Esin Gökçe SARIPINAR, HATİCE GÜLSEN ERDEN

Okuma güçlüğünde akademik beceri ve duyusal-motor işlevleri değerlendirme testlerinin kullanılabilirliği

Okuma, öğrenme ve bilgilenmenin en temel yollarından biridir. Okula yeni başlayan bir öğrencinin temel akademik faaliyeti okumayı öğrenmekle başlar, okumada yaşanan güçlük ise başarısını olumsuz yönde etkiler. Okuma becerilerinin ele alındığı bu araştırmada öncelikle okuma güçlüğü olmayan ilköğretim 1.-5. sınıf arasındaki öğrencilerinin okuma düzeyleri, okuduğunu anlama becerileri ve okuma hataları değerlendirilmiştir. İkinci olarak okuma güçlüğü tanısı konulan öğrencilerin okuma becerilerinin, okuma güçlüğü olmayan öğrencilerin okuma becerileri ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya farklı sınıf, sosyoekonomik düzey ve cinsiyetteki 909 ilköğretim öğrencisi ile okuma güçlüğü tanısı konulan 64 ve hiçbir psikiyatrik tanı almamış 64 çocuk alınmıştır. Çocuklara metinler okutularak, okuma düzeyleri belirlenmiş, okuma sırasında yaptıkları hatalar değerlendirilmiş ve metinlerle ilgili sorular sorularak okuduğunu anlama becerileri ölçülmeye çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, okuma güçlüğü olmayan öğrencilerin bulundukları sınıf, sosyoekonomik düzey ve cinsiyetleri açısından farklı okuma becerilerine sahip oldukları bulunmuştur. Okuma güçlüğü tanısı konulan çocukların ise, herhangi bir okuma güçlüğü olamayan çocuklarla karşılaştırıldığında, okuma becerileri açısından anlamlı derecede düşük puanlar aldıkları, daha çok okuma hataları yaptıkları, okuma hızlarının ve okuduğunu anlama becerilerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Geniş kapsamlı verilerden elde edilen bu bulguların, normal örneklemdeki çocukların bulundukları sınıf, sosyoekonomik düzey ve cinsiyete göre okuma becerilerinin nasıl olduğunun bilinmesine ışık tutacağı düşünülmüştür. Aynı zamanda çalışmanın, okuma güçlüğü olan çocukların okuma sorunlarının niteliği ve derecesinin belirlenmesi, tanılarının objektif ve güvenilir olarak konulabilmesi ve zorluk alanlarına özgü tedavi programlarının geliştirilmesine yardımcı olacağı düşünülmüştür.

Usability of tests measuring academic skills and sensory-motor functions in reading disability

Reading is one of the main ways of learning. A student’s main academic process who begins to school starts with reading, diffi culty in reading effects a student’s academic success negatively. This research assessing reading skills consisted of two stages, fi rstly the reading speeds, reading comprehension, reading errors of primary school grade 1-5 students (normal group) were assessed. In the second stage of this study reading skills of children with reading disabilities (research group) were compared with children who don’t have any academic problems including reading disability (research group). 909 elementary school students from different class, socioeconomic status and gender, 64 children who had a diagnosis of reading disability and 64 children who had any psychiatric diagnosis included into the study. Their reading speed and reading errors were determined with reading texts and their reading comprehension skills were determined with special prepared questions about the text. The children in the normal group were found to exhibit differing levels of reading skills depending on the grade, socioeconomic status and gender where they belonged. The children diagnosed with reading disabilities were found to score signifi cantly lower when compared to those without any such diagnosis. These children made more reading errors; their reading speed was much slower while their comprehension was also reduced. The findings obtained from comprehensive data could be useful for assessing reading skills of the normal children and for determining the reading problems and reading problem severity of children with reading disability. Also it can be useful for more objective and reliable diagnoses of these children and it can be helpful for maintaining treatment programs specifi cally for their diffi culty.

PDF

___

Aaron, P. G. (1995). Differantial diagnosis of reading disabilities. School Psychology Reiew, 24(3).
Acat, M. B. (1996). Okuma güçlükleri ile okuduğunu anlama becerisi arasındaki ilişki düzeyi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Akyol, H. (2005). Ölçme ve değerlendirme dönüt verme. Türkçe ilkokuma yazma öğretimi (3. baskı) içinde (184- 201). Pegem A Yayıncılık.
American Psikiyatri Birliği, (1994). E. Köroğlu, (Çev.), Mental bozuklukların tanısal ve istatistiksel elkitabı (DSM-IV: Diagnostic and statistical manual of mental disorders) (4. baskı). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Baydık, B. (2002). Okuma güçlüğü olan ve olmayan çocukların sözcük okuma becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Baydık, B. (2003). Filizlenen okuryazarlık ve desteklenmesi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 77-89.
Beydoğan, H. Ö. (1993). Sosyoekonomik ve sosyokültürel yönden avantajlı ve dezavantajlı ilkokul sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi bilişsel hedefl erine ulaşma düzeyi. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Bingöl, A. (2003). Ankara’daki ilkokul 2. ve 4. sınıf öğrencilerinde gelişimsel disleksi oranı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56(2), 67-82.
Bozkurt, F. E. (1976). Ankara’da 20 ilkokulda sesli okuma değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Özel Eğitim Bölümü, Seminer Ödevi.
Conover, W.J. (1980). Practical nonparametric statistics (2. baskı). John Wiley&Sons.
Coplin, J. W. ve Morgan, S. B. (1988). Learning disabilities: A multidimensional perspective. Journal of Learning Disabilities, 21(10), 614-622.
Çakır, P., Demir, J. ve Erden, G. (2006). Bir okuma testinin geliştirilmesine yönelik ön çalışma. XVI. Ulusal Psikoloji Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma programı ve öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Ebert, M. H., Loosen, P. T. ve Nurcombe, B. (2003). Okul çağı ve ergenlik döneminde görülen hastalıklar. Current psikiyatri: Tanı ve tedavi içinde (562-587). Ankara: Güneş Kitabevi.
Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden Türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 5-13.
Flannery, K. A., Liederman, J., Daly, L. ve Schultz, J. (2000). Male prevalence for reading disability is found in a large sample of black and white children free from ascertainment bias. Journal Int Neuropsychol Soc., 6, 433-442.
Karakelle, S. (1998). İlkokuma becerisinin kazanılmasını etkileyen bilişsel faktörler. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kesikçi, H. ve Amado, S. (2005). Okuma güçlüğü olan çocukların fonolojik bellek, kısa süreli bellek ve WISC-R testi puanlarına ait bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 99-113.
Korkmazlar, Ü. (1992). 6-11 yaş ilkokul çocuklarında özel öğrenme bozukluğu ve tanı yöntemleri. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, İstanbul.
Lovett, M. W. (1987). A development approach to reading disability: Accuracy and speed criteria of normal and deficient reading skills. Child Development, 58, 234-260.
Manrique, A. M. B. ve Signorini, A. (1994). Phonological awarness, spelling and reading abilities in Spanishspeaking children. British Journal of Educational Psychology, 64, 429-439.
Masutto, C., Bravar, L. ve Fabbro, F. (1994). Neurolinguistic differentation of children with subtypes of dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 27(8), 520-526.
McLoughlin, L. (2002). Özel gereksinimli öğrencilerin ölçümlenmesi (4. baskı). A. Ataman, (Çev. Ed.) Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Ocak, G. (1997). Kültürel düzeyi farklı ailelerden gelen ilkokul birinci devre öğrencilerinin okuma anlama düzeyi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Öktem, Ö. (1999). Gelişimsel bir öğrenme güçlüğü (Gelişimsel disleksi). A. Ekşi, (Ed.), Ben hasta değilim: Çocuk sağlığı ve hastalıklarının psikososyal yönü içinde. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
Öner, N. (1997). Türkiye’de kullanılan psikolojik testler: Bir başvuru kaynağı. (3. baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Öney, B. ve Durgunoğlu, A. Y. (1997). Beginnig to read in Turkish: A phonologically transparent ortograhy. Applied Psycholinguistics, 18, 1-15.
Öney, B. ve Goldman, S. R. (1984). Decoding and comprehension skills in Turkish and English: Effects of the regularity of grapheme-phoneme correspondences. Journal of Educational Psychology, 76(4), 557-568.
Razon, N. (1982). Okuma güçlükleri. Eğitim ve Bilim, 39, 11- 18.
Rutter, M., Caspi, A., Fergusson, D., Horwood, L. J., Maughan, B., Moffi tt, T. E., Meltzer, H. ve Carroll, J. (2004). Sex differences in developmental reading disability. New findings from 4 epidemiological studies. JAMA, 291, 2007-2012.
Sattler, J. M. (1998). Assessment of learning disabilities, attention-deficit hyperactivity disorder, conduct disorder, pervasive developmental disorders, and sensory impairments. Assessment of children (3. baskı) içinde (597-645). San Diego: Publisher Inc.
Soysal, A. Ş., Koçkar, A. İ., Erdoğan, E., Şenol, S. ve Gücüyener, K. (2001). Öğrenme güçlüğü olan bir grup hastanın WISC-R profillerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 4, 225-231.
Stein, J. ve Walsh, V. (1997). To see but not to read; the magnocellular theory of dyslexia. Trends in Neurosciences, 20(4), 147-152.
Sundheim, S. T. P. V ve Voeller, K. K. S. (2004). Psychiatric implications of language disorder and learning disabilities: Risk and management. Journal of Child Neurology, 19(10), 814-826.
Şenel Günayer, H. (1998). Okuma güçlüğü olan ve olmayan ilkokul öğrencilerinin okuma düzeylerinin ve dislektik özelliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Tazebay, A. (1995). İlkokul üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma becerilerinin okuduğunu anlamaya etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Thomson, M. E. (1999). Subtypes of dyslexia: A theaching artefact? Dyslexia, 5, 127-137.
Tiu, R. D., Thompson, L. A. ve Lewis, B. A. (2003). The role of IQ in a component model of reading. Journal of Learning Disabilities, 36(5), 424-436.
Vanlı, L. (1988). Dislektik çocuklarda algısal bozukluklar ve okuma yazma hataları. Psikoloji Dergisi, 6(22), 36-40.
Vanlı, L. (2001). Anguler girus. A. Soykan Aysev, (Ed.), Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve özgül öğrenme güçlüğü içinde Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınları.
Vellutino, F. R., Fletcher, J. M., Snowling, M. J. ve Scanlon, D. M. (2004). Specifi c reading disability (dyslexia): What have we learned in the past four Decades? Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(1), 2-40.
Wimmer, H. ve Goswami, U. (1994). The infl uence of ortographic consistency in reading development: word recognition in English and German children. Cognition, 51, 91-103.
Yılmaz, M. (2000). İlköğretim okulları dördüncü sınıf öğrencilerinin yaptıkları sesli okuma hatalarının anlama başarısına etkisi (İstanbul ilinde bir araştırma). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.