Türkiye Peynir Sektörünün Uluslararası Rekabetçiliğinin Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırılmalı Analizi

Peynir, protein ve kalsiyum bakımından zengin bir gıda maddesi olmasının yanı sıra, uluslararası ticarette de önemli bir yere sahiptir. Dünya süt ürünleri ihracatının %40,3’ü peynir ticaretinden oluşmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinden Almanya, Hollanda, Fransa, İtalya ve Danimarka yanında Amerika Birleşik Devletleri, Yeni Zelanda ve Avusturalya uluslararası peynir ticaretinde önemli bir paya sahiptir. Almanya, Hollanda, Fransa, İtalya ve Danimarka 2016 yılı itibariyle dünya peynir ticaretinin %54,8’ini ve Avrupa Birliği toplam peynir ihracatının %71,8’ini gerçekleştirmektedir. Türkiye 2016 yılındaki 150 milyon dolar peynir ihracatı ile dünya sıralamasında 25. sırada yer almaktadır. Türkiye süt ürünleri ihracatının %45,0’i peynir ihracatından oluşmaktadır. Türkiye ve AB uluslararası peynir ticaretinde net ihracatçı konumdadır. Çalışmanın amacı, Türkiye peynir sektörünün uluslararası ticaretteki rekabet gücünü belirlemek ve AB ve seçilmiş AB üyesi ülkelerle karşılaştırmaktır. Çalışmanın verileri Uluslararası Ticaret Merkezi veri tabanından (2001-2016) derlenmiştir. Uluslararası rekabet gücünü ölçmede Balassa (RCA) ve Vollrath (RXA, RTA, RC) indeksleri kullanılmıştır. Çalışmada bu indekslerin yanı sıra uluslararası rekabet gücünün karşılaştırılmasında Ticaret Dengesi İndeksi de kullanılmıştır. Araştırmada, Türkiye’nin ortalama RXA, RTA, RC ve TBI indeks sonuçları sırasıyla 0,44, 0,34, 1,51 ve 0,49 ve AB-28’için bu sonuçlar sırasıyla 2,21, 0,34, 0,17 ve 0,10 olarak hesaplanmıştır. Türkiye uluslararası peynir ticaretinde karşılaştırmalı avantaja sahip olmasına rağmen, AB’nin avantajı, Türkiye’ye göre daha fazladır.

An Analysis of International Competitiveness of Turkey’s Cheese Sector in Comparison with European Union Countries

Cheese, in addition to being a rich foodstuff regarding protein and calcium, has an important place in international trade. Cheese export consists 40.3% of the world’s dairy products exports. European Union countries such as Germany, Netherland, France, Italy and Denmark, in addition to the USA, New Zealand and Australia have an important market share in international cheese trade. Germany, Netherland, France, Italy and Denmark export 54.8% of the world and 71.8% of European Union total cheese export in 2016. Turkey is in 25th place in the world ranking with exports value of $150 million in 2016. About 45.0% of Turkey's dairy products are exported in the form of cheese exports. Turkey and EU are also net exporters in international cheese trade. The objective of this study is to analyze the competitiveness of Turkey's cheese sector and compare with EU- 28 and selected European Union Countries like Germany, Netherland, France, Italy and Denmark. The data for this study were provided by the International Trade Centre database for the period 2001-2016. Balassa and Vollrath’s Indexes were used for measuring the international competitiveness level of Turkey in the cheese sector. In addition to these indexes, Trade Balance Index was also used for comparison. The results revealed that the average RXA, RTA, RC and TBI scores for Turkey were 0.44, 0.34, 1.51 and 0.49, and for EU-28 were 2.21, 0.34, 0.17 and 0,10 respectively. Although Turkey has a comparative advantages in the international cheese trade, the EU is more comparative advantageous than Turkey.

PDF

___

Aiginger K. 2000. Specialization of European manufacturing. Australian Economic Quarterly, 2: 81-92. Erişim Adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.14 0.2635&rep=rep1&type=pdf [Erişim: 15.03.2018].
Akhtar W, Akmal N, Shah H, Niazi MA, Tahir A. 2013. Export competitiveness of Pakistani horticultural products. Pakistan J. Agric. Res. 26 (2): 87-96.
Altay B, Gürpınar K. 2008. Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve bazı rekabet gücü endeksleri: Türk mobilya sektörü üzerine bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1): 257-274.
Erişim Adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/akuiibfd/ article/view/5000141582/5000129414 [Erişim: 16.04.2018]. Altay Topcu B, Sümerli Sarıgül S. 2015. Comparative advantage and the product mapping of exporting sectors in Turkey. The Journal of Academic Social Science, 3 (18): 330-348.
Anonim, 2018. Peynirin Faydaları. Erişim Adresi: https://www.faydalarizararlari.com/peynirin-faydalari/ [Erişim 20.02.2018].
Balassa B. 1965. Trade liberalization and revealed comparative advantage. The Manchester School, 33: 99–123. DOI: 10.1111/j.1467-9957.1965.tb00050.x
Balogh JM, Jambor A. 2018. On the duration of comparative advantages: the case of European cheese industry. Bulg. J. Agric. Sci., 24 (1): 1-7. Erişim Adresi: http://www. agrojournal.org/24/01-01.pdf [Erişim: 18.03.2018].
Balogh JM, Jambor A. 2017. Determinants of revealed comparative advantages: The case of cheese trade in the European Union. Acta Alimentaria, 46(3): 305–311. DOI: 10.1556/066.2016.0012
Bashimov G. 2016a. Elma ihracatında Türkiye’nin karşılaştırmalı üstünlüğü. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2): 9 – 15. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/277989 [Erişim: 20.03.2018].
Bashimov G. 2016b. Türkiye’nin domates ihracat performansı ve rekabet gücü. Alınteri, 31 (B):1-8. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/311449 [Erişim: 20.03.2018].
Bojnec S, Fertö I. 2007. Comparative advantages in agro-food trade of Hungary, Croatia and Slovenia with the European Union. IAMO Discussion Paper No. 106, Germany. Erişim Adresi: https://www.econstor.eu/bitstream/10419/28499 /1/548778310.pdf [Erişim: 18.04.2018].
Bojnec S. Fertö I. 2012. Does EU enlargement increase agrofood export duration? World Economy, 35(5): 609-631. DOI: 10.1111/j.1467-9701.2012.01441.x
Çakmak ÖA. 2005. Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve rekabet gücü: Türkiye tekstil ve hazır giyim endüstrisi üzerine bir uygulama. Ege Akademik Review, 5(1): 65-76. Erişim Adresi: https://ideas.repec.org/a/ege/journl/ v5y2005i1p65-76.html [Erişim: 20.04.2018].
CLAL. 2018a. EU-28: Dairy sector. Erişim Adresi: https://www.clal.it/en/index.php?section=stat_ue15 [Erişim 21.02.2018].
CLAL. 2018b. Turkey: Dairy sector. Erişim Adresi https://www.clal.it/en/?section=stat_turchia [Erişim 04.04.2018].
CLAL. it. 2018c. EU-28: Dairy sector. Erişim Adresi: https://www.clal.it/en/?section=quadro_europa [Erişim 05.04.2018].
Çukur F, Demirbaş N, Gölge E. 2017. International competitiveness of the Turkish olive oil sector. Selcuk J Agr Food Sci, 31(3): 162-168. Erişim Adresi: http://sjafs. selcuk.edu.tr/sjafs/article/view/930/771 [Erişim: 20.03.2018].
Demirci M. 1990. Peynirin beslenmedeki yeri ve önemi. Gıda Dergisi, 15(5): 285-289. Erişim Adresi: http://www.gidadernegi.org/TR/Genel/dg.ashx?DIL=1&BE LGEANAH=3892&DOSYAISIM=703150505.pdf [Erişim: 20.04.2018].
Durlu Özkaya F, Gün İ. 2007. Anadolu’da peynir kültürü. ICANAS 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi 10-15 Eylül, Ankara Cilt1, 485-505. ISBN: 978- 975-16-2103-0.
EC. 2018. European Commission, Agriculture and rural development. Erişim Adresi: https://ec.europa.eu/ agriculture/market-observatory/milk_en [Erişim 05.04.2018].
Erkan B, Arpacı BB, Yaralı F, Güvenç İ. 2015. Türkiye’nin sebze ihracatında karşılaştırmalı üstünlükleri. KSÜ Doğa Bil. Derg., 18(4): 70-76. Erişim Adresi: http://dergi.ksu.edu.tr/article/view/5000069644/5000150979 [Erişim: 16.03.2018].
Esmaeili A. 2014. Revealed Comparative advantage and measurement of international competitiveness for dates. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 26(3): 209-217. DOI: 10.1080/08974438.2014.909280.
Fertö I, Hubbard LJ. 2003. Revealed comparative advantage and competitiveness in Hungarian Agri-food sectors. The World Economy, 26(2): 247-259. DOI: 10.1111/1467-9701.00520.
Fertö I. 2008. The evolution of Agri-food trade patterns in Central European countries. Post-Communist Economies, 20(1): 1-10. DOI: 10.1080/14631370701865680.
Havrila I, Gunawardana P. 2003. Analyzing comparative advantage and competitiveness: An application to Australia's textile and clothing industries. Australian Economic Papers 42(1): 103-117. DOI: 10.1111/1467-8454.00189.
INTRACEN. 2018. International trade in goods-imports 2001- 2017. International Trade Center, Erişim Adresi: http://www.intracen.org/itc/market-info-tools/statisticsimport- product-country/ [Erişim 22.02.2018].
Kamber U. 2015. Traditional Turkey cheeses and their classification. Van Vet J, 26(3): 161-171. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/217591 Erişim: 20.02.2018].
Kanaka S, Chinadurai M. 2012. A study of comparative advantage of Indian agricultural exports. Journal of Management and Science, 2(3): 1-9.
Lafay G. 1992. The measurement of revealed comparative advantages. In Dagenais, M.G. and Muet, P.A. (Eds), International Trade Modeling. Chapman & Hill, London, UK. ISBN: 978-0-4124-5000-6.
Liesner HH. 1958. The European Common Market and British Industry. Economic Journal, 68, 302-316. Erişim Adresi: https://www.jstor.org/stable/pdf/2227597.pdf [Erişim 25.03.2018].
Lyfor CP, Welch JM. 2004. Measuring competition for textiles: does the U.S make the grade. Southern Agricultural Economics Association Annual Meeting in Tulsa, Oklahoma, February 18, U.S.
OECD/FAO. 2017. OECD-FAO Agricultural Outlook 2017- 2026, OECD Publishing, Paris. DOI: 10.1787/agr_outlook- 2017-en.
Pilinkiene V. 2014. Evaluation of international competitiveness using the revealed comparative advantage indices: The case of the Baltic States, Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(13): 353-359. DOI: 10.5901/mjss.2014. v5n13p353.
Serin V. Civan A. 2008. Revealed comparative advantage and competitiveness: A Case study for Turkey towards the EU. Journal of Economic and Social Research, 10(2): 25-41.
Tao Y, Fu X. 2007. China’s textile ındustry international competitive advantage and policy suggestion. Journal of the Washington Institute of China Studies, 2(1): 84-97. Erişim Adresi: https://www.bpastudies.org/bpastudies/article/ view/24/53 [Erişim 27.08.2018].
Tekinşen C, Tekinşen K. 2005. Süt ürünleri teknolojisi. Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları, Konya.
Terin, M. 2014. Avrupa Birliği’ne Tam Üyeliğin Türkiye Sütçülük Sektörüne Muhtemel Bölgesel Etkilerinin Analizi. (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Terin, M. 2015. Rusya’nın ithalat yasaklarının Avrupa Birliği süt ve süt ürünleri sektörüne etkileri. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. 3(1): 73–79. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/ download/article-file/237572 [Erişim: 20.02.2018].
Terin M, Yıldırım İ, Aksoy A, Sarı MM. 2018. Competition power of Turkey’s honey export and comparison with Balkan Countries. Bulg. J. Agric. Sci., 24(1): 17-22. Erişim Adresi: https://journal.agrojournal.org/page/download.php ?articleID=968 [Erişim: 18.03.2018].
Torok A, Jambor A. 2016. Determinants of the revealed comparative advantages: The case of the European ham trade. Agric. Econ.–Czech 62 (10): 471-481. DOI: 10.17221/177/2015-AGRICECON.
TÜİK 2018. Su Ürünleri İstatistikleri Veritabanı. Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Adresi: https://biruni. tuik.gov.tr/medas/?kn=85&locale=tr [Erişim 04.04.2018].
Ullah MS, Kazuo I. 2013. Dynamics of comparative advantage and export potentials in Bangladesh. The Ritsumeikan Economic Review, 61(4): 471-484. Erişim Adresi: http://ritsumeikeizai.koj.jp/koj_pdfs/61401.pdf [Erişim: 22.02.2018].
Uysal H, Saner G, Atış E, Gümüş S, Karabat S. 2016. Türkiye’nin Avrupa Birliği şarap pazarındaki rekabet gücü. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5 (özel sayı): 144-149. DOI: 10.17100/nevbiltek.27619.
Vlachos I. 2001. Comparative advantage and uncertainty in the international trade of Mediterranean Agricultural products: An empirical analysis. A Mediterranean Journal of Economics, Agriculture and Environment, 12(4): 42-49. Erişim Adresi: http://newmedit.iamb.it/share/ img_new_medit_articoli/493_42vlachos.pdf [Erişim: 26.02.2018].
Widodo T. 2008. Dynamic changes in comparative advantage: Japan “flying geese” model and its implications for China. Journal of Chinese Economic and Foreign Trade Studies, 1(3): 200-213. DOI: 10.1108/17544400810912365.
Vollrath TL. 1991. A theoretical evaluation of alternative trade intensity measures of revealed comparative advantage. Weltwirtsch. Arch., 130, 263-279. DOI: 10.1007/ BF02707986.