Mehmet KAYA

Rusya'nın Ermeni meselesindeki yeri ve önemi

Ermeniler Osmanlı Devleti döneminde Millet-i Sadıka unvanıyla anılan bir toplum iken, Batılı devletlerin çıkarları doğrultusunda, bulunduğu devlete isyan etme konuma getirildikleri görülmüştür. Bilhassa Ruslar 1878 Ayastefanos Antlaşması sonrası sözde bir Ermeni Devleti kurulması sözü ile Osmanlı Devletine karşı isyanların başlatılmasına yol açmıştır. Berlin Antlaşması ile diğer Batılı devletlerde bu sürece dâhil olmuşlardır. Bununla birlikte bu sürecin baş mimarı ve etkili devleti öncelikle Ruslar ve daha sonra da İngiltere, Fransa ve ABD olmuştur. Bu çalışmada bugüne kadar zaman zaman alevlenen ilişkiler gelecekte hangi yönlere gidebileceği hususu ortaya konulmaya çalışılmıştır.

The position and importance of Russia In Armenian issue

While Armanian were remembered with the tittle of loyal nationcommunity in the Ottoman State, it was seen that they were brought into a position in which they rebelled againts the state where they were living together. In accordance with in the interest of Western states. In particular, the Russia led to the launch of the rebellions against the Ottoman State, promising on creating so-called Armanian State after the Treaty of 1878 Ayastefanos.Other Western states have also become involved in this process with the Treaty of Berlin. That became the chief architect of this process and effective state. In this study, it has been attended to clarify to words which directions the relations, which have sometimes flamed so far may go However, the chief architect and dominant state of this process was primarily Russia and later United Kingdom, France and the USA lookover the control.

PDF

___

Açıkses, Erdal, Van ve Çevresinde Yabancı Devletlerin Faaliyetleri ve Beklentileri, Yakın Tarihimizde Van Uluslararası Sempozyumu, s. 179- 188, Ankara 1990.
Akçora, Ergünöz, Anadoludan Azerbaycana Ermenilerin Türklere Yaptığı Katliam (Azerbaycan-Karabağ-Hocalı), Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 161, s. 16-19, İstanbul 2006.
Akçora, Ergünöz , Van ve Çevresinde 19. Yüzyıl Sonu-20. Yüzyıl Başında Türk-Ermeni İlişkileri, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 65, s. 179, İstanbul 1990.
Akçora, Ergünöz, Şark Meselesi ve Vanda Ermeni İsyanlarına Batılı Devletlerin Etkileri, F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, S. 1, Elazığ 1990.
Akçora, Ergünöz, Van ve Çevresinde Ermeni İsyanları (1896-1916), İstanbul 2007.
Akçura, Yusuf, Osmanlı Devletinde Dağılma Devri, Ankara 1988.
Anadol, Cemal, Ermeni Dosyası, Ankara 1985.
Armaoğlu, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara 1999.
Askeri Tarih Belgeler Dergisi, Sayı: 82, Ankara 1982.
Aşkın, Cevdet, Ermeni Tehcirinin Siyasi ve Sosyolojik Boyutu, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 195, s. 115-117, İstanbul 2011.
Ercan, Yavuz, Ermeniler ve İran, Ankara 1994.
Ercan, Yavuz, Ermenilerin Maskesi Düşüyor, Ankara 1993.
Ercan, Yavuz, Tarihi Belgelerin Işığında Ermeni İddiaları, Tarih Boyunca Türklerin Ermeni Toplumu İle İlişkileri Sempozyumu, s. 207-224, Ankara 1985.
Eroğlu, Veysel, Ermeni Mezalimi, İstanbul 1976.
Fedakar, Cengiz, Azerbaycanın İşgal Edilen Toprakları (Karabağ), Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 161, s. 41, İstanbul 2006.
Genelkurmay (Gnkur.), Askeri Tarih Belgeleri Dergisi (ATBD), Sayı: 81, Belge: 129, Ankara 1981.
Genelkurmay (Gnkur.), Belgelerle Ermeni Sorunu, Ankara 1983.
Gürbüz, Canan, Milli Mücadelede Develi ve Ermeniler, Ankara 1996.
Gürün, Kamuran, Ermeni Dosyası, Ankara 1983.
Halaçoğlu, Yusuf, Ermeni Tehciri, Ankara 2011.
İlter, Erdal, Ermeni Kilisesi ve Terörü, Ankara 1996.
İlter, Erdal, Taşnak Partisinin Ermeni İsyanlarındaki Rolü, Türk Ermeni İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, s. 85, Ankara 2000.
İlter, Erdal, Ermeni Meselesinin Perspektifi ve Zeytun İsyanları (1780- 1880), Ankara 1988.
Karabıyık, Osman, Türk-Ermeni Münasebetlerinin Dünü, Bugünü, İstanbul 1984.
Kocabaş, Süleyman, Ermeni Meselesi Nedir, Ne Değildir?, İstanbul 1987.
Koçaş, Sadi, Tarih Boyunca Ermeniler ve Türk-Ermeni İlişkileri, Ankara 1967.
Kopar, Metin, Ermeni Meselesinde İngiltere, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 165, s. 107-118, İstanbul 2006.
Kuran, Ercüment, Ermeni Meselesinin Milletlerarası Boyutu, Tarih Boyunca Türklerin Ermeni Toplumu İle İlişkileri Sempozyumu, s. 19-27, Ankara 1985.
Küçük, Abdurrahman, Ermeni Kilisesi ve Türkler, Ankara 1997.
Kürşat, Cengiz, Ermeni Meselesi, Osmanlı Arşivi Yıldız Tasnifi, C. 1, (BDA), s. 34.
Metin, Halil, Türkiyenin Siyasi Tarihinde Ermeniler ve Ermeni Olayları, İstanbul 1997.
Osmanlı Arşivi, Ermeni Meselesi, Yıldız Tasnifi, Cilt: 3, s. 19.
Osmanlı Belgelerinde Ermeniler, (Haz. Ahmet Altıntaş-Recep Karakay- Mehmet Canatar vd.), Ankara 1994.
Öke, Mim Kemal, Ermeni Sorunu (1914-1923), İstanbul 1991.
Salahi, R. Sonyel, Yeni Belgelerin Işığında Ermeni Tehcirleri, Belleten, Sayı: 141, Ankara 1972.
Sevim, Ali, Genel Çizgileriyle Selçuk ve Ermeni İlişkileri, Ankara 1983.
Süslü, Azmi, Ermeniler ve 1915 Tehcir Olayları, Ankara 1990.
Şimşir, Bilal, Ermeni Propagandasının Amerika Boyutu Üzerine, Tarih Boyunca Türklerin Ermeni Toplumu İle İlişkileri Sempozyumu, s. 79- 124, Ankara 1985.
Tosun, Ramazan, Cumhuriyet ve Azınlıklar (Makaleler ve İncelemeler), Ankara 2009.
Ural, Güntekin, Tarih Işığında Ermeni Dosyası, İstanbul 1998.
Uras, Esat, Ermeni Cemiyetleri, Osmanlı Arşivi Yıldız Tasnifi, Cilt: 3, İstanbul 1989.
Uras, Esat, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşına Kadar Ermenilerin Türkiyedeki Durumu, Ermeni Meselesi, Osmanlı Arşivi Yıldız Tasnifi, Cilt: 2, İstanbul 1989.
Uras, Esat, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul 1987.
Yalçın, Ayhan, Belgelerin Işığında Türk Ermeni Meselesinin İç Yüzü, İstanbul 1975.
Yaman, Abdullah, Ermeni Meselesi ve Türkiye, İstanbul 1973.