İki Yenilgi Şiiri Üzerine Karşılaştırmalı Bir inceleme (A Comparative Study on Two Poems about Defeat)

19. yüzyıl şairi Ketibi, Türkmenistan edebî sahasının güçlü isimlerinden biridir. Ketibi, Türkmenistan tarihinin on dokuzuncu yüzyıldaki önemli olaylarından biri olan II. Göktepe Savaşı’na katılmış ve bu savaşta aldığı yara yüzünden vefat etmiştir. Şair, II. Göktepe Savaşı’ndan yenik çıkan milletinin düştüğü elim durumu “Senin Üstünde” başlıklı şiirinde anlatmış ve hezimetten sonra Türkmen halkının hayatını “horluk” ekseni etrafında ifade etmiştir.Türkiye sahasından 20. yüzyıl şairi Yahya Kemal, 1918 yılında imzalanan Mondros Mütarekesi’nin ardından milletin düştüğü zor durumu “1918” adlı şiirinde anlatmıştır. Yahya Kemal de, mihver kavram olarak “horluk”u kullanmıştır. İki şiirde ortak olan başka kavramlar da bulunmaktadır. Farklı dönemlerde, farklı coğrafyalarda yaşayan ve birbirini tanıma imkânı bulunmayan iki şair, milletlerinin kaderini derinden etkileyen hezimetlerden sonra, aynı duyguyu, büyük ölçüde aynı kavramlarla ifade etmişlerdir. Bu iki şiir, konuyla ilgili küçük birer örnekten ibarettir. Mutlaka başka örnekler de vardır. Bunların tespiti ve karşılaştırmalı olarak incelenmesinin, kültürümüze bir hizmet olacağı düşüncesindeyiz. Bu düşünceyle, bu makalemizde yukarıda tanıttığımız iki şiiri çeşitli yönleriyle karşılaştırmalı olarak incelemeye çalışacağız

-

Ketibi, a 19th century poet, is one of the strong names in the field of Turkmenistan literature. Ketibi attended the Göktepe War II, which was one of the important events towards the end of the Turkmenistan history, and died because of a wound he got at the war. The poet described the grievous situation of the nation, which got defeated in Göktepe War II, in his poem named “On You” and after that defeat he defined the life of people in “despising” context.From Turkey’s literary field, the 20th century poet Yahya Kemal described the harsh situation, in which the nation was after the Mondros Treaty which was signed in 1918, in his poem “1918”. Yahya Kemal used “despiring” as a main aspect, too. There are also other similar aspects in both of the poems. After the defeat which profoundly influenced the faith of their nations, the two poet who lived in different periods of time, in different geographies and who did not have the possibility to know each other, expressed the same feelings with nearly the same aspects. These two poems are only two little examples related to the subject. There must definitely be other examples. We believe that determining and comparatively analysing them will be a duty to our culture. With this belief, we will try to analyze both of these poems, which we have mentioned above, within their various aspects

___

  • AYVAZOĞLU, Beşir (1996), Yahya Kemâl Eve Dönen Adam, Ötüken Yayınları, İstanbul.
  • BAYRAK, Özcan (2009), “Yahya Kemal’in Şiirinin Kaynakları”, Turkish Studies, International Peridiocal For The Languages, Literature And History of Tur- kish or Turkic, Volume 4/1-II Winter 2009, 1522-1523.
  • ÇAKIR, Aylin (2009), Türkmen Şair Ketibi (Hayatı, Edebî Kişiliği ve Şiirleri), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • GANDIMOV, Şahmuhammet (1997), Ketibi Goşgular, Aşgabat.
  • GARRIYEV, M. (1963), Ketibi, Türkmenistan Ilmlar Akademiyası Neşriyatı, Aş- gabat.
  • SARAY, Mehmet (1993), Türkmen Tarihi, Nesil Matbaacılık, İstanbul.
  • TÜRKMEN, Fikret (2010), Türkmenistan Kültürü Araştırmaları, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.