İMGE İHSANE ÖZCAN, Olcay ARABACI, Neval Gül ÖĞRETMEN

Bazı Adaçayı Türlerinde Farklı Tohum Çimlendirme Uygulamalarının Belirlenmesi

Adaçayı, Labiatae familyasına bağlı olan, uçucu yağ içeren, tipik bir Akdeniz bitkisidir. Bu familya içinde önemli ve en büyük cinslerden bir tanesi olan Salvia spp. (adaçayı), çok eski devirlerden beri bilinen tıbbi özelliği nedeni ile Latince de kurtarıcı ya da tedavi edici anlamına gelen Salveo kelimesinden esinlenerek isimlendirildiği belirtilmektedir. Salvia cinsi yeryüzünde yaklaşık 900 türle temsil edilmektedir. Türkiye florasında ise bu cinsin 97 türü, 4 alt türü ve 8 varyetesi bulunmaktadır. Salvia cinsine ait tohumlarda dormansi söz konusudur ve tohumların müsilajımsı tohum kabuğuna sahip olmaları, çimlenmeyi engelleyici önemli bir faktördür. Tohum çimlendirme çalışmaları, bu türlere ait üretim stratejilerinin belirlenmesinde büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma, 4 farklı Adaçayı türünde (Salvia fruticosa, Salvia officinalis, Salvia pomifera ve Salvia tomentosa) farklı kimyasal uygulamaların (etilen, gibberellin, PEG 8000, salisilik asit ve deniz yosunu) ve ön işlemlerin (ön kurutma, ön üşütme ve ön işlemsiz) etkisini belirlemek amacıyla 25/15°Cde 12 saat aydınlık/12 saat karanlık ortamda yapılmıştır. Denemeler üç faktörlü tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Laboratuarında yürütülmüştür. Çimlenme hızı ve çimlenme gücü değerlerinde türler arasında önemli farklılıkların olduğu belirlenmiştir.

The Determination of Different Germination Applications on Some Sage Species

Sage, which belongs to Labiatae family and contains essential oils, is a typical Mediterranean plant. Being an important and one of the biggest species of this family, sage is said to be named being inspired by the word "Salveo" which means saver or healer in Latin. Salvia genus is represented by about 900 species on earth. There are 97 natural species of this genus in Turkeys flora. There is dormancy in seeds of Salvia genus and having mucilage-like seed-coats is an inhibiting factor for germination. Seed germination studies of these species are of great importance in determining production strategies. This research is carried out at 25/15°C, 12 hours in light and 12 hours in dark environment to determine the effects of various germination applications (ethylene, gibberellin, PEG 8000, salicylic acid and seaweed) and pre-treatments (pre-drying, precooling and untreated) in four species (S. fruticosa, S. officinalis, S. pomifera, S. tomentosa). These trials were conducted at the Department of Field Crops Laboratory of Adnan Menderes University according to completely randomized design with three factors with three replications. Important differences were observed about the germination rate and germination power among the species.

PDF

___

Baytop T.1984. Türkiye'de Bitkilerle Tedavi. İ.Ü Yayınları, İstanbul, No:3255.
Benech-Arnold RL, Enciso S, Sanchez RA, Rodriguez MV. 2003. On the hormonal nature of the stimulatory effect of high incubation temperatures on germination of dormant sorghum (S. bicolor) caryopses. New Phytologist. 160/371-377.
Caner M. 1999. Balıkesir yöresinde yetişen Stachys L. Türleri Üzerinde Anatomik, Morfolojik ve Korolojik Araştırmalar, M. Sc. Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, 1999.
Come D. 1970. Les obstacles a` la germination. Paris, France: Ed. Masson.
Davis PH. 1982. Flora of Turkey and The East Aegean Island, Vol.7, Edinburgh University Press, Edinburgh, Vol 7.
Demirci B, Başer KHC, Yıldız B, Bahçecioğlu Z. 2003. Composition of the essential oils of six endemic Salvia spp. from Turkey, Flavour. Fragr. J.,116-121.
Finkelstein R, Reeves W, Ariizumi T, Steber C. 2008. Molecular aspects of seed dormancy. Annual Review of Plant Biology. 59: 387415.
Güner A, Özhatay N, Ekim T, Başer KHC (eds.). 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, volume 11, Edinburgh University Press.
Kandemir N. 2003. The Morphologıcal, Anatomical and Karyologıcal Properties of Endemic Salvia hypargeia Fich. & Mey. (Lamiaceae) In Turkey". Pak. ,/. Bot., 35: 219-236.
Nakiboğlu M, Kesercioğlu T. 1992. Investigations on some Salvia L. species collected from Turkey. In S.P
Raychaudhuri (ed.) Recent Advances in Medicinal Aromatic and Spice Crops, Today and Tomarrow's Printers and Publishers, New Delhi, India, (2): 325-344.
Nakiboğlu M. 1993a. Bazı Adaçayı (Salvia L.) Türleri ve Bu Türlerin Ekonomik Önemi", Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, Ekim, 45-58.
Nakiboğlu M. 1993b. Şifalı Çay Olarak Kullanılan Bitkiler ve Adaçayı, Dokuz Eylül Üniversitesi", Eğitim Fakültesi Dergisi, 91-94.
Subaşı Ü, Gülseven A. 2010. Seed germination studies on rare endemic Salvia smyrnaea Boiss. (Lamiaceae), Biological Diversity and Conservation, ISSN 1308-8084, 126-132.
Şenel E. 2005. Bazı Endemik Bitki Tohumlarının Çimlenme Şartlarının ve Toplam Fenolik Madde İçeriklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 52s., Samsun.
Yamauchi Y, Ogawa N, Kuwahara A, Hanada A, Kamiya Y, Yamaguchi S. 2004. Activation of gibberellin biosynthesis and response pathways by low temperature during imbibition of Arabidopsis thaliana seeds. Plant Cell. 16: 367378.
Young J A, Young CG. 1992. Seeds of woodylants in North America. Bioscorides Press, Port-End, Oregon.
Yücel E, Yılmaz G. 2009. Effects of Different Alkaline Metal Salts (NaCl, KNO3), Acid Concentrations (H2SO4) and Growth Regulator (GA3) on the Germination of Salvia cyanescens Boiss. & Bal. Seeds. Gazi University Journal of Science 22: 123-127.