Gümüşhacıköy Basma Bölgesi İçin Geliştirilen Hibrit Tütünlerin Verim ve Kalite Performansları

Gümüşhacıköy Basması, oryantal tip tütünler içinde aromatik yapısı ile ün yapmıştır. Ancak özellikle 2000’li yılların başından itibaren düşen üretim miktarı nedeniyle, bu tip tütünlerin üretim sahasına Taşova, Erbaa ve Niksar hattı da katılarak, yeni oryantal tütün tiplerinin yaygınlaştırıldığı bilinmektedir. Bu araştırmada bazı oryantal tütün ebeveyn ve hibritlerinin Gümüşhacıköy ekolojik koşullarında verim ve kalite performansları ile bu hibritlerin heterosis ve heterobeltiosis değerleri incelenmiştir. Hibrit hatlar Xanthi-2A, Erbaa, Nail, Katerini ve Canik 10821 (Sıtmasuyu) genotiplerinden yarım diallel melezleme ile 2016 yılında elde edilmiştir. Çalışma 5 ebeveyn ve bunların hibritlerinden öne çıkan 4 F1 popülasyonu ile yürütülmüştür. Verim ve verim ile ilişkili özelliklerin (bitki boyu, yaprak sayısı, yaprak eni ve boyu) yanı sıra glikoz, fruktoz, nikotin, klorogenik asit ve rutin içerikleri incelenmiştir. Yaprak boyu dışındaki tüm özelliklerde genotiplerin istatistiki bakımdan çok önemli derecede farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Bitki boyu ve yaprak sayısı dışındaki tüm parametrelerde hibritler, ebeveynlerinden daha iyi performans göstermiştir. Bu üstünlük verimde %8,42, randımanda %7,73, indirgen şekerde %8,64, nikotinde %3,49 ve klorogenik asit+rutinde %15,20 düzeyinde olmuştur. Verim üzerine yaprak eninin ve randıman üzerine ise klorogenik asit+rutin içeriğinin etkisi belirlenmiştir. Çalışma sonucunda heterosis ve heterobeltiosis verileri de değerlendirildiğinde Xanthi 2A x Katerini hibritinin ümitvar sonuçlar ortaya koyduğu tespit edilmiştir.

Yield and Quality Performances of Hybrid Tobacco Developed for Gümüşhacıköy Basma Region#

Gümüşhacıköy Basma is famous for its aromatic structure in oriental type tobacco. However, it is known that new types of oriental tobacco have become widespread by adding Taşova, Erbaa and Niksar lines to the production area of this type of tobacco, especially due to the decrease in production since the beginning of 2000s. In this study, yield and quality performances of some oriental tobacco parents and hybrids in Gümüşhacıköy ecological conditions and heterosis and heterobeltiosis values of these hybrids were emphasized. Hybrid lines were obtained in 2016 by halfdiallel hybridization from Xanthi-2A, Erbaa, Nail, Katerini and Canik 10821 (Sıtmasuyu) genotypes. The study was carried out with 5 parents and 4 F1 populations with their hybrids. Yield and yield related characteristics (plant height, number of leaves, leaf width and height), as well as glucose, fructose, nicotine, chlorogenic acid and routine contents were examined. It was determined that genotypes showed significant differences in all traits except leaf length. Hybrids outperformed their parents in all parameters except plant height and number of leaves. This advantage was 8.42% in yield, 7.73% in quality, 8.64% in reducing sugar, 3.49% in nicotine and 15.20% in chlorogenic acid + routine. The effect of leaf width on yield and chlorogenic acid + routine content on quality were determined. As a result of the study, when heterosis and heterobeltiosis data were evaluated, it was found that Xanthi 2A x Katerini hybrid showed promising results.

PDF

___

Akbar M, Anwar J, Hussain M, Iqbal MM, Sabir W. 2010. Heterosis and heterobeltiosis for grain yield improvement in bread wheat. The Journal of Agricultural Reseach, 48(1): 15- 23. Alıcı S, Yılmaz G, Kınay A. 2011. Tokat-Erbaa ilçesinde sözleşmeli tütün (Nicotiana tabacum L.) tarımı ve üretici davranışlarının irdelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1): 53-59.
Ball S, Lloyd L. 2011. Agilent hi-plex columns for carbonhydrates, alcohols, and acids. Application Note. Pub. No: 5990-8264, 4 p. Chromatography B. 997: 142–145.
Bilalis DJ, Travlosa IS, Portugalb J, Tsiorosa S, Papastylianoua Y, Papatheoharia Y, Avgoulasa C, Tabaxia I, Alexopoulouc E, Kanatasa PJ. 2015. Narrow row spacing increased yield and decreased nicotine content in sun-cured tobacco (Nicotiana tabacum L.). Industrial Crops and Products, 75: 212-217. Butorac J. 2000. Heterosis and combining ability of certain chemical traits in burley tobacco. Rostlinna Vyroba. 46(5): 219-224. Butorac J, Beljo J, Gunjaca J. 2004. Study of inheritance of some agronomic and morphological traits in burley tobacco by graphic analysis of diallel cross. Plant Soil Environment, 50:162-167.
Çamaş N, Esendal E, Aytaç S, Ayan AK. 1998. Tütün (Nicotiana tabacum L.) melezlerinde kantitatif özelliklerde heterosisin etkisi. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(3): 83-93.
Çamaş N, Karaali H, Kurt D, Kınay A. 2011. Orta Karadeniz bölgesi basma tipi tütün yetiştiriciliğinde kalite unsurlarının değerlendirilmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi, Bursa, 12-15 Eylül 2011. 908-913.
Çırak C, Radusiene J, Jakstas V, Ivanauskas L, Seyis F, Yayla F. 2016. Secondary metabolites of seven Hypericum species growing in Turkey. Pharmaceutical Biology, 54(10): 2244- 2253.
Dyulgerski Y, Dimanov D. 2012. Study on heterozis behaviour related to the leaves size by the tobacco of burley variety group. Acta Agriculturae Serbica, 34(17): 75-82.
Fehr WR. 1991. Principles of cultivar development. Vol. 1. Theory and Technique. Macmillan, New York. Gixhari B, Sulovari H. 2010. Nature of inheritance and heterosis estimated on some morphological quantitative characters that influence the tobacco yield. Studii şi Cercetări, Biologie, 18: 46-50.
Gixhari B, Vrapi H, Hobdari V. 2010. Heterosis and combining ability for quantitative blue mould (Peronospora tabacina Adam) resistance in tobacco. Studii şi Cercetări, Biologie, 19: 100-104.
Gu J, Zeng X, Kong B, Mao Y, Liu W, Wei W. 2010. Rapid determination of polyphenols in tobacco by MLC. Chromatographia, 71(9-10): 769-774.
Gudey LB, Ventura EB, Rivera RL. 1987. Diallel cross and combining ability in burley tobacco. Coresta Inf. Bulletin, 3-4: 20-37.
Ji X, Wei Y, Liu G, Chen H. 2013. Quantitative determination of polyphenols in tobacco leaves by HPLC. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11(1): 868-870.
Kara ŞM. 1993. Tütünde (Nicotiana tabacum L.) bazı önemli özelliklerin kalıtımının diallel analizi. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversiesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
Karaivazoglou NA, Tsotsolis NC, Tsadilas CD. 2006. Influence of liming and form of nitrogen fertilizer on nutrient uptake, growth, yield and quality of virginia (flue-cured). Tobacco. Science Direct Field Crops Research, 100: 52–60.
Kınay A. 2010. Tütünde (Nicotiana tabacum L.) farklı azot dozlarının verim ve kalite özelliklerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpasa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat, 55 s.
Kınay A. 2014. Bazı oriental tütün (Nicotiana tabacum L.) melezlerinde verim ve kalite özellikleri. Doktora Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Kurt O. 2004. Bitki Islahı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı, No:43. Samsun
Lamkey KR, Edwards JW. 1999. Quantitative genetics of heterosis. In: genetics and exploitation of heterosis in crops. (Ed. Coors, J.G., Pandey, S.), ASA and CSSA, Madison, WI, pp. 31-48.
Leffingwell JC. 1999. Leaf chemistry: basic chemical constituents of tobacco leaf and differences among tobacco types. In: Tobacco Production Chemistry and Technology. (Ed. Davis, D.L., Nielsen, M.T.), Blackwell Science, Oxford, U.K., pp. 265-284. Leg PD, Collins GB, Litton CC. 1970. Heterosis and combining ability in diallel crosses of burley tobacco, Nicotiana tabacum L. Crop Science Society of America, 10(6): 705-707.
Lourenco MG, Ferrao JM, Figueiredo EL, Amaro JA, Rocha ME. 2000. Effects of N fertilization and antioxidant application on alkaloit concentration of flue-cured tobacco. Tropical Agriculture, 77(2): 93-97.
Matzinger DF, Wernsman EA, Ross HF. 1971. Diallel crosses among burley varieties of Nicotiana tabacum L. in the F1 and F2 generations. Crop Science Society of America, 11(2): 275-279. McClure WF, Williamson RE. 1982. Rapid spectrophotometric analysis of the chemical composition of tobacco, part 3: polyphenols. Beiträge zur Tabakforschung International/ Contributions to Tobacco Research, 11(4): 219-227.
Moghbel N, Ryu B, Steadman KJ. 2015. A reversed-phase HPLC-UV method developed and validated for simultaneous quantification of six alkaloids from Nicotiana spp. Journal of Chromatography B, 997: 142-145.
Nalbant D. 1982. Diallel hybrid analysis of some turkish tobacco varieties in terms of yield and quality. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, İzmir.
Pearce B, Bailey A, Denton P, Seebold K, Miller B. 2011. Guide to burley tobacco varieties. http://tobaccoinfo.utk.edu. (erişim tarihi: 17.09.2019)
Philouze J. 1976. Tomato hybrids: their importance, techniques of hybridization, utilization of male sterility. Pepinier Hortic Maraich, 164(11): 13-18.
Shoai DM, Honarneja R. 1996. Gene effects and combining ability of some quantitative characteristics of tobacco varieties (Nicotiana tabacum L.). Bull. Spec. Coresta, 182. Vogel KP, Mitchell RB. 2008. Heterosis in switchgrass: biomass yield in swards. Crop Science, 48(6): 2159-2164.
Wang HY, Zhao MM, Yang B, Jiang YM, Rao GH. 2008. Identification of polyphenols in tobacco leaf and their antioxidant and antimicrobial activities. Food Chemistry, 107: 1399-1406.
Xie F, Yu A, Hou D, Liu H, Ding L, Zhang S. 2011. Rapid and sensitive analysis of eight polyphenols in tobacco by rapid resolution liquid chromatogarphy. American Journal of Analytical Chemistry, 2: 929-933.
Yılmaz G, Kınay A. 2011. Tütünde (Nicotiana tabacum L.) farklı azot dozlarının verim ve kalite özelliklerine etkileri. 9. Tarla Bitkileri Kongresi. Bursa, 12-15 Eylül 2011. 951-956.
Yi W, Guo-ping L, Zong-you X, Wen-chang H, Yiong-bil Z, Junjiel Z, Ru-bing X, Yun-feil Z, Gua-hua C, Chuan-liang Z. 2005. Breeding of a new burley variety Eyan 4 and its characteristics. Chinese Tobacco Science, z1: 39-44.