Mithat BÜYÜK, RAHŞAN İVGİN TUNCA, ATİLLA TAŞKIN

Kırşehir İlindeki Arılıklarda Nosema Hastalığının Belirlenmesi

Bu çalışmada ergin bal arılarında Nosema ceranae ve Nosema apis sporlarının neden olduğu Nosema hastalığının Kırşehir ilinde bulunan kolonilerde varlığı ve dağılımının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, Kırşehir ilinin 5 ilçesindeki (Merkez, Mucur, Akpınar, Boztepe ve Kaman), 31 lokasyonda bulunan 51 arılıktan 2014 yılında her arılığı temsilen 100 ergin işçi arı örneği olmak üzere toplam 5100 arı örneği araştırılmıştır. Çalışmada yapılan mikroskobik incelemelerde Merkez ilçede %25, Mucur ilçesinde %23,07, Akpınar ilçesinde %12,5, Boztepe ilçesinde %60 nosema sporu varlığı tespit edilirken Kaman ilçesindeki arılıklarda hastalığa rastlanılmamıştır. Nispi nem ve Nosema spor sayıları arasında pozitif korelasyon (r=0,708) tespit edilmiştir. Moleküler karakterizasyon yapılan nosema sporu pozitif örneklerin tümünde hastalık etkeninin N. ceranae olduğu tespit edilmiştir.

Determination of Nosema Disease in Colonies of Kırşehir Province

The aim of the study was to determine the prevalence of Nosema disease caused by Nosema ceranae and Nosema apis in bee colonies in Kırşehir. A hundred worker honey bee samples were collected from each of 51 beekeepers in 31 locations in 5 provinces of Kırşehir (Centrium, Mucur, Akpınar, Boztepe and Kaman) in July 2014. A total 5100 samples were used in this study. The microscopic examinations of the study suggested that there was existence of Nosema spores in Centrium, Mucur, Akpınar and Boztepe with 25%, 23.07%, 12.5% and 60%, respectively; whereas no spores were detected in Kaman province. It was found a positive correlation between humidity and numbers of nosema spores. Molecular analyses showed that N. ceranae is only Nosema type in studied all positive samples.

PDF

___

Anonim. 2014. Erişim Adresi: http://faostat.fao.org/site/339/ default.aspx (Erişim: 10.11.2015)
Aydın L, Güleğen E, Çetinbaş H. 2001. Prevalence of Nosema apis in Southern Marmara Regıon in Turkey. Apimondia. ISBN: 0-620-27768-8.
Başar E. 1990. Ülkemizdeki Bal Arılarında (Apis mellifera) Acarapis Woodi ve Nosema apis Parazitlerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Büyük M, Tunca Rİ, Taşkın A. 2014. Türkiye’de Nosema spp. Varlığına Yönelik Yapılmış Çalışmalar. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 1(2): 234–238.
Chen Y, Evans JD, Smith IB, Pettis JS. 2008. Nosema ceranae is a Long-Present and Wide-Spread Microsporidian İnfection of The European HoneyBee (Apis mellifera) in The United States. Journal of Invertebrate Pathology. 97: 186-188.
Chen YP, Evans JD, Murphy C, Gutell R, Zuker M, Gundensen‐ Rındal DAWN, Pettis JS. 2009. Morphological, molecular, and phylogenetic characterization of Nosema ceranae, a microsporidian parasite isolated from the European honeybee, Apis mellifera. Journal of Eukaryotic Microbiology, 56(2): 142-147.
Çakmak İ, Aydın L, Güleğen AE. 2003. Güney Marmara Bölgesinde Balarısı Zararlıları Ve Hastalıkları. Uludağ Arıcılık Dergisi. 1: 33-35.
Fries I, Feng F, Da Silva A, Slemenda SB, Pieniazek NJ. 1996. Nosema ceranae Sp. (Microspora, Nosematidae), Morphological and Molecular Characterization of a Microsporidian Parasite of The Asian Honey Bee Apis cerana. (Hymenoptera, Apidae) European Journal of Protistology. 32: 356-365.
Fries I. 2010. Nosema ceranae in European honeybees (Apis mellifera). Journal of İnvertebrate Pathology. 103: 73-S79.
Higes M, Martín-Hernández R, Meana A. 2006. Nosema ceranae, a New Microsporidian Parasite in Honeybees in Europe. Journal of Invertebrate Pathology. 92: 93-95.
Higes M, Martín-Hernández R, Meana A. 2010. Nosema ceranae in Europe: an EmergentType C Nosemosis. Apidologie. 41(10) 37-53.
Huang WF, Jiang JH, Chen YW, Wang CH. 2007. A Nosema ceranae isolate from the honeybee Apis mellifera. Apidologie. 38(1): 30-37.
Karadeniz T. 2012. Meyve Yetiştiriciliğinde Polinasyonun Önemi, Verim ve Kaliteye Etkisi. 3. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi, Bildiri Kitabı. 275-282.
Kaygın AT, Yıldız Y. 2006. Bartın Yöresi Bal Arısı (Apis mellifera L.) (Hymenoptera, Apidae) Zararlıları. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 8-10.
Kence A. 2006. Türkiye Balarılarında Genetik Çeşitlilik ve Korunmasının Önemi. Uludağ Arıcılık Dergisi. Şubat, 25- 32.
Kutlu MA. 1988. Ergin Balarısı (Apis mellifera L.) Hastalığı Nosemaapis'in Dağılımı ve Enfeksiyon Oranı Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Adana.
Muz MN, Solmaz H, Yaman M, Karakavuk M. 2012. Kış Salkımı Erken Bozulan Arı Kolonilerinde Paraziter ve Bakteriyel Patojenler. Y.Y.U. Veteriner Fakültesi Dergisi, 23 (3): 147–150.
Özgör E, Güzerin E, Keskin N. 2015. Determinatinand Comparision of Nosema apis and Nosema ceranae in Terms of Geographic and Climatic Factors. Hacettepe Journal of Biology and Chemistry. 43 (1): 9-15.
Rangberg A, Diep DB, Rudi K, Amdam GV. 2012. Paratransgenesis: an Approach to Improve Colony Health and Molecular Insight in Honey Bees (Apis mellifera). Integrative and Comparative Biology. 52 (1): 89-99.
Sıralı R. 2009. Türkiye'nin Önemli Bal Üretim Bölgeleri. Arıcılık Araştırma Dergisi. 1: 16-20.
Staron M, Jurovcıkova J, Cermakova T, Staronova D. 2012. A Scıentıfıc Note on Incidence of Nosema apis and Nosema ceranae in Slovakia During The Years 2009 and 2010, Slovak Journal of Animal Science. 1(45): 36-38.
Somerville D, Hornitzky M. 2007. Nosema disease. Erişim: http://www.dpi.nsw.gov.au/__data/assets/pdf_file/0003/177 519/nosema-disease.pdf (Erişim Tarihi: 27.10.20015).
Soysal Mİ, Gürcan EK. 2005. Tekirdağ İli Arı Yetiştiriciliği Üzerine Bir Araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2: 161-165.
Şahinler N, Gül A. 2005. Hatay Yöresinde Bulunan Arıcılık İşletmelerinde Arı Hastalıklarının Araştırılması. Uludag Bee Journal February. 5: 27-31.
Şimşek H. 2005. Elazığ Yöresi Bal Arılarında Bazı Parazit ve Mantar Hastalıklarının Araştırılması. Ankara Üniversitesi, Veterinerlik Fakültesi Dergisi. 52: 123-126.
Topçu B, Arslan MÖ. 2004. Kars Yöresindeki Balarılarında Nosemosis’in Yaygınlığı. Uludağ Arıcılık Dergisi. 4: 164- 170.
Tosun O. 2012. Bal Arılarında (ApisMellifera L., 1758) Nosemosis (Nosematosis) Hastalığının Doğu Karadeniz Bölgesinde Bulunan Arı Kolonilerindeki Varlığı, Dağılımı Ve Hastalık Etkenlerinin Karakterizasyonu. Doktora Tezi, 112 sayfa, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Trabzon.
Tunca Rİ, Çimrin T. 2012. Kırşehir İlinde Bal Arısı Yetiştiricilik Aktiviteleri Üzerine Anket Çalışması. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensitüsü Dergisi. 2: 99-108.
Ütük AE, Pişkin FÇ, Kurt M. 2010. Türkiye’de Nosema ceranae’ nın İlk Moleküler Tanısı. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi. 57: 275-278.
Yoloğlu, N. 2014. Türkiye'deki Bal Arılarında Görülen Nosemosis Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, 34 sayfa, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu. Whitaker J, Szalanski AL, Kence M. 2010. Molecular Detection of N. ceranae and N. apis From Turkish Honey Bees. Apidologie. 42(2): 174-180.
Williams GR, Shafer ABA, Rogers REL, Shutler D, Stewart DT. 2008. First Detection of Nosema ceranae, a Microsporidian Parasite of European Honey Bees (Apis mellifera), in Canada and Central USA. Journal of Invertebrate Pathology. 97: 189-192.
Williams GR, Shutler D, Burgher-MacLellan KL, Rogers REL. 2014. Infra Population and Community Dynamics of The Parasites Nosema apis and Nosema ceranae, and Consequences for HoneyBee (Apis Mellifera) Hosts. Published. Erişim: http://journals.plos.org/plosone/ article?id=10.1371/journal.pone.0099465, (Erişim: 15.11.2015).
Webster TC, Pomper KW, Hunt G, Thacker EM, Jones SC. 2004. Nosema apis İnfection in Worker and Queen Apis mellifera. Apidologie. 35: 49–54.
Yaman M, Yarılgaç EŞ, Güner BG, Ertürk Ö. 2015. Ordu Yöresi Bal Arılarında Nosemosis Hastalığının Varlığı Ve Dağılımı. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 39: 47-51.