Türkiye Türkçesi ve Tatar Türkçesi'ndeki benzer atasözlerİ

Atasözleri hiç şüphesiz toplumların kültürel kimliklerinde önemli bir rol oynamaktadır. Her kültür kendine has özellikleri sayesinde başka kültürlerden ayrılır. Atasözleri de toplumların kültür daireleri çerçevesinde oluşturdukları sözlü ürünlerdir ve genellikle farklı olmakla birlikte benzerlikler de gösterebilir. Özellikle aynı ırktan gelen, ortak bir tarihi geçmişi ve ortak kültür mirası olan, fakat farklı coğrafyalarda yaşayan ve o dilin farklı lehçelerini konuşan toplumlarda benzer atasözlerine daha çok rastlanmaktadır. Bu çalışmada Türkiye Türkçesi ve Tatar Türkçesinde dostluk için söylenmiş benzer atasözleri ses, yapı, sözdizimi ve anlam açısından incelenecek, benzer ve farklı yönleri ortaya konulacaktır.

Same proverbs in Turkish and Tatar

Proverbs or in Turkish Atasözü , Atalar sözü , Atasözleri , without any doubt, play a very important role in determining the cultural identity of any nation. Each culture is unique; in that what is accepted in one culture may not be so in another culture. Proverbs can be used effectively to identify both cultural differences and similarities. In this article, using specific examples and their similarities from the perspective of language compares Tatar and Turkish proverbs and culture is presented. Turkish and Tatar communities have a common past. They are two peoples of the same com- munity that shared Central Asia as their motherland. Certainly there are a lot of points in common in the two nation s history, culture and language. Itis natural that certain similarities in their shared past is reflected in their proverbs. The results of this research indicate are often used to describe similar situations in the two cultures; i.e. the proverbs have similar syntax and semantics. Another observation is that a lot of words in the two cultu- res are being used either in the same way or some phonetically changes have ocurred with the main features still distinguishable.

PDF

___

A. Ehmet, Mekaller, Kazan 1948.
Ahmed Vefik Paşa, Müntehabat-ı Durûb-ı Emsâl-i Türkiyye, İstanbul 1852.
Ahmed Midhat Efendi, Durûb-ı Emsâl-i Türkiyye, İstanbul 1871.
Aksoy, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, İstanbul 1988.
Berezin, İ., Narodnıye Poslovitsı Turetskogo Plemeni (Türkçe Konuşan Halkların Atasözleri), Sankpeterburg 1856.
Ebuzziyâ Tevfik, Durûb-ı Emsâl-i Osmaniyye, İstanbul 1302:M. 1885.
Çobanoğlu, Özkul, Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, AKM Yayınları, 511+VIII s., Ankara 2004.
Gökhan, Ayhan, Türk Dünyası Atasözleri, TKAE, Ankara 1966.
Gülensoy, Tuncer, Türk Dünyası Atasözlerinin Anlam Yönünden Benzerlikleri Üzerine Notlar, Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1974-1975, Ankara 1975.
Huca, Gabdelbedig, Halık Edebiyatı-Mekaller, Tabışmaklar, Kazan 1912.
Huca, Bedig, Halık Edebiyatı, Mekaller, Tabışmaklar, Kazan 1926.
İzbudak, Veled Çelebi, Atalar Sözü, TDK, Ankara 1936.
Koçar, Çağatay, Türkistan-Özbek Atasözleri ve Deyimleri ile Anadolu Türk Atasözleri ve Deyimlerinin Mukayesesi, III. Uluslararası Türkoloji Kongresi, İstanbul 1979.
Kırımlı, Sadi G. Atalar Sözü, 1939.
M. Sait Tekezâde, Durub-ı Emsâl-i Türkiyye veya Atalar Sözü, İstanbul 1311:M.1895.
Mekaller hem Eytémner, Hazırlayan: Hesen Gali, Kazan 1941.
Miniyev, Gataulla, Mecmagıl-Emsal Yaki Güzel Mekaller, Kazan 1904.
Özön, Mustafa Nihat, Türkçe Tabirler Sözlüğü, İstanbul 1943.
Özön, Mustafa Nihat, Türk Atasözleri, 1. Baskı, İstanbul 1952; 2. Baskı, 1956. Salihov, Möhemmetşakir, Tabışmaklar Hem Hertörlé Halık Arasında Eytéle Torgan Mekaller, Kazan 1880.
Şinâsî, Durûb-ı Emsâl-i Osmaniyye, İstanbul 1287:M. 1870.
Tatarca Kalendarlarda Hem Jurnallarda Basılgan Mekaller Cıyılması, Hazırlayan: Möhemmet Hemitov, 1880-1916.
Tatar Télénén Frazeologiyası, Mekal Hem Eytémner, Hazırlayanlar: L. Celey, N. Borhanova and L. Mehmutova, Kazan 1957.
Tatar Halık Mekalleri, 3 Cilt, Hazırlayan: Nekiy İsenbet, Kazan 1959- 1963-1967.
Tülbentçi, Feridun Fazıl, Türk Atasözleri ve Deyimleri, İstanbul 1963.
Yarmi, Hamit, Tatar Halık Mekalleri Hem Eytémneri, Kazan 1960.
Yurtbaşı, M., A Dictionary of Turkish Proverbs (Türk Atasözleri Sözlüğü), Turkish Daily News, Michigan Üniversitesi, 1993.