Ulaş BAYSAN, MEHMET KOÇ, Figen KAYMAK-ERTEKİN

2-Fazlı Zeytin Pirinasının Değerlendirilmesinde Kurutmanın Önemi

Dünya genelinde insanlarda sağlıklı tüketim farkındalığının oluşmasıyla zeytinyağı talebinde artış görülmekte ve gün geçtikçe de bu talebin artacağı beklenmektedir. Zeytinyağı talebindeki artış sonucunda zeytinyağı üretimi sonrası ortaya çıkan pirinanın miktarının da artacağı öngörülmektedir. Zeytinyağı işleme tekniğindeki farklılıklar, oluşan atıkların da farklı özelliklerde ve miktarlarda ortaya çıkmasına neden olmaktadır. 3-fazlı sistemden karasu ve %35-40 nem içeriğine sahip pirina olarak iki farklı atık oluşurken, 2-fazlı sistemden atık olarak sadece %60-70 nem içeriğine sahip pirina elde edilmektedir. 3-fazlı sistemlerde oluşan atık suyun miktarı ve kirlilik özellikleri 2-fazlı ekstraksiyon sistemlerine göre oldukça yüksektir. Çevre açısından oldukça zararlı olan ve genellikle herhangi bir işlem yapılmaksızın doğaya verilen karasuyu da bünyesinde barındıran 2-fazlı pirinanın işlenerek değerlendirilmesi kritik öneme sahiptir. Bu derleme, zeytinyağı üretiminin yan ürünü olan pirinanın kurutulmasının gereklilikleri ve bu konuda yapılan çalışmalar hakkında bilgi sunulmaktadır.

The Importance of Drying for Valorization of 2-Phase Olive Pomace

With starting healthy consumption awareness in people throughout world, olive oil demand has increased and it is expected that this demand will increase day by day. As a result of increase in the demand for olive oil, the rise in amount of olive pomace that emerges after olive oil production is evident. The differences in olive oil production methods result in varied wastes in terms of property and quantity. Olive mill waste water and olive pomace possessing 35-40% moisture come out in 3-phase system while only olive pomace possessing 60-70% moisture comes out in 2-phase system. The quantity and pollution degree of waste water coming out in 3-phase system are considerably high from 2-phase system. Recycling of 2-phase olive pomace containing also olive mill waste water, which is highly harmful for environment and is generally discharged to nature without any treatment, is considerably important by processing. This review gives information about the necessity of drying of olive pomace and related studies with this subject.

PDF

___

Akgün NA, Doymaz I. 2005. Modelling of olive cake thin-layer drying process. Journal of Food Engineering, 68: 455-461.
Alkhamis TM, Kablan, MM. 1999. A process for producing carbonaceous matter from tar sand, oil shale and olive cake. Energy, 24: 873-881.
Arjona R, Ollero, P, Vidal,FB. 2005. Automation of an olive waste industrial rotary. J. Food Eng., 68: 239-247.
Athanasia MG, Athanasios NC, Harris NL. 2015. Drying and Shrinkage Kinetics of Solid Waste of Olive Oil Processing. Drying Technology, 33(14): 1728-1738.
Azbar N, Bayram A, Filibeli A, Müezzinoğlu A, Şengül F, Özer A. 2004. A Review of Waste Management Options in Olive Oil Production. Critical Reviews in Environmental Science and Technology, 34: 209-247.
Azbar N, Vardar N, Akın M, Cevilan I. 2002. Zeytinyağı Üretiminde Çevre Sorunları ve Çözümleri Uluslararası Çalıştayı. Balıkesir Üniversitesi, 36.
Bakırlıoğlu D. 2006. Avrupa Birliği'ndeki önemli Zeytinyağı İhracatçıları ve Türkiye. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İzmir. 19-23.
Baloğlu Z, Bayrak A. 2006. Polisiklik Aromatik Hidrokarbon (PAH)’lardan Benzo(a)pirenin Sızma, Riviera ve Prina Zeytinyağlarında Belirlenmesi. GIDA. 31(5): 239-251.
Başkan AE. 2010. Zeytinyağı İşletmelerinin Atıkları ve Değerlendirilme Yolları. T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı, 1-3.
Battaloğlu R. 2009. Investigation of the Samples of Marl Gathered from Niğde City fort he Residues of Pecticides and Polycyclic Aromatic Hidrocarbon (PAH). 1. Tıbbi Jeoloji Çalıştayı. Ürgüp Bld. Kültür Merkezi, Ürgüp-Nevşehir.
Beken Y. 2009. Zeytinyağı Sanayi Atığı Zeytin Posasının(Pirina) Besin Madde İçeriğinin Tespiti ve Kuzuların Beslenmesinde Kullanım Olanakları. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay
Brozzoli V, Settimio B, Stefano T, Conto G, Federici F, D’Annibale A, Petruccioli M. 2010. Stoned Olive Pomace Fermentation with Pleurotus Species and Its Evaluation as a Possible Animal Fed. Enzyme and Microbial Technology. 46: 223-228.
Celma A, Cuadros F. 2009. Energy and exergy analyses of OMW solar drying process. Renewable Energy, 1: 660-666.
Çarıkcı B. 2015. Türkiye’nin Zeytinyağı İhracatı Hedef Pazarlarının çok Kriterli Karar verme Teknikleriyle Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çelen S, Aktaş T, Karabeyoğlu S, Akyıldız A. 2015. Zeytin Pirinasının Mikrodalga Enerjisi Kullanılarak Kurutulması ve Uygun İnca Tabaka Modelinin Belirlenmesi. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty. 12:02.
ÇTÜE (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü). 2015. Zeytin Sektörü Atıklarının Yönetimi Projesi, Gebze/ Kocaeli.
Demirtepe M. 2008. Balık Yemlerinde Pirina ve Pirina Yağı Kullanımı Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Dermeche S, Nadour M, Larroche C, Moulti-Mati F, Michaud P. 2013. Olive mill wastes: Biochemical characterizations and valorization strategies. Process Biochemistry, 48: 1532- 1552.
Diacono M, Donato F, Corrado C, Tittarelli F, Ceglie F, Verrastro V, Ventrella D, Vitti C, Montemurro F. 2012. Bioassays and Application of Olive Pomace Compost on Emmer: Effects on Yield and Soil Properties in Organic Farming. Acta Agriculturae Scandinavica, Section B — Soil & Plant Science. 62:6, 510-518.
Doymaz I, Gorel O, Akgun NA. 2004. Drying Characteristics of the Solid By-product of Olive Oil Extraction. Biosystems Engineering, 88(2): 213-219.
Ergönül PG, Kaya D. 2015. Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar ve Gıdalarda Önemi. CBÜ Fen Bil. Dergi. 11(2): 143-153.
Gomez de la Cruz FJ, Casanova-Pelaez PJ, Palomar-Carnicero, JM, Cruz-Peragon F. 2015. Modeling of olive-oil mill waste rotary dryers. Applied Thermal Engineering, 80: 362-373.
Gomez-Munoz B, Hatch DJ, Bol R, Dixon ER, Garcia-Ruiz R. 2010. Gross and Net Rates of Nitrogen Mineralisation in Soil Amended with Composted Olive Mill Pomace. Rapid Communications in Mass Spectrometry. 25: 1472-1478.
Gomez-Munoz B, Hatch DJ, Bol R, Garcia-Ruiz R. 2013. Agrochemical Characterization, Net N Mineralization and Potential N Leaching of Composted Olive-mill Pomace Currently Produced in Southern Spain. J. Plant Nutr. Soil Sci. 176: 655-664.
Göğüş F, Maskan M. 2001. Drying of olive pomace by a combined microwave-fan assisted convection oven. Nahrung/Food, 2: 129-132.
Göğüş F, Maskan M. 2006. Air drying characteristics of solid waste (pomace) of olive oil processing. Journal of Food Engineering, 72: 378-382.
Göğüş F, Özkaya MT, Ötleş S. 2009. Zeytinyağı, Eflatun Yayınevi, Ankara, 274.
Gönen Y. 2011. Hedef Pazarlarda Uluslararası Fiyat Araştırması ve Zeytin Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Görel Ö, Kırmacı E, Doymaz İ, Akgün NA. 2003. Zeytinyagı Fabrika Atıklarının Değerlendirilmesi. Kimya Teknolojileri, No: 26.
Gümüşkesen A, Yemişçioğlu F. 2004. Bitkisel Yağ Teknolojisi. İzmir, 224.
Gürü M. 2001. Uçucu Kül ve Pirinadan PlastikKompozit Malzeme Üretim. Politeknik Dergisi, 4(1): 35-38.
Hernándeza V, Romero-Garcíab JM, Dávilaa JA, Castrob E, Cardonaa CA. 2014. Techno-economic and environmental assessment of an olive stonebased biorefinery Resources. Conservation and Recycling, 92: 145-150.
İlten, N, Alkan M, Demirbaş Ö. 2000. Pirinanın yakıt olarak değerlendirilmesi. Yanma ve Hava Kirliliği Kontrolü V. Ulusal Sempozyumu, 19-21 Haziran 2000, Elazığ.
Karaca C, Bozoğlu B, Polat O. 2015. Hatay İli Pirina Atık Miktarının ve Enerji Potansiyelinin Haritalanması. Journal of Agricultural Faculty of Uludag University. 29(2): 55-60.
Kaya G. 2009. Zeytin Karasuyunun Pilot Ölçekli Tesislerde Fiziko-Kimyasal ve İleri Arıtma Yöntemleriyle Arıtılabilirliğinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Keleş G. 2015. Zeytin Posasının Ruminantlar için Besin ve Besleme Değeri. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi. 3(10): 780-789.
Köseoğlu O. 2006. Zeytinden Yağ Elde Etme Sistemlerinin Zeytinyağının Kalitesi ile Acılığı Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Leon-Camacho M, Viera-Alcaide I, Ruiz-Mendez MV. 2003. Elimination of polycyclic aromatic hydrocarbons by bleaching of olive pomace oil. Euro J. Lipid Sci. Technol., 105: 9-16.
Liebanes MD, Aragon, JM, Palancar MC., Arevalo G, Jimenez D. 2006. Fluidized bed drying of 2-phase olive oil mill byproducts. Drying Technology, 24: 1609-1618.
Lopez-Pineiro A, Murillo S, Barreto C, Munoz A, Rato JM, Albarran A, Garcia A. 2007. Dhanges in Organic Matter and Residual Effect of Amendment with Two-phase Olive-mill Waste on Degraded Agricultural Soils. Science of the Total Environment. 378: 84-89.
Meziane S. 2011. Drying Kinetics of Olive Pomace in a Fluidized Bed Dryer. Energy Conversion and Management, 52(3): 1644–1649.
Milczarek RR, Dai AA, Otoni CG, McHugh TH. 2011. Effect of Shrinkage on Isothermal Drying Behavior of 2-phase Olive Mill Waste. Journal of Food Engineering. 103: 434-441.
Moral PS, Mendez, MVR. 2006. Production of pomace olive oil. Grasas Y Aceites, 57(1): 47-55.
Oktar A, Çolakoğlu A, Işıklı T, Acar H. 1983. Zeytinyağı ve Teknolojisi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü. Yayın No: 27. Bornova-İzmir.
Oktav E, Özer A. 2002. Zeytinyağı endüstrisi atıksularının özellikleri ve arıtım alternatifleri. 1. Zeytinyağı Üretiminde Çevre Sorunları ve Çözümleri Uluslararası Çalıştayı, 07-09 Haziran 2002, Zeytinli/Edremit-Balıkesir.
Oktav E, Şengül F. 2003. Zeytinyağı üretimi atıksularının distilasyon yöntemiyle arıtımı. SKKD. 13(3): 8-17.
Ortaburun A, Özturan M, Turan U. 2014. 2 faz Pirinanın Klasik Döner Kurutucular yerine Düşük Sıcaklıkta Kalitesinin Korunarak Kurutulması için Yöntem Geliştirilmesi. Lisans Tezi, Ege Üniveristesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği, İzmir.
Özden F. 2006. Türkiye’nin Zeytinyağı Dış Ticareti, Uygulanan Politikalar, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Papaioannou EH, Patsios SI, Karabelas AJ, Philippopoulos NA. 2013. Characterization of condensates from an indirect olive oil pomace drying process: The effect of drying temperature. Journal of Environmental Chemical Engineering, 1: 831– 837.
Paredes C, Bernal MP, Roig A, Cegarra J. 2001. Effects of olive mill wastewater addition in composting of agro-industrial and urban wastes. Biodegradation, 12: 225–234.
Ranelli A, Martinelli, N. 1995. Integral centrifuges for olive oil extraction at the third milennium threshold, Transformation yield. Grasas y Aceites, 46: 255-263.
Sadi T, Meziane S. 2015. Mathematical modelling, moisture diffusion and specific energy consumption of thin layer microwave drying of olive pomace. International Food Research Journal, 22(2): 494-501.
Tercan S. 2009. Zeytinyagı fabrikası atıklarında polifenol analizi ve ısıl islemlerin pirina ekstraktlarının polifenol konsantrasyonuna ve antioksidan aktivitesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kocaeli.
TGK (Türk Gıda Kodeksi Gıda maddeleri Bulaşanlar Tebliği). 2011-28157.
TGK (Türk Gıda Kodeksi ve Prina Yağı Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliği). 2014-29181.
Torrecilla JS, Aragon JM, Palancar M. 2005. Modeling the Drying of a High-Moisture Solid with an Artificial Neural Network. Ind. Eng. Chem. Res, 44: 8057-8066.
Troche SV, Falcon MSG, Amigo SG, Yusty MAL, Lozano JS. 2000. Enrichment of Benzo(a)pyrene in Vegetable Oils and Determination by HPLC-FL. Talanta. 51: 1069-1076.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi. 2015. Türkiye Zeytin Rekolte Raporu 2014-2015. Aydın Ticaret Borsası, Aydın, Türkiye.
Vega-Galvez A, Margarita M, Diaz LP, Lopez L, Rodriguez K, Di Scala K. 2010. Effective moisture diffusivity determination and mathematical modelling of the drying curves of the olive-waste cake. Bioresource Technology, 101: 7265–7270.
Zanzi R, Minkova V, Razvigorova M, Bjornbom, E, Budinova T, Petrov N. 2001. Effect of water vapour and biomass nature on the yield and quality of the pyrolysis products from biomass. Fuel Processing Technology, 1: 53–61.