M. Metin KARAÖRS

Âşık paşa ve Alî Şîr Nevâyî’de Türkçe sevgisi ve Türkçenin gücü

Âşık Paşa ve Nevâyî, birbirinden beş bin km. uzaklıktaki iki Türklük mekânında, yedi yüz ve beş yüzyıl önceki bir zaman diliminde yaşamış Türk Edebiyatının iki seçkin temsilcisidir. Her iki şair de Türkçe yazmaktan mutlu olmuşlar, devrin edebiyat dili Farsçaya rağbet etmemişler, Türkçenin Farsçaya üstünlüğü kanıtlamaya çalışmışlardır. Türkçe, 1. dünyanın en eski dillerinden biri, 2. dünyanın en geniş mekânlarından birine yayılmış dillerinden biri, 3. dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri, 4. dünyanın en zengin dillerinden biri, (a. Ses ve musiki zenginliği bakımından, b. Söz varlığı bakımından, c. Anlatım gücü bakımından) 5. dünyanın en mantıklı ve kurallı dillerinden biri durumundadır. Türkçeyi iyi öğrenelim, anlayalım ve anlatalım. Bugün Türkçenin sorunu yoktur. Türkçeyi bilmeyenlerin, anlamayanların, iyi öğrenmeyenlerin Türkçe sorunu vardır.

The love and power of Turkish in Aşık Paşa’s and Ali Şir Nevayi’s works

Aşık Paşa and Nevâyi are two distinguished representatives of the Turkish Literature those who lived five hundred years ago in two different Turkish locations which are five thousuds km, far from each other. Both of them were very happy to write in Turkish. They did not favour the Persian language because it was the popular language of that time instead they tried to approve the supremacy of Turkish to Persian. Turkish: 1. One of the oldest languages of the world, 2. One of the languages spread in a vast area, 3. One of the most widely spoken languages, 4. one of the richest languages of the world (a. in terms of sound system, b. In terms of range of vocabulary, c. In terms of power of expression), 5. Turkish is one of the most logical and regular languages. We should learn Turkish very well, understand it very well and teach the others. Turkish does not have any problems but those who do not know Turkish very well, those who do not understand the subtle differences of Turkish might have some problems.

PDF

___

Akalın, Şükrü Haluk, “Türkçenin Teknik Terim Zenginliği”, Türk Dili Dergisi, S. 624, Aralık 2003.
Aksan, Doğan, Türkçenin Zenginlikleri İncelikleri, Bilgi Yay., Ocak 2005, s. 18-59-60-69-74-96-111.
Akyüz, Kenan, “Türk Dili Araştırmaları Yıllığı”, Belleten, 1988.
Alpay, Gönül, Ferhad u Şirin, TDK Yay., Ankara 1994.
Alpay, Günay, Garaibü’s Sıgar, TDK. Yayınları.
Caferoğlu, Ahmet, Türk Dili Tarihi, İstanbul 1964, s. 230-232-233.
Canpolat, Mustafa, Ali Şir Nevayi’nin Lisanü’t-tayr Mesnevisi, Ankara 1972, Yayın: TDK, Ankara 1995.
Çağatay, Saadet, Uygurca’da Hendiadyoinler, Aysu Ata, S. Çağatay’ın Yayınlanmış Makaleleri, İstanbul 2008, s. 234-270.
Eraslan, Kemal, “Nevâyi’nin ‘Halat-ı Seyyid Hasan Big Risalesi”, Türkiyat Mecmuası, c. 16, İstanbul 1971, s. 89-110; “Ali Şîr Nevâyi’nin Hâlât-ı Pehlevân Muhammed Risâlesi”, Türkiyat Mecmuası, c. 19, İstanbul 1980, s. 99-164; Nesayimü’-mahabbe (doktora tezi), TDK. Yay., İstanbul 1960.
Ercilasun, Ahmet B., “Türk Dünyasının Dil Birliği Meselesi”, Türk Kültürü, s. 331, Kasım 1990, s. 647-655; Türk Dilinde Ek-Ses İlişkisi, PİAC 1996.
Ergin, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, s. 58-64-65; “Türkçede Millet Felsefesi”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Ocak 1986, S. 1, s. 53-61.
Ferhad u Şirin, Nevayi Külliyatı, Topkapı, Revan No: 808.
Fındıkoğlu, Z. Fahri, Ali Şir Nevayi’yi Anma Toplantısı, s. 12.
Günşen, Ahmet, Aşık Paşa, Kırşehir 2006, s. 52.
Gürsoy, Belkıs, “İngilizcenin Gelişimi Örneği ve İlim Dili Olarak Türkçe”, Türk Yurdu, C. 12, Eylül 1992, s. 53-57.
Hacıeminoğlu, Necmettin, Karahanlı Türkçesi Grameri, TDK. Yay., Ankara 1996, s. 2-14-16; Türk Dilinde Fiiller, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1991.
Karaağaç, Günay, Dil, Tarih ve İnsan, s. 23.
Karakoç, Birsel, Nogayca ve Türkiye Türkçesinde Yüklemleştiriciler, Lars Johanson Armağanı, Ankara 2002, s. 194.
Karaörs, Metin, Nevâdirü’ş-Şebâb, TDK Yay., Ankara 2006, Yayın nu: 877, 625/2 gazel; “İki Zirvede Sözün Önemi”, Milli Kültür, S. 64, s. 34- 39, tanıtım yazısı, Dr. Ahmet Vehbi Ecer, Dinimiz İçin Dilimiz, Kayseri 2000, s. 110; Türk Dili, Sayı: 610, Ekim 2002; Cümle Bilgisinde İsimlendirme, Sınıflandırma ve Tahlil Metotlarının Birliği, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı, 22-23 Ekim 1993, Türk Dil Kurumu Yay. No: 600, Ankara 1995, s. 44-53.
Kaya, Önal, Fevayidü’l Kiber, TDK Yay., Ankara.
Köktekin, Kâzım, “Ali Şir Nevayi’nin Türkçeciliği”, AÜTAED, S. 19, Erzurum 2002, s. 117-122.
Köprülü, Fuat, Edebiyat Araştırmaları, TTK Yay. Ankara 1986, s. 277- 278.
Levent, Agah Sırrı, Ali Şir Nevayi, 4 cilt, TDK Yay., Ankara 1965- 1968.
Mecalisü’n-Nefais, Nevayi Külliyatı, Topkapı, Revan No: 808, s. 659- 693.
Muhakemetü’l-lugateyn, Nevayi Külliyatı, Topkapı, Revan ktp. Nu: 88.
Özakıncı, Cengiz, Dil ve Din, Payel Yay., 129, s. 33 (XV. Yy. Başlarında Yapılmış Kur’an Tercümesi, “Muhammed Bin Hamza”, Hazırlayan: Dr. Ahmet Topaloğlu, Kültür Bakanlığı Yay. 300, 1978, c. 2, s. 635).
Özönder, Sema Barutçu, Ali Şîr Nevâyi, Muhâkemetü’l-Lugateyn, Ankara 1984, A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fak. Yüksek Lisans Tezi.
Sinanoğlu, Oktay, “İlle Bilim Dili Olacaksa, Türkçe Daha Uygun”, Bilim ve Ütopya, Yıl: 2001, s. 80.
Tarlan, Ali Nihad, Ali Şîr Nevâi, Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyeti Neşriyatı, İstanbul 1962, s. 2-3-5 (26.3.1961’de İ.Ü. konferans salonunda yapılan anma toplantısı konuşmaları).
Timurtaş, Faruk Kadri, Nevayi’yi Anma Toplantısı, 26.3.1961, Doğu Türkistan Cemiyeti Neşriyatı, İstanbul 1962, s. 26-37.
Togan, Zeki Velidi, “Ali Şîr md.” İ.A., s. 349-357.
Türkay, Kaya, Bedayiü’l Vasat, TDK Yay., Ankara 1996.
Türkçe Sözlük, TDK Yay., Ankara 2005.
Üstüner, Ahat, “Türkçenin Anlatım Gücü”, Türk Dili, S. 589, Ocak 2001, s. 50-57.
Yavuz, Kemal, Garip-nâme, TDK Yay., Ankara, yayın nu: 764.