Mahreci Balkan bozgunu'ndan miracı millî mücadeleye Türk milliyetçiliğine misaller

Tarihte, sosyal, siyasî ve askerî hadiselerin sürekliliği dikkate alındığında Balkan Harpleri ile Türk Millî Mücadelesi arasında doğrudan bir bağ olduğu kolayca anlaşılacaktır. Bu bağ bugünkü Türkiye Cumhuriyeti açısından da oldukça önemlidir. Zira jeopolitik ve jeostratejik önemi ve konumu gereği sürekli olarak bir şeylerin içine çekilmek istenmesine rağmen Türk Milleti hâlâ bir bütün hâlinde varlığını devam ettirebiliyorsa bunu Türk Milliyetçiğine borçludur. Türk Milliyetçiliği de modern manada kimliğini tarihî geçmişi itibariyle Balkan Harpleri sırasında kazanmaya başladı. Bu başlangıç I. Dünya Harbi ile tekâmül basamaklarını tırmandı ve Türk Millî Mücadelesi sürecinde en mütekâmil noktasına geldi. Bu noktaya gelinmesinde en büyük pay Balkan Harpleri sürecidir. Çünkü Türk Milletinin yaşadığı acılar asli unsuru olduğu Osmanlı Devletinin son zamanlarında kurtarılabilmesi için iyi niyetle ileri sürülen Osmanlıcılık ve İslâmcılık fikirlerinin çare olamayacağı açıkça I. Balkan Harbi sırasında yaşanan hezimet ve mecbur bırakılan göç neticesinde idrak edilmeye başlandı. Bu durum, I. Dünya Harbi sırasında da devam etti. Bütün olumsuzluklara rağmen I. Balkan Harbinden, Türk Millî Mücadelesinin sonuna kadar Türk Milleti milliyetçilik ruhu ile ayakta kalabilmiş ve emperyalizme karşı mücadelesini vererek aynı zamanda milletleşme sürecini de birlikte yaşayarak bugünlere gelebilmiştir. Bu çalışmamızda bu süreci ve sürecin kıymetinin bilinerek ve yaşananlardan ibretler alınarak Milliyetçilik çerçevesi içerisinde misallerle izah etmeye çalışacağız.

The epitomes to Turkish nationalism from the emergence of Balkan Debacle to The highest top level of national struggle

It is easily understood to a direct connection between Balkan Wars and Turkish National Struggle when considering the continuity of social, political and military events in history. This connection is very important in terms of the current Republic of Turkey too. Although constantly prompted to retreat into something due to its geopolitical and geostrategic importance and location, Turkish Nation still continues its existence as a whole; it owes this to the Turkish nationalism. The Turkish nationalism gained too its identity in the modern manner during the Balkan Wars as of its historical past. This genesis climbed the evolution steps and reached the most advanced point in the process of Turkish national struggle. The largest share in coming to this point is the process of the Balkan Wars because the ideologies of Ottomanism and Islamism did not help the Ottoman state to save last periods of state. This was clearly begun to cognize in the result of the forced migration and defeat during first Balkan War. This situation continued during First World War as well. Despite all troubles, the spirit of Turkish Nation nationalism survived from first Balkan War to the end of Turkish National Struggle has be enable to come today by standing against imperialism and at the same time experiencing the process of nationalism too. In this study, it will be tried to elucidate this process by appreciating and holding up as examples from the events in the framework nationalism with epitomes.

PDF

___

Arşiv Vesikaları
BOA, Y.A.HUS, nr. 473/42, 10 Mayıs 1320/22 Mayıs 1904.
BOA, İrade HUS, nr. 13, 9 Mayıs 1320/21 Mayıs 1904.
Yayınlanmış Vesikalar
Kili, Suna, Türk Anayasaları, İstanbul 1982.
Kitaplar
Arıkoğlu, Damar, Hatıralarım, İstanbul 1961.
Armaoğlu, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi 1789-1914, Ankara 1999.
Aydemir, Şevket Süreyya, Makedonyadan Orta Asyaya Enver Paşa 1914-1922, III, İstanbul 2005.
Babacan, Hasan, Mehmed Talât Paşa 1874-1921, Ankara 2005.
Berkes, Niyazi, Türkiyede Çağdaşlaşma, İstanbul, tarihsiz.
Bircan, Osman, Belge ve Fotoğraflarla Atatürkün Hayatı, İstanbul 1993.
Çakmak, Fevzi, Batı Rumeliyi Nasıl Kaybettik?, (Yay. Haz. Ahmet Tetik), İstanbul 2012.
Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, IV, İstanbul 1972.
Engin, Vahdettin, II. Abdülhamid ve Dış Politika, İstanbul 2005.
Ersoy, Mehmed Akif, Safahat, İstanbul 1982.
Fortna, Benjamin C., Mekteb-i Hümayun Osmanlı İmparatorluğunun Son Döneminde İslâm, Devlet ve Eğitim, (Çev: Pelin Siral), İstanbul 2005.
Işık, Emin, Hilâlin Gücü, Devlet Kuran İrade, İstanbul 1988.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal, Bütün Eserleri-Son Sadrazamlar, IV, İstanbul 1982.
Kinross, Lord, ATATÜRK Bir Milletin Yeniden Doğuşu, (Çev: Necdet Sander), İstanbul 1994.
Kushner, David, Türk Milliyetçiğinin Doğuşu (1876-1908), (Çev: Ş.S. Türet-R. Tekin-Fahri Erdem), İstanbul 1979.
Lauzanne, Stéphan, Uçurumun Kenarındaki Türkiye I. Balkan Savaşı ve Çekilen Acılar, (Çev: Teoman Tunçdoğan), İstanbul 2005.
Polat, Nâzım Hikmet, Müdafaa-i Milliye Cemiyeti, Ankara 1991.
Raif, Necdet, Ufûl/Batış, Balkan Harbi Günlüğü, (Haz: Esra Keskinkı- lıç), İstanbul 2002.
Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilâli, İstanbul 1987.
Shaw, Stanford J. - Shaw, Ezel K., Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, II, (Çev: Mehmet Harmancı), İstanbul 1983.
Tarih IV-Türkiye Cumhuriyeti, (T.T.T. Cemiyeti Yayını), İstanbul 1934.
Tunçay, Mete, Siyasal Tarih (1908-1918), Türkiye Tarihi 4-Çağdaş Türkiye Tarihi (1908-1980), (Yay. Yön. Sina Akşin), İstanbul 1995.
Makaleler
Ağanoğlu, H. Yıldırım, Modern Türkiyenin Temellerini Balkan Muhacirleri Attı, Derin Tarih, Sayı: 7, İstanbul, Ekim 2012.
Akyıldız, Ali, II. Abdülhamitin Yönetim Anlayışı, Sultan II. Abdülhamit ve Dönemi, (Ed. Coşkun Yılmaz), İstanbul 2012.
Atalay, Bülent, I. Balkan Harbinin Bazı Sebep ve Sonuçları Hakkında Mutat ve Malûmun Dışında Hamaset ve Hakikat Arası Bir Değerlendirme, 21. Yüzyıl Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 4, Ankara 2013.
Bakacak, Alper, XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti, Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, (Ed. Temuçin Faik Ertan), Ankara 2001.
Balcıoğlu, Mustafa, 20. Yüzyıl Başlarında Dünya, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, II, Ankara 2006.
Balcıoğlu, Mustafa, Büyük Hesaplaşma Birinci Dünya Savaşı, (Sek. Cemal Avcı), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Ankara 2006.
Banarlı, Nihad Sami, Sultan Hamidin Türkçeciliği, Hayat Tarih Mecmuası, Sayı: 11 (Aralık), İstanbul 1967.
Beşikçi, Mehmet, Balkan Harbinde Osmanlı Seferberliği ve Redif Teşkilatının İflası, Türkiye Günlüğü, Sayı: 110, (Bahar 2012), Ankara 2012.
Beydilli, Kemal, Osmanlı İmparatorluğunun Çöküşü, İmparatorluktan Ulus Devlete Türk İnkılâp Tarihi, (Ed. Cemil Öztürk), Ankara 2005.
Bozkurt, Nebi, Minber, TDV İslâm Ansiklopedisi, XXX, İstanbul 2005.
Georgeon, Françoıs, Osmanlı Devletinde Türk Milliyetçiliğinin Yükselişi, Osmanlı-Türk Modernleşmesi, (Çev: Ali Berktay), İstanbul 2006.
Göçer, Güngör, Balkan Harbi Sonrası Bir Özeleştiri Örneği Olarak Kırmızı ve Siyah Kitap 1328 Faciası, TYB AKADEMİ Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi (Balkan Savaşlarının 100. Yılında Büyük Göç ve Muhaceret Edebiyatı), Yıl: 2, Sayı: 6, Ankara 2013.
Hanioğlu, M. Şükrü, Cemal Paşa, TDV İslâm Ansiklopedisi, VII, İstanbul 1993.
Hanioğlu, M. Şükrü, Maazallah İran Oluruz, Derin Tarih, Sayı: 7 (Ekim), İstanbul 2012.
Hocaoğlu, Durmuş, II. Abdülhamit İle İlgili Mülâkat, Osmanoğulları ve Aydınların Anlatımıyla İmparatorluğun Yüzük Taşı II. Abdülhamit, (Yay. Haz. Mehmet Tosun), İstanbul 2009.
Keskin, Mustafa, Mehmed Akife Göre Osmanlı Cemiyetini Oluşturan İnsan Tipleri ve Bunların Balkan Savaşının Sonuçlarına Bakışı, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 9, Kayseri 2000.
Küçük, Abdurrahman, Ben de Türküm, Kutlu Sesleniş, Sayı: 70, Ankara 2009.
Mert, Hasan, Çanakkale Savaşının Sonuçları, Çanakkale Tarihi, V, İstanbul 2008.
Okumuş, Ejder, II. Mahmud Dönemi Yenileşme Çabaları, Türkler, XIV, (Ed. H.C. Güzel-K. Çiçek-S. Koca), Ankara 2002.
Ortaylı, İlber, II. Abdülhamit İle İlgili Mülâkat, Osmanoğulları ve Aydınların Anlatımıyla İmparatorluğun Yüzük Taşı II. Abdülhamit, (Yay. Haz. Mehmet Tosun), İstanbul 2009.
Özcan, Abdülkadir, II. Abdülhamit İle İlgili Mülâkat, Osmanoğulları ve Aydınların Anlatımıyla İmparatorluğun Yüzük Taşı II. Abdülhamit, (Hay. Haz. Mehmet Tosun), İstanbul 2009.
Öztuna, Yılmaz, Balkan Savaşlarının Kısa Tarihi, Türkiye Günlüğü, Sayı: 110, (Bahar), Ankara 2012.
Tevetoğlu, Fethi, Atatürkle Okyarın Çıkardıkları Gazete: Minber, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, V, Sayı: 13, Ankara, Kasım 1989.
Tuncay, Mete, II. Abdülhamit İle İlgili Mülâkat, Osmanoğulları ve Aydınların Anlatımıyla İmparatorluğun Yüzük Taşı II. Abdülhamit, (Yay. Haz. Mehmet Tosun), İstanbul 2009.
Türbedar, Erhan, Avrupadaki Müslüman Nüfus Nasıl %62 Oranında Azaldı?, Derin Tarih, Sayı: 7, İstanbul, Ekim 2012.
Ünal, M. Ali, Balkan Bozgunundan Ders Alındı Mı?, Türk Yurdu (100. Yılında Balkan Harbi Balkanlarda Müslüman-Türk Katliamı), XXXII, Sayı: 303, İstanbul, Kasım 2012.
Zeybek, Namık Kemal, II. Abdülhamit İle İlgili Mülâkat, Osmanoğul- ları ve Aydınların Anlatımıyla İmparatorluğun Yüzük Taşı II. Abdülhamit, (Yay. Haz. Mehmet Tosun), İstanbul 2009.