MESNEVÎ ŞÂRİHİ İSMÂÎL RÜSÛHÎ-İ ANKARAVÎ'NİN ŞİİRLERİ

17. yüzyılın önemli şahsiyetlerinden biri olan Mesnevî şârihi İsmâîl-i Ankaravî, daha ziyade Mecmû'atü'l-Letâ'if ve Matmûratü'l-Ma'ârif adlı şerhi ve diğer mensur eserleri ile tanınmaktadır. Ancak kaynaklarda Ankaravî'nin "Rüsûhî" mahlası ile şiirler yazdığı ve bir divan tertip ettiği de belirtilmektir. Bugün elimizde kendisine ait bir divan bulunmasa da çoğunluğu şiir mecmûası olan farklı yazmalarda Ankaravî'nin şiirlerine rastlanmaktadır. Bu makalede şairin söz konusu yazmalardan derlenen şiirleri bir araya getirilmiş ve tenkitli metin olarak okuyucuya sunulmuştur. Metin kısmında 34 tane şiire yer verilmiştir. Ayrıca bu şiirlerden hareketle şairin edebî kişiliği ve sanatı hakkında değerlendirmeler de yapılmıştır. Ankaravî'nin şiirlerinde daha ziyade tasavvufî konulara yer verdiği, ancak zaman zaman klâsik üslup ve muhtevaya uygun şiirler yazdığı da görülmektedir. Elimizdeki şiirlerin çoğunluğu Türkçe, bir kısmı Arapça, bir kısmı da mülemma tarzında Türkçe, Arapça ve Farsça karışık olarak yazılmıştır.

"POEMS OF MASNAVI COMENTATOR ISMAIL RUSUHI-I ANKARAVI"

One of the most important figures of the 17th century commentator of MasnaviAnkaravi Ismail is rather known for its commentary which is called Mecmû'atü'lLetâ'ifMatmûratü'l-Ma'arif and other prose works. However, it is indicated thatAnkaravi wrote poems in the "Rüsuhî" pseudonym and arranged a diwan in sources.Today we have not Ankaravi's diwan but his poems are seen in different manuscripts,most of which are poetry journal. In this article, Ankaravi's poems which were collectedfrom these manuscripts were gathered and presented to the reader as criticized text.Thirty four poems are located in the text. Furthermore, poet's art and his literarypersonality are assessed based on these poems. It is seen that Ankaravî mostly gaveplace to the mystical subjects in his poems, but sometimes he wrote poems which areaccording to classical style and contents. The majority of present poems are written inTurkish, some of them are written as mixed in Turkish, Persian and Arabic.

PDF

___

AHDÎ, Gülşen-i Şu'arâ, [Hazırlayan:] Süleyman Solmaz: Ahdî ve Gülşen-i Şu'arâsı (İnceleme-Metin), Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 330, Ankara 2005.
ALÎ EL-KÂRÎ, el-Esrârü'l-Merfû'a fi'l-Ahbâri'l-Mevzû'a, el-Mektebetü'l- İslâmî, Beyrut 1406/1986.
ALİ ENVER, Semâ'-hâne-i Edeb, Âlem Matbaası, İstanbul 1309.
ÂŞIK ÇELEBİ, Meşâ'irü'ş-Şu'arâ, [Yayımlayan:] G.M. Meredith-Owens: Meşa'irü'ş-Şu'ara or Tezkere of 'Aşık Çelebi: London 1971.
BAĞDATLI İSMÂÎL PAŞA, Hediyyetü'l-Ârifîn, C.I, İstanbul 1951.
BURSALI MEHMED TÂHİR, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1333.
CEYLAN, Ömür, Tasavvufî Şiir Şerhleri, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2000.
ESRAR DEDE, Tezkire-i Şu'arâ-yı Mevleviyye, [Hazırlayan:] İlhan Genç, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2000.
GÖLPINARLI, Abdülbâkî, Mevlânâ Müzesi Yazmalar Kataloğu, C. II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1971.
KINALI-ZÂDE Hasan Çelebi, Tezkiretü'ş-Şu'arâ, [Hazırlayan:] İbrahim Kutluk, Türk Tarih Kurumu Yayınları, C. I Ankara 1978; C. II Ankara 1981.
MERMER, Ahmet; HİDAYETOĞLU, Ahmet Selahattin; ERDOĞAN, Mustafa; KESKİN, Neslihan Koç, Osmanlı Şiirinde Mevlânâ Övgüleri ve Mevlevilik Unsurları, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2009.
MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RUMÎ, Mesnevî-i Ma'nevî (Farsça), [Hazırlayan:] Adnan Karaismailoğlu, Derya Örs, Akçağ Yayınları, Ankara 2007.
________ , Mesnevî, [Tercüme:] Veled İzbudak, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1960-1962.
MUSTAFA SÂKIB DEDE; Sefìne-yi Nefîse-yi Mevleviyân, C. II, Matbaa-yı Vehbiyye, Kahire 1283.
MÜTERCİM ÂSIM, el-Ukyânûsu'l-Basît fî Tercemeti'l-Kâmûsi'l-Muhît, c. I, Matbaa-i Osmâniyye, İstanbul 1305.
OSMÂN-ZÂDE HÜSEYİN VASSÂF, Sefîne-i Evliyâ, C.V, [Hazırlayan:] Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2006.
RİEU, Charles, Catalogue of The Turkish Manuscripts in The British Museum, Osnabrück: Otto Zeller Verlag, 1978.
SARAÇ, M.A.Yekta, Klâsik Edebiyat Bilgisi: Biçim-Ölçü-Kafiye, Gökkubbe Yayınevi, İstanbul 2012.
TAŞTAN, Erdoğan, İsmâîl Rüsûhî Ankaravî'nin Mesnevî Şerhi (Mecmû'atü'lLetâ'if ve Matmûratü'l-Ma'ârif) I. Cilt, Çeviriyazı-İnceleme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2009.
1-) Süleymaniye Kütüphanesi, Halet Efendi Bölümü Numara: 221.
2-) Süleymaniye Kütüphanesi, Düğümlü Baba Bölümü Numara: 10.
3-) Süleymaniye Kütüphanesi, Ali Nihat Tarlan Bölümü Numara: 137/2.
4-) Mevlânâ Müzesi Müzelik Yazma Kitaplar Bölümü Numara: 87.
5-) Mevlânâ Müzesi Türkçe Yazmaları Numara: 2157.
6-) Mevlânâ Müzesi Türkçe Yazmaları Numara: 2163.
7-) Mevlânâ Müzesi Türkçe Yazmaları Numara: 2454.
8-) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu Numara: A 8071.
9-) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu Numara: A 2938.
10-) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu Numara: 03 Gedik 18228.
11-) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu Numara: 06 Mil Yz FB 497.
12-) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu Numara: 06 Mil Yz A 5009/4.
13-) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu Numara: 06 Mil Yz A 485.
14-) Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu Numara: A 4453/1.
15-) British Library Türkçe Yazmalar Koleksiyonu Numara: Add. 7904.
16-) İBB Atatürk Kitaplığı Numara: OE_Yz_1464.