestive and Metabolik Adaptations of Ruminants to Undernutrition, and Consequences on Reproduction. Reproduction Nutrition Development, 38: 131-152.
Çam MA, Kuran M, Selçuk E. 1999. Karayaka’larda Kuzuların Doğum Sonrası Anaları ile Birlikte Bulunma Sürelerinin Koyun ve Kuzu Davranışı ile Kuzuların Gelişmesine Etkileri. TÜBİTAK Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Derg., 23(2): 335-341.
Çelik R. 2006. İvesi ve Türk Merinosu x İvesi (F1) Kuzuların Bazı Verim Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çimen M, Soylu D, Soylu İ, Özsoy MK. 2003. Gıcık Koyunlarında Vücut Ölçüleri, Döl Verim ve Kuzularda Büyüme Özellikleri. Lalahan Hay. Araş. Derg., 43(1): 29- 34.
Çolakoglu N, Özbeyaz C. 1999. Akkaraman ve Malya koyunlarının bazı verim özelliklerinin karsılastırılması. Turkish J. Vet. Anim. Sci., 23: 351-360.
Demir H. 1989. Dağlıç ve Ramlıç Koyunların Önemli Verim Özellikleri Yönünden Karşılaştırılması, İstanbul Üniversitesi Vet. Fak. Derg., 15(1): 39-52.
Demir H, Ekiz B, Yılmaz A, Elmaz Ö. 2002. Kıvırcık ve Sakız x Kıvırcık Melezi (F1) Koyunların Döl Verimi ve Kuzuların Yaşama Gücü. İstanbul Üniversitesi Vet. Fak. Derg., 28(1): 155-161.
Ertuğrul M. 1985. Karayaka Koyunların Tanımlayıcı Irk Özellikleri, Gelişmeye Ait Fenotipik ve Genotipik Parametreler. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Şirin ve ark., / Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(11): 1353-1359, 2017 1359 Esen F, Yıldız N. 2000. Akkaraman, Sakız x Akkaraman melez (Fı) kuzularda verim özellikleri. I. Büyüme, yaşama gücü, vücut ölçüleri. Türk Vet. ve Hay. Derg., 24(3): 223-231.
Esen F, Özbey O. 2001. Sakız X Akkaraman Melezi (F1 ve G1) Kuzularında Verim Özellikleri, Besi Performansı, Kesim ve Karkas Özellikleri”. TUBİTAK Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Derg., 25(6): 953-959.
Gardner DS, Buttery PJ, Daniel Z, Sy monds ME. 2007. Factors affecting birth weight in sheep: maternal environment. Reproduction. 133: 297-307.
Geliyli C, İlaslan M. 1978. Kars İli Karacaören Köyünde Yetiştirilen Morkaramanların Döl, Süt ve Yapağı Verimleri. Kars Deneme İstasyonu Müdürlüğü, Yayın No: 4, Kars.
Görgülü M. 2009. Büyük ve Küçükbaş Hayvan Besleme. Çukurova Üniversitesi. Adana. 174-196.
Kaymakçı M, Sönmez R. 1996. İleri Koyun Yetiştiriciliği. Ege Üniversitesi Basım Evi, Bornova-İzmir.
Kaymakçı M, Taşkın T. 2001. Sönmez kuzularında besi özellikleri üzerine bir araştırma. Tr. J. Veterinary and Animal Sciences 26(4): 933-938.
Kaymakçı M. 2002. Koyun Yetiştiriciliği El kitabı, S.24, Ege Üniversitesi Basım Evi, İzmir.
Kul S, Akçan A. 2002. İvesi ve Ost-Friz× İvesi Melez (F1) kuzularda büyüme, yaşama gücü ve bazı vücut ölçüleri. Uludağ Univ. J. Fac. Vet. Med., 21: 109-114.
Martin GB, Kadokawa H. 2006. Clean, Green and Ethical Animal Production. Case Study. Reproductive Efficiency in Small Ruminants. The Journal of Reproduction and Development, 52: 145-152.
Olfaz M, Saylam SK. 1996. Karayaka Koyunlarının Mevsim Dışı Kuzulatılması İmkanları Üzerine Bir Araştırma. O.M.Ü. Ziraat Fak. Der., 11(2): 1-8.
Özbey O, Akcan A. 2001. Morkaraman, Akkaraman ve İvesi Koyunlarının Yarı Entansif Şartlardaki Verim Performansları. Vet. Bil. Derg., 17(1): 57-66.
Özsoy MK. 1983. Merinos ve Morkaraman Irkları ile Bunların Melezlerinin Döl Verimi, Kuzu Yaşama Gücü, Büyüme Özellikleri ve İlk Kırkım Kirli Yapağı Bakımından Karşılaştırılması. VII. Bilim Kongresi Vet. ve Hay. Arş. Grubu Tebliğileri, 391-401.
Yaprak M. 1992. İvesi Ve Morkaraman Koyunlarında Bazı Kan Karakterleri İle Çeşitli Verim Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Zootekni Bölümü, (Basılmamış Y. Lisans Tezi), Erzurum.
Tekerli M, Gündoğan M, Akıncı Z, Akcan A. 2002. Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi Koyunlarının Afyon Koşularındaki Verim Özelliklerinin Belirlenmesi I Döl Verimi ve Yaşama Gücü. Lalahan Hay. Araş. Derg., 42(2): 29-36.
Ülker H, Gökdal Ö, Aygün T, Karakuş F. 2004. Karakaş ve Norduz Koyunlarının Temel Üreme Özelliklerinin Karşılaştırılması. Y.Y.Ü. Ziraat Fak., Tarım Bilimleri Derg., 14(1): 59-63.
Ünal N. 2002. Akkaraman ve Sakız x Akkaraman F1 Kuzularda Yaşama Gücü, Büyüme ve Bazı Vücut Ölçüleri. TÜBİTAK Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Derg., 26: 109-116.
Ünal N, Atasoy F, Akçapınar H, Erdoğan M. 2003. Karayaka ve Bafar (Sakız X Karayaka G1) Koyunlarında Döl Verimi, Yaşama Gücü ve Büyüme. Türk J. Vet. Anim. Sci., 27: 265- 272.
Vanlı Y, Özsoy MK, Emsen H. 1984. İvesi Koyunların Erzurum Çevre Şartlarında Adaptasyonu ve Çeşitli Verimleri Üzerine Araştırmalar. Doğa Bilimleri Derg., 8(3): 302-314.