MİMÊSİS KAVRAMI, ÜÇ YANSITMA KURAMIVE BU KAVRAMIN TEMEL SANAT AKIMLARIÜZERİNE ETKİSİ
Antik Yunan dünyasında “mimêsis”, taklit anlamına gelen bir kelimedir. Bu kelime Platon’da estetik, Aristoteles’te ise estetik ve sanatsal bir terim olarak kullanılmıştır. Platon ve Aristoteles sanatı “mimêsis” yani taklit olarak görmüştür. İki filozofun taklit anlayışları ise birbirlerinden farklıdır. Platon için “mimêsis”, “duyular dünyasının bire bir yansıtılması” anlamına gelir. Aristoteles için “mimêsis”, “evrenselin (/ rastlantılardan arındırılmış olanın, genelin) yansıtılması” ve “idealin (/ olması gerekenin yani iye ve güzelin) yansıtılması” anlamına gelir. Platon ve Aristoteles’in fikirlerinden üç temel yansıtma kuramı ortaya çıkmıştır. Temel sanat akımları olan klasisizm, romantizm ve realizm doğayı taklit etmiştir. Fakat her sanat akımı doğayı taklit etmeyi kendisine göre yorumlamıştır. Bu yorumlarını farklı filozoflardan temellendirmiştir. Çalışmanın “1. Mimêsis Kavramı ve Platon” başlığının altında “mimêsis” kavramı ayrıntılı şekilde ele alınmış ve “mimêsis”in diğer kavramlarla ilişkisi aydınlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca “mimêsis”in kavram olarak kullanıldığı Devlet eserindeki görünümleri incelenmiştir. Ek olarak Platon’un “mimêsis” anlayışı ele alınmıştır. Çalışmanın “2. Platon ile Aristoteles’in Mimêsis Teorileri ve Üç Farklı Yansıtma Kuramı” başlığının altında Platon ve Aristoteles’in “mimêsis” anlayışları ayrıntılı şekilde incelenmiştir. İki filozofun Devlet ve Poetika gibi eserlerinden hareketle “mimêsis” anlayışları tüm yönleri ile ortaya konmuştur. İki filozofun “mimêsis” kavramına karşı aldıkları tavır, sanat eserinin kökeni hakkındaki fikirleri, sanatçının üretim tarzı hakkındaki düşünceleri gibi konular bu başlık altında ele alınan diğer konulardır. Çalışmanın “3. Temel Sanat Akımlarında Mimêsis ya da Doğanın Taklidi” başlığının altında klasisizm, romantizm ve realizm temel sanat akımlarının gerçeği yansıtma tarzları ele alınmıştır. Üç sanat akımı da gerçeği yansıtmayı amaç edinmiştir. Fakat bu akımların gerçeği yansıtma tarzları birbirlerinden farklıdır. Ayrıca üç akımın sanat anlayışlarını temellendirdiği filozof ve fikirler de birbirlerinden farklıdır. Çalışmanın “4. Sonuç” başlığının altında ise sonuca varılmıştır.
The Concept of Mimêsis, Three Reflection Theories and Its Effect on Basic Art Movements
In the ancient Greek world, mimêsis is a word meaning imitation. Thisword was used as an aesthetics term in Plato and an aesthetic and artisticterm in Aristotle. Plato and Aristotle agreed on art as mimesis that is to sayimitation. The two philosophers’ understanding of imitation is differentfrom each other. For Plato, mimesis means “the reflection of externalreality”. For Aristotle, mimesis means “reflection of the universal” and“reflection of the ideal”. Three basic representation theories emerged fromthe ideas of Plato and Aristotle. Classicism, romance and realism, whichare the main art movements, imitated nature. But each art movementinterpreted imitation of nature in its own way. Art movements based itscomments on different philosophers. Under the “1. In the “Concept ofMimêsis and Plato” section of the study, the concept of mimesis has beendiscussed in detail and the relationship of mimesis with other conceptshas been tried to be elucidated. In addition, the appearances in the workof Politeía where mimesis is used as a concept was examined. In addition,Plato’s mimesis understanding was discussed. Under the “2. Mimêsis Theories of Plato and Aristotle and ThreeDifferent Projection Theories” section, Plato and Aristotle’s mimesisconceptions were examined in detail. Based on the works of the twophilosophers such as Politeía and Poetics, their understanding of mimesishas been revealed in all aspects. Issues such as the attitude of the twophilosophers towards the concept of mimesis, their ideas about the originof the work of art, and the artist’s thoughts on the style of production arethe other topics discussed in this section. In the “3. Mimêsis or Imitation of Nature in Basic Art Movements”section, classicism, romance and realism’s ways of reflecting the realityare discussed. All three art movements aim to reflect the truth. But theway these currents reflect reality is different from each other. In addition, he philosophers and ideas on which the three art movements base theirunderstanding of art are also different from each other. In the “4. Result”section of the study, it was concluded.
___
- Aristoteles (2013). Poetika -Şiir Sanatı Üzerine- (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
- Aristoteles (2018). Poetika -Şiir Sanatı Üzerine- (Çev. Ari Çokona ve Ömer Aygün). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Auerbach, E. (2019). Mimesis: Batı Edebiyatında Gerçekliğin Tasviri (Çev. Herdem Belen ve Hüseyin Ertürk). İstanbul: İthaki Yayınları.
- Aygün, Ö. (2018). “Açıklamalar”. Poetika -Şiir Sanatı Üzerine -, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Baba, C. (2018). Retoriğin İkna Gücü. Konya: Çizgi Kitabevi.
- Bayrav, S. (1999). Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Boynukara, H. (1997). Modern Eleştiri Terimleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- Cevizci, A. (2013). “Önsöz -Poetika ya da Şiir Sanatı Üzerine-”. Poetika - Şiir Sanatı Üzerine, İstanbul: Say Yayınları.
- Cevizci, A. (2018). “Aristoteles Hayatı ve Eserleri”. Retorik, 7-18.
- Duman, M. A. (2015). Platon’un Retorik Anlayışı. İstanbul: Litera Yayıncılık.
- Duman, M. A. (2019). Retorikten Belâgate Mecâzdan Metafora. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Ginzburg, C. (2006). Güç İlişkileri – Tarih, Retorik, Kanıt (Çev. Durdu Kundakçı). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Huyugüzel, Ö. F. (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Jarrety, M. (2010). Poetika (Çev. İsmail Yerguz). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Karataş, T. (2018). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İz Yayıncılık.
- Moran, B. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Özdemir, E. (1990). Edebiyat Bilgileri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Özel, A. (2016). Örneklerle Estetik Eleştiri. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Özel, A. (2014). Estetik ve Temel Kuramları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Petters, E. F. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü (Haz. ve Çev. Hakkı Hünler). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
- Platon (2010). İon (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
- Platon (2017). Devlet (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
- Platon (2018a). Timaios. (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
- Platon (2018b). Menon (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
- Platon (2019). Sofist (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
- Ross, D. (2014). Aristoteles (Çev. Ahmet Arslan). Ankara: Kabalcı Yayıncılık.
- Tunalı, İ. (2011). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Tunalı, İ. (2011a). Estetik Beğeni. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Tunalı, İ. (2011b). Sanat Ontolojisi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- ISSN: 1301-0077
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1996
- Yayıncı: Türk Dil Kurumu
Sayıdaki Diğer Makaleler
CAFER CABBARLI’NIN EDEBÎ FAALİYETLERİ VE AYDIN DRAMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
MİMÊSİS KAVRAMI, ÜÇ YANSITMA KURAMIVE BU KAVRAMIN TEMEL SANAT AKIMLARIÜZERİNE ETKİSİ
KAZAKİSTAN’DA GELENEKSEL ÇATIŞMA(KAVGA) KONULARI VE BUNLARIN ÇÖZÜMYOLLARI