Toplumsal ilişkiler; bireyler, sosyal gruplar, birey ve sosyal gruplar ile sosyal kurumlar arasındaki çok katmanlı, çok boyutlu ve çok düzeyli karmaşık ilişkilerden ibarettir. Bu karışık ilişkiler sarmalında çeşitli sebeplere bağlı olarak anlaşmazlıklar ve kavgaların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bir Kazak atasözünde “Kavgasız toplum, düşmansız toprak olmaz.” denmektedir. Kazak toplumunda “toprak kavgası”, “dul kavgası”, “bedel kavgası”, “büyük baş hayvan kavgası”, “haysiyet kavgası” diye bilinen kavgalar bu tür toplumsal anlaşmazlıklara bir örnektir. Kavgalar iyi niyetli olmayan eylem, davranış ve sözlerle meydana gelen çekişmeler olup, bu tür çekişmelerde “vicdan”, “utanç”, “şeref” ve “intikam” gibi psiko-sosyal unsurlar önemli rol oynar. Birey ya da soysal gruplar şeref ve haysiyetlerini korumaya büyük özen gösterirler. Şeref ve haysiyetleri çiğnendiği vakit, çiğnenen şeref ve hasiyetinin geri alınması ya da onarılması için mücadele ederler. Buna bağlı ortaya çıkan kavgaların çözümünde sosyal değerlerin, toplumun kabullerinin ve adaletin gözetilmesi gerekmektedir. Bu tür anlaşmazlıklar adaletle çözülmediği takdirde de toplumsal ayrışma ve çatışmalara neden olur, birlik beraberliği zedeler. Toplumda görülen çeşitli anlaşmazlık, kavga ve çatışmaların çözümünde modern yasaların yanı sıra halk hukuku dediğimiz toplumsal değer ve yargı anlayışına dayanan töre, örf, âdet ve geleneklerin de etkin işlevi vardır. Halk hukuku sosyal ilişkileri düzenleyen, toplumsal sorunları çözen etkin bir mekanizma, geçmiş kuşakların tecrübe ve deneyimlerinin bir sonucu olarak oluşturulan bir müessesedir. Geleneksel toplumlarda, özellikle kırsal kesimlerde toplumsal anlaşmazlıkların çözümünde hâlâ halk hukuku etkindir. Bu makalede Kazak toplumunda görülen toplumsal kavga/çatışmalar ve bunların çözümünde halk hukukunun uygulanma şekli ve süreci analiz edilecektir.

Social relations consist of multi-layered, multi-dimensional andmulti-level complex relationships between individuals, social groups,individuals and social groups and social institutions. In this complex spiralof relationships, it is inevitable that conflicts and quarrels will arise forvarious reasons. In a Kazakh proverb it says “No society without quarrels,no land without enemies”. Quarrels known as “land quarrel”, “widowquarrel”, “price quarrel”, “cattle quarrel”, “dignity quarrel” in Kazakhsociety are examples of such social conflicts. Quarrels are conflicts thatoccur with actions, behaviours and words that are not well-intentioned,and psycho-social factors such as “conscience”, “shame”, “honour” and“revenge” play an important role in such conflicts. Individuals or socialgroups take great care to protect their honour and dignity, and when theirhonour and dignity are violated, they struggle to restore or restore theviolated honour and dignity. Social values, society’s acceptance andjustice must be observed in the solution of the conflicts that arise inconnection with this. If such disagreements are not resolved with justice,they cause social separation and conflicts, hence put harm on the unityand solidarity. Customs, traditions and unwritten laws based on socialvalues and social judgment have an effective function in the resolutionof various disputes, quarrels and conflicts seen in the society. Folk lawis an effective mechanism that regulates social relations, solves socialproblems, and is an institution created as a result of the experiences andexperiences of past generations. In traditional societies, especially in ruralareas, folk law is still effective in resolving social conflicts. In this article,the social quarrels / conflicts in Kazakh society and the application andprocesses of folk law in their solution will be analysed.