Feridun ESER

Sosyolojik açıdan Osmanlı dönemi Ermeni örgütlenmeleri ve komitacılık hareketleri

Tarihsel olaylar, aynı zamanda, sosyolojik olaylardır. Ermeni sorunu da, sosyolojik boyuta sahip bir tarihsel olaydır. Osmanlı toplum yapısı içinde, Gayrımüslimler, azınlık olarak kabul edilirlerdi. Ermeniler ise, en ayrıcalıklı azınlık grubu olmuşlardır. Osmanlılar, herhangi bir azınlığa baskı uygulamamışlar; onları iç işlerinde serbest bırakmışlar ve kültürel varlıklarının yaşamasına imkan tanımışlardır. Ermeniler, 18. yy. ortalarına kadar Türklerle dostane ilişkiler kurmuşlar, barış içinde yaşamışlardır. Millet-i sadıka kabul edilen Ermeni toplumunun kültürü, Türk kültürünün alt kültürü gibi algılanır olmuştur. Osmanlı Devletinin zayıflamaya başlamasını fırsat bilen sömürgeci devletlerin kışkırtmalarıyla azınlıklar, ayaklanmaya başlamışlardır. Azınlıkların isyan hareketleri, toplumsal yapı ve dengenin, siyasi idarenin bozulmaya başlamasından ayrı bir olgu değildir. 19. yy. sonlarına gelindiğinde Ermeniler, dış destekli olarak kurdukları örgütlerle, devlet kurmak amacı ile, Türklere karşı etnik kırım hareketi başlatmışlardır. Ermeni saldırılarına nihayet verebilmek için Osmanlı Devleti, zorunlu göç yasası ile Doğu Anadoludaki Ermenileri bulundukları yerlerden çıkarmış ve bölgedeki Ermeni eylemleri bitme noktasına gelmiştir. Ermeniler, soykırıma tabi tutulmamış, göç ettirilmişlerdir.

The sociological view of the Armenian secret societies and terrorizing to activities

Historical events the same as sociological events. Armenians problems of the sociological dimension don t neglect. Religion determines minority s status in Ottoman social structure. Non-moslems were being preferential minority. Armenians were the most minority group. Ottomans hadn t put pressure on any minority, had given them freedom on own occupation. Armenians had an amicably relation with Turks until middle of 18. century, had lived in price. Minorities rebelled against Otoman Empire because Ottomans order was out of order and clonist goverments provoke them. Armenians started to shed Turks bloods with terror organisations which they organized. To establish goverment was their aim. Armenian rebls made enemy two societies which had lived genocide to Turks. On the other hand, Turks had to migrate because of violence. Turks have trajıc events don t to undervalue, by to means. At last, Ottoman had organizer Armenians migrate with migration law from place where they lived and operations of Armenian rebels approached to finish.

PDF

___

Anadol, Cemal, Tarihin Işığında Ermeni Dosyası, Turan Kitabevi, İstanbul, 1982.
Beyoğlu, Süleyman, 1915 Tehciri Hakkında Bazı Değerlendirmeler, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 131, Nisan-2001.
Ercan, Yavuz, Ermeniler ve Ermeni Sorunu, Osmanlıdan Günümüze Ermeni Sorunu, (Editör: Hasan Celal Güzel), 2. Baskı, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2001.
Erkal, Mustafa, Sosyoloji-Toplumbilimi, 7. Basım, Der Yayınları, İstanbul, 1996.
Göyünç, Nejat, Osmanlı Devletinde Ermeniler Hakkında, Osmanlıdan Günümüze Ermeni Sorunu, (Editör: Hasan Celal Güzel), 2. Baskı, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2001.
Halaçoğlu, Yusuf, Ermeni Tehciri, Babıali Kültür Yayıncılığı, 17. Baskı, İst., 2010.
Koçaş, M. Sadi, Tarihte Ermeniler ve Türk-Ermeni İlişkileri, 4. Baskı, Kastaş Yayınları, İstanbul, 1990.
Yavuz, Kemal, Türk Ermenileri ve Ermeni Sorunu, Ulusal Strateji, Mayıs-Haziran 2000.