Aslı YILMAZ, Güngör YILMAZ, Levent YAZİCİ, Özge KOYUTÜRK, Rahime KARATAŞ, Başak ÖZYILMAZ, İlker POLAT

Bazı Melez Patates Kombinasyonlarında Yapılan Fenotipik Erken Generasyon Seleksiyonları

Seleksiyon çalışmalarında temel hedef, melez kombinasyonlardan oluşan vasyasyondan üstün özelliklere sahip genotipleri seçmektir. Bu araştırmada, üç farklı melez patates kombinasyonundan gelen melez tohumlar kullanılarak elde edilen varyasyon ile fide ve birinci klonal generasyon aşamaları yürütülmüştür. Çalışma Tokat/Kazova’da 2017-2018 yıllarında fide generasyonu tül sera, birinci klonal generasyon ise arazi koşullarında yürütülmüştür. Araştırmada, beş farklı ebeveyn kullanılarak oluşturulan üç kombinasyondan gelen (A3/15×Bafana, T5/4×Bafana, Başçiflik Beyazı ×Lady Olympia) 5500 adet melez tohum kullanılmıştır. Bu melez tohumlar 13×8’lik viyollere ekilmiş, dikim olgunluğuna gelen fideler (10-15 cm), 15×24 cm’lik saksılara şaşırtılmıştır. Fidelerden elde edilen melez klonlar ıslahçı tercihine göre seleksiyona tabi tutularak, devam edilmesi uygun görülen klonlar (1380 adet) ile birinci klonal generasyon aşamasına geçilmiştir. Dikimler, arazi koşullarına 70×50 mesafe olacak şekilde yapılmıştır. Hasattan sonra klonların (1380 adet) her biri ayrı ayrı incelenmiş yumruların fenotipik özellikleri dikkate alınarak yapılan negatif seleksiyon sonucunda 1100 adet klon seçilmiştir.

Phenotypic Early Generation Selections in Some Hybrid Potato Combinations

The main objective of selection studies is to select genotypes with superior properties from hybrid combinations. In this study, seedling and first clonal generation stages were carried out with the variation obtained by using hybrid seeds from three different hybrid potato combinations. The research was carried out in cloth greenhouse (seedling generation) and field (first clonal generation) in Tokat/Kazova conditions between 2017 and 2018. In the study, 5500 hybrid true potato seeds were used from three combinations (A3/15×Bafana, T5/4×Bafana, Başçiflik Beyazı×Lady Olympia) created by using five different parents. These hybrid true potato seed were planted in 13x8 vials and then seedlings were transplanted to appropriate sized pots (15×24 cm) when they reached to 10-15 cm length. The hybrid clones obtained from the seedlings were selected according to the breeder preference and the first clonal generation stage was started with the clones (1380 clones) which were suitable to be continued. The plantings were constructed with 70×50 distance in the field conditions. After harvest, each of the 1380 clones was examined separately and 1100 clones were selected as a result of negative selection made by considering the phenotypic characteristics of the tubers.

PDF

___

Anderson JAD, Howard HW. 1981. Effectiveness of Selection In The Early Stages of Potato Breeding. Potato Research, 24, 289-299.
Arıoğlu H, Çalışkan, ME ve Onaran H. 2006. Türkiye’de Patates Üretimi, Sorunları ve Çözüm Önerileri. IV. Ulusal Patates Kongresi, 6-8 Eylül 2006, Niğde.
Barone A, 2004. Molecular Marker-Assisted Selection for Potato Breeding. American Journal of Potato Research, 81, 111-117.
Bradshaw JE, Todd D, Wilson RN. 1998. Use Of Tuber Progeny Tests for Genetical Studies As Part of a Potato (Solanum tuberosum subsp. tuberosum) Breeding Programme. Theoretical and Applied Genetics, 100: 772-781.
Çalışkan ME, Onaran H, Arıoğlu H. 2010. Overview of The Turkish Potato Sector: Challanges, Achievements and Expectations. Potato Research, 53: 255-266.
Çalışkan ME, Struik PC. 2010. Preface to Special Issue. Potato Research, 53 (4), 253-254.
Gebhardt C, Bellin D, Henselewski H, Lehmann W, Schwarzfischer J, Valkonen JPT. 2006. Marker Assisted Combination of Major Genes for Pathogen Resistance In Potato. Theoretical and Applied Genetics, 112: 1458-1464.
Gopal J, Gaur PC, Rana MS. 1994. Heritability, and Intra-Generation and Inter-Generation Associations Between Tuber Yield and Its Components In Potato (Solanum tuberosum L.) Plant Breeding, 112: 80-83.
Günel E, Çalışkan ME, Tortopoğl, Aİ, Kuşman N, Tuğrul KM, Yılmaz A, Dede Ö, Öztürk M. 2005. Nişasta ve Şeker Bitkileri Üretimi. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi Bildirileri, 431-457, Ankara.
Li K, Wayumba BO, Choi HS, YoungSeok L. 2016. Selection for Individual Traits In The Early Generations of Potato Breeding Program Dedicated to Processing Chips. Journal of Agriculture and Environmental Sciences, 5(2): 15-24.
Mendoza HA. 1987. Advances In Population Breeding and Its Potential Impact on the Efficiency of Breeding Potatoes For Developing Countries. In Production of New Potato Varieties (Editor: G. J. Jellis and D. E. Richardson), Cambridge Univ. Press, 235-245, Cambridge.
Paget MF. 2016. Genetic Evaluation Models and Strategies For Potato Variety Selection. (A Thesis Submitted in Partial Fulfilment of the Requirements for the Degree of Doctor), Philosophy, University of Canterbury.
Tai GCC, Young DA. 1984. Early Generation Selection For Important Agronomic Characters In A Potato Breeding Population. Am Potato Journal, 61: 419-434.
Vanaei H, Kahrizi D, Chaichi M, Shabani G, Zarafshani K. 2008. Effect of Genotype, Substrate Combination and Pot Size on Minituber Yield In Potato (Solanum tuberosum L.). American-Eurasian J.Agric.& Environ. Sci., 3(6): 818-821.
Yılmaz G, Kandemir N, Yanar Y. 2010. TÜBİTAK-TOVAG 106 O 626 numaralı Bazı Patates Melezlerinden Yeni Klonların Seçimi ve Başçiftlik Yerel Patates Çeşidinin Moleküler Karakterizasyonu Projesi Sonuç Raporu, Tokat.
Yılmaz G, Tuğay ME. 1999. Patateste Çeşit x Çevre Etkileşimleri. II. Çevresel Faktörler Yönünden İrdeleme. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23, 107-118.
Yılmaz G, Kandemir N, Yanar Y, Kınay A. 2017a. TÜBİTAK 113O928 Numaralı Üstün Özelliklere Sahip Patates Genotipleri Kullanılarak Melez Klonların Elde Edilmesi ve Bazı Yerel Patates Çeşitlerinin Islahı Projesi Sonuç Raporu, Tokat.
Yılmaz G, Dökülen Ş, Kınay A. 2017b. Melez Patates Tohumlarıyla Fide Generasyonunun Oluşturulması Ve Birinci Klonal Seleksiyon İçin Tohumluk Yumruların Üretilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Doğa Bil. Dergisi, 20 (Özel Sayı), 177-180.
Yılmaz G, Karan YB, Kandemir N, Yanar Y. 2013. Orta Kuzey Geçit Bölgesine Uygun Patates (Solanum tuberosum L.) Islah Çalışmalarında Stabilite Analizi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül 2013, Konya.