Alevî Bektaşî geleneğinde vasiyet ve buyruk üzerine

Alevî-Bektaşî kültüründe sözlü gelenek oldukça önemli bir yere sahiptir. Gelenek, büyük oranda sözlü ve sınırlı sayıda yazılı aktarıma dayanmaktadır. Bu aktarımda vasiyetin ve buyruğun ne denli önemli olduğunu mevcut yazılı kaynaklar ve alanla ilgili kişilerle yapılan görüşmeler ortaya koymaktadır. Gelenekteki temel kaynaklar bazen “buyruk” olarak adlandırılırken, bazen “vasiyetnâme” bazen de “menakıb” olarak adlandırılmaktadır. Bu yüzden, gelenek içinde buyruk, vasiyet ve menakıb kavramları da birbirine girmiş durumdadır. Bu durum bizce üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu durum basit bir Türkçeleştirme olayı mıdır, yoksa gelenekte az sayıdaki var olan bu yazılı kaynakların geleneğin temel öğretileri olarak kabul edilip eserlerin kutsallaştırılmasından mı kaynaklanmaktadır? Bu çalışmada gelenekte mevcut olan temel yazılı kaynaklardan hareketle tarihî süreç de göz önünde bulundurularak bir değerlendirme yapılacaktır.

About order and will in alevî-Bektashi tradition

Oral tradition takes an important place in Alawi-Bektashi tradition. Alawi-Bektashi tradition mostly stands by oral tradition. Written sources are very rare in this tradition. In the written sources will (“vasiyet”) and order (“buyruk”) have an important place. These main sources in the tradition are sometimes called as “order”, “written will” (‘vasiyetnâme’), or “legends” (‘menakıb’). However, sometimes these concepts are not becoming clear. It is necessary to study on this problem. Is this a language problem or is this about sanctifying these written sources? This study shall examine this problem by searching written sources of the tradition and noticing the historical process of the tradition.

PDF

___

ATALAY (Vaktidolu), Adil Ali. (1996). İmam Cafer-i Sadık Buyruğu. Can Yayınları. İstanbul.

AYTEKİN, Sefer. (1958). Buyruk. Ankara (İzmir Yazması). Alıntılayan Fuat Bozkurt. (2004)

İmam Cafer Buyruğu. Alfa basın Yayın Grubu. İstanbul.

DOĞRUER, Semra. (2006). Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. “Şücaaddin Veli Ocağı Dedesi

Nevzat Demirtaş Demirtaş ile Söyleşi”.

ERAYDIN, Selçuk. (1997). Tasavvuf ve Tarikatlar. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları. İstanbul.

FIĞLALI, Ethem Ruhi. (1997). Türkiye’de Alevîlik ve Bektaşîlik. Selçuk yayınları. İstanbul.

KORKMAZ, Esat. (1994). Ansiklopedik Alevîlik Bektaşîlik Terimleri Sözlüğü. Ant Yayınları. İstanbul.

ŞAHİN, Fidan. (2000). Şeyh Sâfî Vasiyetnâmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Kütahya. 2000.

OCAK, Yaşar. (1997). Kültür Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler. Türk Tarih Kurumu. Ankara.

Ö. İ. (tertipleyen). (Tarihsiz). Hazreti Hünkâr Hacı Bektaş Veli’nin Vasiyetnamesi (Kitabülfevaid). Ayyıldız Yayınları. Ankara.

YAMAN, Mehmet. (1994). Erdebilli Şeyh Safî Buyruğu. Ufuk Matbaası. İstanbul.

YILMAZ, Hasan. (2003). Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. “Hasan Dede Dergahı’ndan Ali Bahri Demirhan Dede ile Söyleşi”.

YÖRÜKÂN, Yusuf Ziya. (1998). Anadolu’da Alevî ve Tahtacılar. Eklerle Yayıma Hazırlayan Turhan Yörükân. Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara.

ER, Piri. (1995). Türk Halk Kültüründen Derlemeler. “Çorum İli Alaca İlçesi Eskiyapan Köyünde Alevî İnançları”. Kültür Bakanlığı Yayınları.

DURDU, Bircan. (2006). Yol Bilim Kültür Araştırma. “Muğla Tahtacılarında Ölüm İnanaçları”

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi