Adıyaman İlinde Üretimi Yapılan Bazı Sebzelerin Üretim Maliyetleri ve Kârlılıkları Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmada Adıyaman/Kahta İlçesinin önemli tarım ürünlerinden patlıcan, biber, domates ve hıyarın üretim maliyetlerinin hesaplanması, bunun yanında kullanılan girdilerin parasal değerlerini ortaya konması, gayri safi üretim değerlerinin belirlenmesi ve ürün kârlılıklarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Veriler 2016 yılı üretim dönemine aittir. Analizde basit istatistiki yöntemler kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda 2016 yılında patlıcan, biber, domates ve hıyarın maliyetleri sırasıyla 0,68 TL/kg; 0,81 TL/kg, 0,59 TL/kg ve 0,52 TL/kg olarak hesaplanmıştır. Üretim maliyetlerinin yaklaşık yarısını, emek ve gübre maliyetleri oluşturmaktadır. İncelenen ürünlerin karlılıklarının karşılaştırılması, brüt kâr, net kâr ve nispi kâr hesaplanarak yapılmıştır. Brüt kârı en yüksek ürün biber (2415,00 TL/da), en düşük ürün ise hıyar (582,50 TL/da) olarak saptanmıştır. İlçede ayrıca yoğun yetiştirilen ürünlerden olan patlıcanın brüt karı (2249,50 TL/da) ve domatesin brüt kârı ise 975,75 TL/da olarak bulunmuştur. Net kar; biberde 2245,17 TL/da patlıcanda 2079,74 TL/da domateste 801,60 TL/da ve hıyarda 405,53 TL/da olarak hesaplanmıştır. İşletmelerin yatırdıkları bir TL karşılığında elde ettikleri parayı gösteren nispi kârı en yüksek ürün; biber (3,10)’dir. Nispi karı en düşük ürün 1,34 ile hıyarda belirlenmiştir. İncelenen ürünlerden patlıcanın nispi karı 2,95 ve domatesin nispi karı 1,70 olarak hesaplanmıştır. Yörede özellikle sulu tarımın yaygınlaşmasıyla söz konusu ürünlerin yetiştiriciliğinin gelişeceği ve tarımsal gelirin önemli derecede artacağı öngörülmektedir.

A Research on The Production Costs and Profitability of Some Vegetables Produced in Adıyaman Province

In this study, it has been aimed to calculate the production costs of eggplant, pepper, tomato and cucumber which are among the important agricultural product in the province of Kahta, Adıyaman. Besides this, it has been also aimed to expose the financial values of the inputs which are used, to identify the gross production values and to compare the product profitability. The data belong to 2016 year of production. Simple statistical methods have been used in the analysis. As a result of the analyses made, in 2016, the costs of eggplant, pepper, tomato and cucumber have been calculated as following: 0.68 TL/kg for the eggplant; 0.81 TL/kg for the pepper; 0.59 TL/kg for the tomato, and 0.52 TL/kg. Labour and the fertilizer costs form almost half of the production costs. The comparison of the examined products’ profits has been done by calculating the gross profit, the net profit and the relative profit. It has been found out that pepper has the highest gross profit with 2415.00 TL/de, and cucumber has the lowest with 582.50 TL/de. Addition to this, eggplant which is cultivated densely in the district has a gross profit with 2249.50 TL/de, and tomato’s gross profit is 975.75 TL/de. The net profit for pepper is 2245.17 TL/de, for the eggplant 2079.74, for the tomato 801.60 TL/de, and for the cucumber 405.53 TL/de. The relative profit, which shows the money that business obtain in return of they invest 1 TL, is the highest in pepper with 3.10 The lowest relative profit is in cucumber with 1.34. The relative profit of the eggplant is 2.95 and 1.70 for the tomato. It is foreseen that with the widespread of irrigated farming in the district, the cultivation of the so-called products will be improved and the agricultural income will increase significantly.

PDF

___

Adanacıoğlu H. 2001. Malatya Yöresinde Kuru Kayısı Üretim ve Pazarlama Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Adıyaman/Kahta İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kayıtları, 2016.
Adıyaman Hal Fiyatları, 2016. http://halfiyatlari.net/adiyamanhal- fiyatlari,Erişim tarihi: 29.06.2017.
Ağır HB, Saner G. 2014. İzmir İli Emiralem Beldesinde Açıkta ve Örtüaltı Çilek Yetiştiriciliğinde Üretim Maliyetlerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(2): 145-152.
Ağızan S. 2018. Tarımsal Sulama Sistemlerinin Karşılaştırmalı Yatırım Analizi; Konya İli Çumra İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Aydın B, Aktürk D, Özkan E, Hurma H, Kiracı MA. 2017.
Armut Üretiminde Karşılaştırmalı Enerji Kullanım Etkinliği ve Ekonomik Analiz: Trakya Bölgesi Örneği. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(9): 1072-1079.
Aygören E. 2010. Domates, Sivri Biber ve Patlıcanda Bölgelere Göre Karlılık Analizi. Bakış, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü ISSN 1303-8346 11(9): 1-4.
Bayramoğlu Z, Göktolga ZG, Gündüz O. 2005. Tokat İli Zile İlçesinde Yetiştirilen Bazı Önemli Tarla Ürünlerinde Fiziki Üretim Girdileri ve Maliyet Analizleri. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11 (2): 101–109.
BÜGEM, 2017. http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenu Veriler/BUGEM.pdf, Erişim tarihi:28.06.2017.
Çarkacı DA, Yokuş S, Ölmez O, Çelik Y, Karadavut U. 2016. Konya Yöresinde Yetiştirilen Mısır Bitkisinin Üretim Girdi ve Maliyetlerinin Belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. Isparta, 25-27 Mayıs. ss: 1763-1768.
Çıkman A, Monis T, İpekçioğlu Ş. 2016. GAP Bölgesi’nde Mercimek Üretim Maliyetinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Katılımlı XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. Isparta, 25-27 Mayıs. ss: 1757-1762.
Engindeniz S. 2008. Ispanak Üretiminde Maliyet ve Karlılık Analizi. Hasad-Bitkisel Üretim 272: 85-90.
Erkuş A, Bülbül M, Kıral T, Açıl AF, Demirci R, 2005. Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 5, Ankara
Iqbal M, Fahim M, Zaman Q, Usman M, Sundus A. 2015. Effect of various factors on wheat production. National Agricultural Research Centre. Peshawar. http://agris.fao.org /agris-search/search.do?recordID= PK2016000162, Erişim Tarihi: 03.06.2018.
Kanat Z, Çelik Y, Çay Ş. 2017. Konya İlinde Bodur ve Yarı Bodur Elma Üretiminin Maliyet Analizi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi,31 (1): 56-62.
Karsan A, Gül, M. 2017. Patates Üretim Maliyetleri ve Karlılığındaki Değişim: Niğde İli Örneği.Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(5): 530-535.
MonisT, Çıkman A, İpekçioğlu Ş, Bayraktar MS. 2014. GAP Bölgesi’nde Sulu Koşullarda Yetiştirilen Buğday’ın Üretim Maliyetinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. Samsun, 3-5 Eylül. ss:826-829.
RadS, Yarşı G. 2005. Silifke'de Hıyar Yetiştiren Sera İşletmelerinin Ekonomik Performansları ve Birim Ürün Maliyetleri. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1): 25 – 31.
Sonial H, Irfan M, Muhammad Q, Naheed Z, Mubarik A. 2016. Comparative economics of owner operator sand sharecroppers in wheat farming arrangements: a case of Rawalpindi districting Pakistan. Journal of Agricultural Research 54(1): 133-142.
Subaşı OS, Seçer A, Yaşar B, Emeksiz F, Uysal O. 2016. Türkiye’de Muz Üretim Maliyeti ve Karlılık Durumu. Mediterranean Agricultural Sciences, 29(2): 73-78.
TUİK 2017. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul, Erişim Tarihi: 04.06.2017.
TUİK 2017. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001, Erişim Tarihi: 04.06.2017.
TÜİK 2017. www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi: 02.06.2017.
Tümsavaş E. 2003. Ankara İli Ayaş İlçesi Tarım İşletmelerinde Sulu Koşullarda Buğday ve Domates Üretim Faaliyetlerinde Fiziki Girdi Kullanım Düzeyi, Üretim Maliyetleri ve Kimyasal Gübre Kullanımının Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz H, Demircan V, Erel G. 2006. Başlıca Üretici İllerde Kuru Soğan Üretim Maliyetleri ve Karlılık Göstergeleri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,21(2): 39-48.