Türkmen Atasözlerinde Kadın Ve Kadın Algısı

Atasözleri, bireysel bilgi ve tecrübenin dil marifetiyle sonraki kuşaklara aktarılmasına imkân veren önemli bir halk bilgisi yaratmasıdır. Atasözleri, içinde doğduğu toplumun zihniyetini, dünya görüşünü, hayatı anlamlandırış şeklini yansıtması bakımından da ayrıca kayda değerdir. Bu yönüyle de malzemesi insan olan sosyal bilimlerin pek çok alanında yapılacak çalışmalara da kaynaklık ederler. Toplumunun temel dinamiklerinden olan kadının yeri ve önemi, kadının toplumsal algıdaki rolünün ortaya çıkarılmasını hedefleyen çalışmalar için de atasözleri önemli malzemedir. Atasözlerinde bazen olumlu bazen olumsuz yönleriyle ortaya çıkan kadın yine toplumsal olarak erkek egemen bir anlayış gereği erkeğe göre konumlandırılmıştır; anne, eş, gelin, kaynana, görümce gibi. Biz de bu çalışmamızda, metin merkezli bir metotla, Türk dünyasının önemli kültür merkezlerinden olan Türkmenistan coğrafyasında söylenen atasözlerindeki kadın ve kadın algısı üzerinde duracağız. Temel amacımız, toplumsal cinsiyetçi bir çıkarım yapmak değil, halk bilimci gözüyle kadının yerini atasözlerinden hareketle çözümlemektir. Bu konuda örneklem olarak Türkmenistan sahasını seçmemizin sebebi ise; hem bu konuda yeteri kadar çalışmanın yapılmamış olması hem de Türkmen toplumunun daha geleneksel bir yapı arz etmesidir.
Anahtar Kelimeler:

atasözü, kadın, algı, Türkmen

___

  • AKSOY, Ö., A. Atasözleri Sözlüğü. Ankara: İnkılap Yayınları, 1984.ANNABERDİYEV, D. Türkmen Atasözlerine Psikolojik Bir Yaklaşım, İzmir, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı, (basılmamış Doktora Tezi), 2012.EKİCİ, Metin. “Anadolu Sahası Köroğlu Anlatmalarında Kadın Tipler”. Millî Folklor 44: 10-17, 1999.