SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINDA BAŞARIYA GÖTÜREN YÖNETİM VE LİDERLİK ÖZELLİKLERİNE İLİŞKİN BİR İNCELEME

Ulusal ve uluslararası platformda önemi ve etkinliği gittikçe artan, kamuve özel sektörün dışında “3. Sektör” olarak adlandırılan Sivil Toplum Kuruluşları(STK) ülkemizde de etkinliğini giderek artırmaktadır. Her örgüt gibi kendi içindebelli hiyerarşik yapılanma ve işleyişe sahip olan STK’ların başarısında yönetimselyapıları ve yöneticilerinin liderlik özellikleri etkili olmaktadır. Bu çalışmanın amacıöncelikle kapsamlı bir literatür taraması ile konu ile ilgili temel bilgileri bir arayagetirerek akademisyenlerin yanı sıra alanda çalışan kişilere derli toplu bir başvurukaynağı sağlamaktır. STK’ların örgütlenme ve yönetimsel özelliklerine odaklanılanbu çalışmada ilk olarak bu kuruluşlar için literatürde ortaya konmuş etkili liderliközellikleri tespit edilmeye çalışılmakta ikinci aşamada ise seçilen başarılı STKörneklerinde durum (örnek olay) çalışması ile yönetimsel yapılanma ve liderliközellikleri incelenmektedir. Böylece STK’ların başarısının artırılması için yönetimselaçıdan benimsenebilecek örnek özellikler ortaya konmaya çalışılmaktadır. Ayrıcayeni STK liderlerinin eğitiminde göz önünde bulundurulması gereken hususlaradikkat çekilmektedir.

A STUDY ON ADMINISTRATIVE STRUCTURES AND LEADERSHIP FOR SUCCESS OF NON-GOVERNMENTAL ORGANIZATIONS

Increasing importance of Non-Governmental Organizations (NGO), or the “3rd Sector”, on international platform is reflected in the Turkish context as they become more and more influential in present circumstances. Like all types of organizations, an NGO has its particular hierarchical organization and functions and the success of an NGO is influenced by these administrative structures and leadership capacities of the administrators. This study scrutinizes the organizational and administrative structures of NGOs in general and the efficient leadership styles and characteristics presented in the related literature for such organizations. The first aim of the study is to present an overall reference paper on NGOs for both academicians and the experts or volunteers in field. On the basis of the administrative and leadership qualities derived from the literature the basic research questions are formed. The second part of the study is conducted with case study applied on three INGOs. Through the analysis on the administrative organization and leadership characteristics of these NGOs, some good practices and tips for other NGOs are determined. Moreover, facts to be considered within training of new generation NGO leaders will be underlined.

PDF

___

Akatay, A. (2018). Dünyada ve Türkiye’de sivil toplum kuruluşları (STK) eğitimi, 9. Uluslararası STK Kongresi Sunumları, 15-17 Kasım 2018, Çanakkale, Türkiye, 63- 72.

Anheier, H. K. (2000). Managing Non-profit Organizations: Towards a New Approach, Centre for Civil Society, London School of Economics and Political Science.

Apaydın, F. (2008). Sivil Toplum Kuruluşlarının Kurumsallaşması, Ed. Ali Coşkun, Sivil toplum kuruluşlarında yönetim, (s. 101-124), Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Apostu, D. C. (2013). Non-Governmental Organization, Leadership and Development. A Review of the Literature, Manager Journal, Faculty of Business and Administration, University of Bucharest, No 17, s. 145-161.

Atia, M. ve Herrold, C. E. (2018). Governing Through Patronage: The Rise of NGOs and the Fall of Civil Society in Palestine and Morocco, ISTR (International Society for Third-Sector Research) and the Johns Hopkins University, Vol. 29, 1044-1054.

Betil, İ. (2008), Sivil Toplum ve Kurumların Sosyal Sorumlulukları, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 3(1), 71- 79.

Chowdhury, E. H., Rodrick, S. S. ve Ahmed, F. (2014). A Study on BRAC Microfinance Products for Rural Consumers using Service GAP Model, International Journal of Business & Management, 1(1), 9-19

Ciucescu, N. (2009). The Role and Importance of Non-profit Organizations, Studies and Scientific Researches ‐ Economic Edition, No. 14, 14-19.

Coşkun, A. (2006). STK’ların Stratejik Performans Yönetiminde Yeni bir Yaklaşım: Performans Karnesi, Sivil Toplum, 4 (15), 103-117.

Coşkun, A. (2008). Sivil Toplum Kuruluşlarında Performans Esaslı Yönetim, Ed. Ali Coşkun, Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, (s. 27-40), Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Crack, A. M. (2018). The Regulation of International NGOS: Assessing the Effectiveness of the INGO Accountability Charter, Voluntas: International Journal of Voluntary and Non-profit Organizations, Vol: 29, 419–429.

Çetin, M. (2005). Sivil Toplum Kuruluşlarında Liderin Başarıya Etkisi ve Kurumsallaşma, Erişim adresi: https://www.sistemyon.com.tr/tr/eserlerimiz/ makalelerimiz/95-sivil-toplum-kuruluslarinda-liderin- b a s a r i y a - e t k i s i - v e - kurumsallasma

Demirci, M. K. (2014), Sivil Toplum Kuruluşlarında Hizmetkâr Liderlik Davranışı Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma: Turizm Sektörü Örneği, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(1), 177-184.

Doğan, İ. (2002). Özgürlükçü ve totaliter düşünce geleneğinde sivil toplum, Alfa Yayınları, İstanbul.

Dündüz, A. Y. ve Kaya, M. (2014). Küresel Dünyada Sivil Toplum Kuruluşlarının Ekonomik Kalkınmadaki Rolleri Üzerine bir Değerlendirme, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(10), 130-169.

Hailey, J. ve Rick, J. (2004). “Trees Die From the Top”: International Perspectives on NGO Leadership Development, Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 15(4), December 2004, 1236-1244, doi: 10.1007/ s11266-004-1238-8.

Helmig, B., Jegers, M. ve Lapsley, I. (2004). Challenges in Managing Nonprofit Organizations: A Research Overview, International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, Vol. 15, No. 2, p. 101-116.

İlter, O. (2009). Sosyal Yardım Alanında SYDV ve STK İş Birliği, Sorunlar, Çözüm Önerileri, Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Müdürlüğü, Ankara.

Kılınç, E. (2019). Sivil Toplum Kuruluşlarında Liderlik, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 9, Cilt 9, Sayı 18, 1091-1112.

Koch, R., Roa, L., Pyda, J, Kerrigan, M., Barthélemy, E., Meara, J. G. (2019). The Bill & Melinda Gates Foundation: An opportunity to lead innovation in global surgery, Surgery, 165 (2), 263-272. doi: 10.1016/j.surg.2018.08.002

Örücü, E., Altundal, Y. ve Miyan, N. A. (2019). Sivil Toplum Kuruluşlarında, LiderlikÜye Etkileşiminin Örgütsel Bağlılığa Etkisi, 10. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, 1-3 Kasım 2019 Bandırma, 459-478.

Özden, K. (2008a). Sivil Toplum ve Sivil Toplum Kuruluşları, Ed. Ali Coşkun, Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, (s. 11-26), Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Özden, K. (2008b). Sivil Toplum Kuruluşlarında Gönüllü Yönetimi, Ed. Ali Coşkun, Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, (s. 57-72), Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Özgül, B. Ç. (2019). Yoksullukla Mücadelede Uluslararası Bir Sivil Toplum Kuruluşu: OXFAM, 10. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, 1-3 Kasım 2019 Bandırma, 405-413.

Özhabeş, H. (2013), Sivil toplum kuruluşları için iyi yönetişim ve öz düzenleme modelleri, Sivil Toplum Kuruluşları için Teknik Destek- TACSO Türkiye Ofisi, https://www.civicspace.eu/upload/library/good-governance-andself-regulation-models-for-csos-accountability-transparency-and-qualitymanagement-models-research- report-5d657ef00195a.pdf

Ryfman, P. (2006). Sivil Toplum Kuruluşları, İletişim Yayınları, İstanbul.

Salamon, L. M. (1999). America’s Nonprofit Sector: A Primer, 2nd Edition, The Foundation Center, New York.

Smillie, I., ve Hailey, J. (2001). Managing for Change: Leadership, Strategy and Management in Asian NGOs, Earthscan, London.

STK Liderliği Serisi 1 (2001). NGO Leadership Development Series No. 1, A Guide to Good Governance of NGOs, The National Council of NGOs, Kenya.

STK Liderliği Serisi 2 (2001). NGO Leadership Development Series No. 2, A Guide to Leader Transition and Building the Successor Generation, The National Council of NGOs, Kenya.

Turan, İ. (1998). 1972-1996 Döneminde İstanbul’da Derneksel Hayat, Ed. A.N. Yücekök, İ. Turan ve M. Ö. Alkan, Tanzimattan Günümüze İstanbul’da STK’lar, (s. 197-227), Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.

Varlık, A. B. (2011). Hükümet Dışı Kuruluşları Anlamak, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2, 53-91, Ankara.

Yalçın, A. ve Öz, Y. (2011). Sivil Toplum Örgütleri için Hukuk Rehberi, Odak Ofset Matbaacılık, Ankara.

Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Yun, O. (2019). Editing and Publishing Humanitarian Medical Research for Doctors Without Borders/Médecins Sans Frontières, Science Editor, July – August 2009, Vol 32, No 4, 115-117.

Yücekök, A. N. (1998). Türkiye’de Derneklerin 14 Kategori Üzerinden Tasnifi ve Gelişme Süreçleri, Ed. A.N. Yücekök, İ. Turan ve M. Ö. Alkan, Tanzimattan Günümüze İstanbul’da STK’lar, (s. 75-78), Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.

Zahir, A. ve Akbaruddin, A. (2019). Reclaiming fate of Rohingya Refugees: Role of Local and International NGO’s, 10. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, 1-3 Kasım 2019 Bandırma, 1-13.

Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Bölgesel Sonuçları, 2018. (2019, 23 Eylül). Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30756, Erişim tarihi: 1.1.2020

Kasım 2019 açlık ve yoksulluk sınırı açıklandı. Erişim adresi: http://www.teksif. org.tr/kasim-2019-aclik-ve-yoksulluk-siniri-2103-tl_icerik_10248-1.html, Erişim tarihi: 1.1.2020

Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2018. (2019, 18 Eylül). http://www.tuik.gov. tr/PreHaberBultenleri.do?id=30755, Erişim tarihi: 1.1.2020

Türkiyedeki Suriyeli Sayısı. (t.y). Erişim adresi: https://multeciler.org.tr/ turkiyedeki-suriyeli-sayisi/, Erişim tarihi: 1.1.2020.

The top10 Influential NGOs. (t.y.). Erişim adresi: https://www.peoplebrowsr.com/ blog/the-top-10-influential- ngos, Erişim tarihi: 5.12.2019

The List: The World’s Most Powerful Development NGOs. (2008, Temmuz 1). Erişim adresi: https://foreignpolicy.com/2008/07/01/the-list-the-worlds-mostpowerful-development-ngos/, Erişim tarihi: 5.12.2019

“The idea behind BRAC is to change systems of inequity” says Sir Fazle, CEO of BRAC. (2017, Ocak 6). Erişim adresi: https://www.ngoadvisor.net/ngoadvisornews/ idea-behind-brac-change-systems-inequity- says-sir-fazle-ceo-brac, Erişim Tarihi: 08.11.2019

Announcing the 2020 TOP 100 SPO/NGO. (2020, Ocak 27). Erişim adresi: https://www.ngoadvisor.net/ngoadvisornews/announcing-the-2020-top-100- spo-ngo, Erişim Tarihi: 12.03.2020

Who we are. (t.y.). Erişim adresi: http://www.brac.net/who-we-are, Erişim Tarihi: 20.03.2020

What we do. (t.y.). Erişim adresi: http://www.brac.net/what-we-do, Erişim Tarihi: 20.03.2020

Good management practices. (2020, Ocak 9). Erişim adresi: http://www.brac.net/ good-management- practices, Erişim Tarihi: 20.03.2020

Governing body. (2019, Aralık 5). Erişim adresi: http://www.brac.net/governingbody, Erişim Tarihi: 20.03.2020.

Bill&Melinda Gates Foundation. (t.y.). Erişim adresi: https://www.fundsforngos. org/foundation-funds-for- ngos/gates-foundation-one-of-the-biggest-donor-forthe-ngos/, Erişim Tarihi: 21.03.2020

Foundation Fact Sheet. (t.y.). Erişim adresi: https://www.gatesfoundation. org/Who-We-Are/General- Information/Foundation-Factsheet, Erişim Tarihi: 21.03.2020

Financials. (t.y.). Erişim adresi: https://www.gatesfoundation.org/Who-We-Are/ General-Information/Financials, Erişim Tarihi: 21.03.2020

The Richest in 2020. (t.y.). Erişim adresi: https://www.forbes.com/ billionaires/#32ead912251c, Erişim Tarihi: 21.03.2020

Hakkımızda. (t.y.). Erişim adresi: http://sinirtanimayandoktorlar.org/hakkimizda/, Erişim Tarihi: 22.03.2020

How we are run. (t.y.). Erişim adresi: https://www.msf.org/how-we-are-run, Erişim Tarihi: 22.03.2020

Mali kaynaklar. (t.y.). Erişim adresi: http://sinirtanimayandoktorlar.org/ hakkimizda/mali-kaynaklar/, Erişim Tarihi: 22.03.2020