İngiliz mandası döneminde Filistin’e yahudi göçleri

Bu çalışmada İngiliz mandası döneminde Filistin’e yapılan Yahudi göçleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Osmanlı son dönemlerinde II. Abdülhamid’in aldığı tedbirler sonucunda Yahudilerin Filistin’e göçleri engellenmiştir. İttihatçılar iktidara geldiklerinde ilk etapta II. Abdülhamid döneminde Filistin’e yerleşmeyi engelleyen yasakları kaldırmışlarsa da kısa süre sonra Yahudilerin gerçek amaçlarını anlayınca tekrar bu yasakları yürürlüğe koydular. Birinci Dünya Savaşının getirdiği fırsattan yararlanan Yahudiler İngilizlerle beraber hareket ederek, Balfour Deklarasyonunun ilanın sağladılar ve böylece Filistin’de bir Yahudi yurdu kurulmasının desteğini aldılar. Savaş sonrası Filistin mandaterliğini alan İngiltere Filistin’de uyguladığı siyasi, ekonomik, askeri ve nüfus politikaları ile Yahudi göçlerini kolaylaştırmıştır. İngiliz manda idaresi döneminde Filistin’e planlı bir Yahudi göçü gerçekleşmiştir. Yahudiler İngiltere’nin desteğiyle siyasi, iktisadi, eğitim, nüfus ve askeri bakımdan gerekli kurumsallaşmayı sağladıktan sonra 14 Mayıs 1948’de İsrail Devleti’ni kurdular.

The Jewish emigration into Palestina in the Period of the English mandatory

This study explores the Jewish emigration into Palestinian territory in the period of English mandatory. Abdulhamid II stopped the Jewish emigration into Palestine with taking some measures. When Unionists obtainned the government, they firstly cancelled the prohibiting that keeps Jewish peoples out Palestine, but just then replaced the forbidden after they discerned the real aims of Jews. Since Jews got actions together with English in the period of the World War, they had opportunities to give the declaration of Balfour and so had the support to found the Jewish State in Palestinian territory. After the World War, Palatine under the English mandatory had easily a lot of Jewish emigrants with the English politics including the economic, population, military and administrative areas. Simply in the period of the English Mandatory the Jewish emigrants were set in the Palestinian territory planed. Jews founded their state named Israel on 14 May 1948 after they had established the foundations with English support regarding administration, economy, education, population and military.

PDF

___

Arşiv Kaynakları
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 92, Dosya No: 85, Belge No: 5.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 92, Dosya No: 88, Belge No: 4.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 92, Dosya No: 94, Belge No: 10.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 92, Dosya No: 94, Belge No: 19.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 93, Dosya No: 117, Belge No: 7.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 110, Dosya No: 736, Belge No: 16.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 110, Dosya No: 736, Belge No: 18.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 117, Dosya No: 814, Belge No: 3.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 118, Dosya No: 108, Belge No: 3.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 171, Dosya No: 185, Belge No: 21.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 232, Dosya No: 563, Belge No: 15.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 266, Dosya No: 793, Belge No: 14.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 266, Dosya No: 793, Belge No: 25.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 266, Dosya No: 793, Belge No: 45.
BCA, Fon Kodu: 030 10, Kutu No: 266, Dosya No: 793, Belge No: 49.
Tetkik Eserler
Arı, Mehmet Salih, “II. Abdülhamid Döneminde Yahudilerin Filistin’e Yerleşim Çabaları”, Akademik Araştırmalar Dergisi, S. 24, Ankara, (Şubat- Nisan), 2005.
Arı, Tayyar, Geçmişten Günümüze Orta Doğu Siyaset, Savaş ve Diplomasi, Bursa, 2008.
Aydın, Mahir, “Osmanlı Dünyasında Yahudi Kira Kadınlar”, Belleten, C. LXV, S. 243, Ankara, 2002.
Besalel, Yusuf, Osmanlı ve Türk Yahudileri, İstanbul, 1999.
Bozkurt, Gülnihal, “Osmanlı-Yahudi İlişkilerine Genel Bir Bakış”, Belleten, C. LVII, S. 219, Ankara, 1994.
Brockelmann, Carl, İslâm Ulusları ve Devletleri Tarihi, (Çev: Neşet Çağatay), Ankara, 1992.
Canatan, Yaşar, “20. Yüzyıl Başlarında Suriye, Lübnan ve Suudi Arabistan Bölgelerinde Türk Aleyhtarı Batı Politikası”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 112, İstanbul, (Şubat), 1998.
Çevik, Halis, Ortadoğu, Konya, 2005.
En-Nedşe, Refik Şakir, Sultan II. Abdülhamid ve Filistin, (Tercüme: Necmeddin Gevri), İstanbul, 2004.
Evsal, Vedii, Ortadoğu’da Savaş, İstanbul, 1975.
Fromkin, David, Barışa Son Veren Barış Modern Ortadoğu Nasıl Yaratıldı? 1914-1922, (Çev: Mehmet Harmancı), İstanbul, 1993.
Galanti, Avram, Türkler ve Yahudiler, İstanbul, 1995.
Garaudy, Roger, Siyonizm Dosyası, (Çev: Nezih Uzel), İstanbul, 1983.
Goranov, Stefan, “Irkçılık: Siyonizm’in Temel Bir İlkesi”, Siyonizm ve Irkçılık, Ankara, 1982.
Hadawi, Sami - Lehn, Walter, “Siyonizm ve Filistin Toprakları”, Siyonizm ve Irkçılık, Ankara, 1982.
Karasapan, Celal Tevfik, Filistin ve Şark’ül-Ürdün, C. II, İstanbul, 1942.
Kocabaş, Süleyman, Tarihten Günümüze Türkiye’yi Parçalama ve Paylaşma Planları, İstanbul, 1999.
Kodaman, Bayram - İpek, Nedim, “Yahudilerin Filistin’e Yerleştirilmeleriyle İlgili Olarak II. Abdülhamid’e 1879’da Sunulan Layiha”, Belleten, C. LVII, S. 219, Ankara, 1994.
Kutluay, Yaşar, Siyonizm ve Türkiye, Ankara, 1973.
Kürkçüoğlu, Ömer E., Türkiye’nin Arap Orta Doğusu’na Karşı Politikası (1945-1970), Ankara, 1972.
Lehn, Walter, “Yahudi Ulusal Fonu: Bir Ayrım Aracı”, Siyonizm ve Irkçılık, Ankara, 1982.
Longrigg, Stephen H., The Middle East, Chicago, 1963.
Öke, Mim Kemal, Kutsal Topraklarda Siyonistler ve Masonlar, İstanbul, 1991.
Siyonizmin Kurucusu Theodor Herzl’in Hatıraları ve Sultan Abdülhamid, (Türkçesi: Ergun Göze), İstanbul, 2002.
Sonyel, Salahi R., “Türk-Ermeni İlişkileri ve Musevi Soykırımı”, Belleten, C. LIV, S. 210, Ankara, (Ağustos), 1990.
Şimşek, Erdal, Türkiye’nin Ortadoğu Politikası, İstanbul, 2005.
Tür, Özlem, “Türkiye ve Filistin 1908-1948: Milliyetçilik, Ulusal Çıkar ve Batılılaşma”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S. 62(1), Ankara, (Ocak- Mart), 2007.
Winstone, H.V.F., Ortadoğu Serüveni 1898-1926 Yılları Arasında Ortadoğu’daki Siyasi ve Askeri İstihbaratın Öyküsü, (Tercüme: Fuad Davudoğlu), İstanbul, 1999.
Yılmaz, Türel, Uluslararası Politikada Ortadoğu, Ankara, 2009.