“İSTİKLÂL MARŞI”NIN KAVRAMSAL BOYUTLARI (HAFIZA TARİH UNUTMA VE DÜŞÜNME KAVRAMLARI BAĞLAMINDA MUTLAK METİN MERKEZLİ HOLİSTİK OKUMA VE YORUMLAMA)

“İstiklâl Marşı”nı, Türk edebiyatının gözde metinleri gibi çok farklı kuram ve yöntemler vasıtasıyla yeniden okumak ve metinde saklı gizleri açığa çıkarmak, çoklu algı tarzlarına açık yönlerini yeni yüzyılda aktifleştirilen kavramlar ve hisli fikirler üzerinden yeni bağlamlarda okumak mümkün ve gereklidir. Çünkü tarihi, siyasi, sosyal, kültürel ve küresel şartlar bunu zorunlu bir görev haline getirmiştir. Her ferdin belleğinde “millî-dinî bir esîr/eter” gibi bir zemin/uzay oluşturan bu metin, zaman’ın dışında algılanması artık mümkün olmayan, kaderin sevkiyle, gerçek zamanlı olarak– ihya edilen, böylece “uzay-zaman”da varoluşunu fark ettiren bir metindir. O bakımdan, şiir tarihimizde hiçbir metne nasip olmamış bilinçli, sürekli, küllî bir şok deneyiminden geçmiştir. Tekrar tekrar okumalara dayanarak metânetini, celâdetini, estetik gayretini ve gen-etiğini muhafaza etmeyi başaran metin, sadece “okumalarla” değil, içeriğiyle ve bütün gerçekliğiyle test edilmek suretiyle bu başarıyı elde etmiştir. Bu, bir bireyde tecelli eden toplum gibi bir şiirde tecelli eden tarih, hafıza, hatıra, düşünce ve yaşam tarzıdır. “İstiklâl Marşı”nın özelliği dînî, felsefî, edebî, siyâsî, sosyal, kültürel, kozmik, kozmogonik, kuantik vb. tüm alanlara ilişkin “tam bir program”, bir hayat ve ölüm tarzı içermesidir. Yazı bu kavramlar ve girift referansları üzerinden mutlak metin merkezli holistik okuma ve yorumlama çalışmasıdır.

“CONCEPTUAL DIMENSIONS OF “THE "ISTIKLAL MARCH” (IN THE CONTEXT OF MEMORY, HISTORY, FORGETTING AND THINKINGCONCEPTS)ABSOLUTE TEXT-CENTERED HOLISTIC READING AND INTERPRETATION)

It is possible and necessary to re-read the "Istiklal March", like the favorite texts of Turkish literature, through very different theories and methods, to reveal the secrets hidden in the text, to read its open aspects to multiple perception styles in new contexts through concepts and sentimental ideas activated in the new century. Because historical, political, social, cultural and global conditions have made this a mandatory task. This text, which creates a ground/space like a “national-religious aether/ether” in the memory of each individual, is no longer possible to be perceived outside of time, is revived in real time by the prompting of fate, thus making its existence aware in “space-time” is a text. In that respect, poetry has gone through a conscious, continuous, and universal shock experience that has never been given to any text in our history. The text, which succeeded in preserving its fortitude, strength, aesthetic zeal and gene-ethics based on repeated readings, achieved this success by being tested not only with "readings" but with its content and all its reality. This, like society manifested in an individual, It is history, memory, memory, thought and lifestyle manifested in a poem. The characteristics of the "Istiklal March" are religious, philosophical, literary, political, social, cultural, cosmic, cosmogonic, quantic, etc. it includes a “complete program” of all fields, a way of life and death. The article is an absolute text-centered holistic reading and interpretation study through these concepts and their intricate references.

PDF

___

Ahmet Cevdet Paşa, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye, Matbaa-i Osmaniye, İstanbul 1305.
AIBERG, Hans von, Sonsuzluk Kulesi 1, Kitsan Yay., İstanbul 1987; Sonsuzluk Kulesi 2, Kitsan Yay., 1989; https:// ardzarch. Wordpress. com /2014/01/06/ ardzarch-2-a/.
AKAY, Hasan, “İstiklâl Marşını Yeniden Okumak İçin Ön Tespitler”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, 41 Dize 41 Yorum, haz. Hasan Akay-Mehmet Fatih Andı, Hat Yay., Aralık 2010.
AKAY, Hasan, İzleri Temizlemek / Yapısökümcü Bakış Tarzı ve Metin Yorumlama, Şule Yay., İstanbul 2021.
AKAY, Hasan, “Metnin Metaforik Dili ve Bütüncül Algılama”, Karabatak, Sayı: 39, Eylül-Ekim 2018, s. 32-34.
ALICI, Mustafa, “Posthermeneutica: Postmodern Din Bilimlerinde Hermenötik”, AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 8, 21 Mayıs 2020, s.22, https://doi.org/10.21126/akrajournal.684485 (11.05.2020)
ANDI, M. Fatih, "Medeniyyet!" dediğin tek dişi kalmiş canavar!”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, 41 Dize 41 Yorum, haz. Hasan Akay-Mehmet Fatih Andı, Hat Yay., Aralık 2010.
Arabî, Muhyiddîn, Fusûsu’l-Hikem, haz. Hamza Kılıç, İnsan Yay., 6.b., İstanbul 2013.
ARSLAN, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi, C.1, İ.Bilgi Üni. Yay. 137, Felsefe: 4, Haziran 2006.
ASİLTÜRK, Bâki, “Binyıllardır Yanan Ocak”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, 41 Dize 41 Yorum, haz. Hasan Akay-Mehmet Fatih Andı, Hat Yay., Aralık 2010.
AYDIN, M. Âkif, “Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye”, DİA, c. XXVIII, Ankara, 2003, s. 231-235.
Aziz Nesefi, Hakikatlerin Özü/Zübdetü’l-Hakâik, İnsan Yay. İstanbul 1997.
BAHADIROĞLU, Yavuz, “Ezan sustu fezalardan silindi yâdı Mevlâ’nın!” 17.06.2020, https:// www.yeniakit.com.tr /yazarlar/ yavuz- bahadiroglu /ezan-sustu-fezalardan-silindi-yadi-mevlanin-32587.html.
BAKHTİN, Mikhail, Karnavaldan Romana, çev. Cem Soydemir, Ayrıntı Yay., İstanbul 2001.
BANNET, Eve Tavor, Structuralism and the Logic of Dissent, Chicago, University ofİllinois Press, 1989.
BERKKAN, Kürşad, Corona ve Virüs Savaşları, Eftalya Yay., İst.2020.
BEYATLI, Yahya Kemal, “Akıncı”, Kendi Gök Kubbemiz /Yahya Kemal Külliyatı:1, 5.b., Yahya Kemal Ens. Yayını, İstanbul 1974.
BEYATLI, Yahya Kemal, “Ezan Ve Kur’an”, Bugün Gazetesi, Fetih ve Ayasofya Eki, 29.05.1970.
BİLGİLİ, Münir - Toprak, Mehmet Ali, “Kuantum Mekaniği, Sosyal Bilimler Felsefesi ve Coğrafya”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Celal Bayar University Journal of Social Sciences, 2020; 18 (1); 369-381.
BOHM, David, Wholeness and the Implicate Order (Bütünlük ve Gizli Düzen), Routledge Classics Taylor & Francis Ltd., London, United Kingdom 2002.
CAN, Burhanedin, “Biyolojik Savaş Üzerinden “Dijital Diktatörlüğü” İnşa Etmek -4-”, Umran, Sayı:321, Mart 2021.
Cenab Şahabeddin, "Safahât Mübdi”, Servet-i Fünûn, nr: 1479-5, 18 Kânun-i evvel 1340/1924.
CEVİZCİ, Ahmet, Felsefe Tarihi, 5.b., Say Yay., 2014.
CÜNDİOĞLU, Dücane, “Amerikan Gizli Belgelerinde: "Akif"in Kur"an Meâli”, Yeni Şafak, 23 Kasım 1999; Bir Kur’an Şairi, hazırlayan: Mustafa Çevikdoğan, Kapı Yayınları, İstanbul 2010.
ÇELENLİOĞLU, Asiye, “Mehmet Âkif'in Kur'ân Yorumu”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YL Tezi, İstanbul 1998.
ÇELİK, Ömer, Kur’an’da İnsan, Işık Akademi Yay., İzmir 2010.
ÇIKLA, Selçuk, “Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl.”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, 41 Dize 41 Yorum, haz. Hasan Akay-Mehmet Fatih Andı, Hat Yay., Aralık 2010.
ÇİÇEKLER, Mustafa, “Ebediyyet Muştusu”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, 41 Dize 41 Yorum, haz. Hasan Akay-Mehmet Fatih Andı, Hat Yay., Aralık 2010.
DEMİRCAN, Kozan, “RNA Yoluyla Genetik Hafıza Transferi Yapıldı”, https://khosann.com/rna-yoluyla-genetik-hafiza-transferi-yapildi (15.05.2018).
DEMİRLİ, Ekrem, İslâm Metafiziğinde Tanrı ve İnsan, Kabalcı Yay., İst.2012.
Derrida 2002 belgeseli, Zeitgeist films, the spirit of the times, Jane Doe Films Production, çev. Ümid Gurbanov@umidgurbanov, editörler: Kırby Dick, Matt Clarke.
DOĞAN, Mehmet, İstiklâl Marşı Bin Yılın Destanı, Yazar Yayınları, 24 Mart 2021.
DOĞAN, Mehmet Can, ”Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl.”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, 41 Dize 41 Yorum, haz. Hasan Akay-Mehmet Fatih Andı, Hat Yay., Aralık 2010.
DÜZDAĞ, M.Ertuğrul, Mehmet Âkif: Mısır Hayatı ve Kur’an Meali, İstanbul 2003.
DÜZENLİ, Yaşar, Kur’ân Işığında Evrensel Dengeler ve İnsan, İFAV, İstanbul 2000.
ERDEM, Hatice İslamoğlu, Kur'ân ve Âkif, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2012.
ERSOY, Mehmet Âkif, “Tevhîd Yâhud Feryâd“, Safahât, Haz. M.Ertuğrul Düzdağ, İstanbul 2014.
ERSOY, Mehmet Âkif, Kur’an Meâli, Yayına Hazırlayanlar: Recep Şentürk- Asım Cüneyd Köksal, İstanbul 2012.
ESED, Muhammed, Kur’an Mesajı, çev. Ahmet Ertürk- Cahit Koytak, İşaret Yayınları, İstanbul 2017.
FAYDA, Mustafa, “Fil Vak'ası”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopesidi, C.XIII, 70-1.
GADAMER, H. Georg, Hermeneutik /Hermeneutik -Yorumbilgisi Üzerine Yazılar içinde, çev. ve derl. Doğan Özlem, Ankara 1995.
FAYDA, Mustafa, The Universality Of The Hermeneutical Problem, trans. D Linge. In the Hermeneutic Tradition From Ast To Ricoeur, Eds G Ormiston And A Schrift, New York: Albany State University of New York Press 1990.
GÖKÇEK, Fazıl, “Mehmet Âkif’te Millet Kavramı”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Sayı: 73, Mart 2006, 69-73.
GÖLCÜK, Şerafeddin, Kur’an’da İnsanın Değeri, Pınar Yay., İstanbul 1983.
GÜLER, Ali, “Bir Amerikan Gizli Belgesinde Âkif'in Kur'ân Tercümesi”, Milli Eğitim, Mart 1989, Sayı: 83, s. 29-33.
GÜR, Aysun, “Heidegger’de Düşünme Biçimlerinin Yazgıyla İlişkisi Üzerine”, Felsefe Arkivi, 2019, s.25-47.
TAN, Heather- Wilson, Anne- Olver, Ian, “Ricoeur's Theory of Interpretation: An Instrument for Data Interpretation in Hermeneutic Phenomenology”, December 1, 2009, https:// doi.org/ 10.1177/ 160940690900800401].
HEİDEGGER, Martin, Tekniğe Yönelik Soru, çev. Doğan Özlem, İstanbul 1997.
HEİDEGGER, Martin, Düşünmek Ne Demektir?, çev. İlhan Turan, Dergâh Yayınları 2019.
HENDRİCKS, Jared, Quantum Physics: Beginner's Guide to the Most Amazing Physics Theories, 3rd Edition, Kindle Edition 2015.
HULÛSİ, Ahmet, Hazreti Muhammed’in Açıkladığı “Allah”, İstanbul 2014.
IŞIKLI, Şevki, “Bir Kuantum Ontolojisi Denemesi”, Kuantum Felsefesi/Postmodern Bilimin Doğuşu, Birleşik Yayınevi, Ankara 2012.
İmâm Gazâlî, “Mişkât, Misbah, Zücâce, Şecere, Zeyt Ve Nâr Hakkındadır”, Mişkâtü’l-Envâr/ Nur Metafiziği, trc. Asım Cüneyd Köksal, Büyüyen Ay Yay., İstanbul 2017.
KARAKOÇ, Sezai, Yunus Emre, Diriliş Yayınları, 13. b., İstanbul 2011.
KARAKOÇ, Sezai, “Alınyazısı Saati”, Haftalık Diriliş Dergisi, 1988; Alınyazısı Saati/Şiirler IX, 8.b., Diriliş Yay., İstanbul 2012.
KARAMAN, Hayreddin- Dönmez, İ.Kâfi- Gümüş, Sadrettin- Çağrıcı, Mustafa, Kur'an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, DİA Yay., C.1, 2007, s.302; C.3, 2007, s. 63-64, 385-386, 485-489; C.5, 2007, s. 135-137, 187-188, 550. (https:// kuran.diyanet.gov.tr/tefsir).
KARATAŞ, Turan, “Birlik ve Dirilik Çağrısı”, İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, 41 Dize 41 Yorum, haz. Hasan Akay-Mehmet Fatih Andı, Hat Yay., Aralık 2010.
KISAKÜREK, Necip Fazıl, “Sakarya Türküsü”, Çile, 46.b., Büyük Doğu Yay., İstanbul 2002.
KİERKEGAARD, Soren, Korku ve Titreme- Diyalektik Lirik, Türkçesi: N.Ekrem Düzen, Ara Yay., İstanbul 1990.
KOÇ, Turan, İslâm Estetiği, İSAM Yay., İstanbul 2008.
KOÇAK, Muhammed, “İslâm Düşüncesinde Varlık Ve Yaşam Değeri Açısından İnsan”, A.Ü.SBE Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı, Dok. Tezi, Erzurum 2015.
KRAUSS, Lawrence M., Fear of Physics, Dogma Debate, LLC, 2014.
KUNTAY, Mithat Cemal, Mehmed Akif/ Hayatı Sanatı Seciyesi, Timaş Yay., 8.b., İstanbul 2011.
KUTUB, Seyyid, Fî- Zılâli'l-Kur'ân, çev. Hakkı Şengüler-M.Emin Saraç, Madve Yay., VI, 2006.
LİPTON, Bruce H., The Biology of Belief: Unleashing the Power of Consciousness, Matter, & Miracles, Hay House Inc., USA 2005.
LUCY, Niall, “Miras”, Derrida Sözlüğü, Fransızcadan Çev. Sabri Gürses, Bilgesu Yay., Ankara 2012.
MEMMEDLi, Billur Bahman, Mirasımız Hologenetik Hafıza - Kozmik Aile Düzeni, Sevi Yayınları, İstanbul 2020.
ONGUN, Cemil Sena, Mehmet Âkif, Hayatı, Eserleri ve İdealleri, Tefeyyüz Kitabevi, İstanbul 1947.
Ömer Çelik, Hakk'ın Daveti Kur’ân-ı Kerim Meali ve Tefsiri, Erkam Yayınları, İstanbul 2013.
ÖZSOY, Ömer – Güler, İlhami, Konularına Göre Kur’an (Sistematik Kur’an Fihristi), 9. b., Fecr Yay., Ankara 2005.
PAGELS, Heinz R., The Cosmic Code, Dover Publications Inc., New York, United States, 2012.
PARLIYAN, Ahmet, Kur'an-ı Kerim ve Özlü Tefsir, Konya Kitapçılık, 2014; https:// www. Kuran meali. com/ Ayet Karsilastirma.php? sure=& ayet.
Pia Sander Dreyer - Birthe D Pedersen, “Ricoeur'un Yorumlama Teorisinde Mesafe”, https: // doi.org/ 10.1111/j. 1440- 1800. 2009. 00433.x”, (10 Şubat 2009).
PİŞGİN, Yasin, “Kur’anda Kalbin Akledişi: İman”, Kelam Araştırmaları 11: 2/ 2013, s.112-128.
RICOEUR, Paul, The Rule of Metaphor/ The Creation of Meaning in Language, London Routledge 2003.
RICOEUR, Paul, Memory, History, Forgetting, trans. Kathleen Blamey and David Pellauer, University of Chicago Press, Chicago 2004;
RICOEUR, Paul, Hafıza, Tarih, Unutuş, çev. M. Emin Özcan, haz. Savaş Kılıç, Metis Yayınları, İstanbul 2011.
RICOEUR, Paul, Hermeneutics and the Human Sciences, trans. and introduced by John B. Thomson, Cambridge University Press, New York 1981.
RICOEUR, Paul, Time and Narrative: Threefold Mimesis in A Ricoeur Reader: Reflection and Imagination, ed. Mario J. Valdès. New York: Harvester Wheat sheaf, 1991.
SMITH, Wolfgang, Kuantum Bilmecesi/ Gizli Anahtarı Bulmak, çev. Ali Sebetci, İnsan Yay., İstanbul 2019.
SÖZEN, Mustafa Fadıl, “Bakhtin’in Romanda Kronotop Kavramı ve Sinema”, Akdeniz Sanat, 1 (2), 0-0. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizsanat/issue/27687/291878, 2008, s.91-107.
ŞAHİN, M. S.- Topaloğlu, B., “Cennet”, DİA, https://islam ansiklopedisi. org.tr/ cennet#1.
ŞENGÜLER, İsmail Hakkı, Açıklamalı Mehmed Âkif Külliyatı-IX(Tefsîr-iŞerifer, Hutbe, Vaaz ve Mektuplar), Kitap Rengi Yayınları, İstanbul 2013.
ŞENGÜN, Ömer, “Mehmet Âkif Ersoy'un Tefsirciliği ve Kur'ân Y orumu”, SAÜ YL Tezi, 2007.
TALBOT, Michael, Holografik Evren, Türkçesi: Güray Tekçe, Omega Yay., İstanbul 2008; Mistisizm ve Modern Fizik, Çev. Şükrü Alpagut, Omega Yay., İstanbul 2018.
TANPINAR, Ahmet Hamdi, Yahya Kemal, Yahya Kemal’i Sevenler Cemiyeti neşriyatı no:2, Berksoy Matbaası, İstanbul 1963.
TOPBAŞ, Osman Nuri, Abide Şahsiyetleri Ve Müesseseleriyle Osmanlı, Erkam Yay., İstanbul 1999.
URAL, Ali, “Baltayla Korkutulan Ağaç”, Karabatak, S. 57, Temmuz-Ağustos 2021.
YAMAN, Kemal, İhanet Planları, Belgeler, Otağ Yay., İstanbul 1971.
YAKIT, İsmail, “İbn Sînâ’da İnsan Rûhunun Evrimi ve Modern Biyolojik Düşünceye Katkısı”, Uluslararası İbn Sînâ Sempozyumu 17-20 Ağustos 1983, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara 1984, s. 287-305.
YETİŞ, Kazım, Mehmet Âkif’in Sanat Edebiyat ve Fikir Dünyasından Çizgiler, Ankara 1992.
YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi “Hamd (Fatiha Tefsiri)”, Hak Dini Kur’an Dili, C.1, Ebüziya Matbaası, İstanbul 1935.
YILMAZ, Yıldıray - Tan, S. Ahmet, Zeitgeist Kur’an ve Kuantum, Şira Yay. İstanbul 2009.
YURT, Engin, Düşünme Üzerine Bir Soruşturma: Heidegger Felsefesinde Düşünmenin Yeri, Fakülte Kitabevi, 2018.