Yunus Emre TANSU, Baran GÜVENÇ

ESKİ TÜRK MİTOLOJİSİNDE HAYVAN MOTİFLERİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Türkler dünyanın en eski milletlerinden birisi olmuştur. Yüzyıllar boyunca dünyanın dört bir tarafına dağılmış ve imparatorluklar kurmuş- lardır. Bu sebeple birçok kültürü ve medeniyeti tanımışlar ve bunlarla etkileşim kurarak zengin bir kültüre sahip olmuşlardır. Bu zengin kültürel birikimle birlikte Türkler çeşitli efsane ve mitolojik öğeleri hem benimsemiş hem de diğer milletlere benimsetmiştir. Türk kültüründe çok fazla karşımıza çıkmasa bile Türk mitolojisinde önemli bir yere sahip olan ve Türklerin başka kültürlerden aldığı Anka, Garuda, Grifon, Simurg gibi hayvanların da incelemesi yapılmış ve bu çalışmada sunulmuştur. Ayrıca Türk kültürü ve mitolojisi için çok önemli ve bir bakıma Türklerin simgesi olan kurt, kartal, at ve geyik gibi hayvanlarda geniş bir biçimde ele alınmıştır. Türklerin binlerce yıllık tarihinde birçok mitolojik hayvan yer almıştır; fakat bu çalışmada hepsine yer vermek pek mümkün olmadığı için belli başlı ve önemli hayvanlar üzerinde durulmuştur

Thoughts On Animal Motifs In Old Turkish Mythology

Thoughts On Animal Motifs In Old Turkish Mythology The Turks had been one of oldest nation of the world. They spread out all over the world and they established empires. Because of this they know many different cultures and civilizations and they affected them, so they had a rich culture. By means of this rich cultural, Turks had accepted legends and myths and also they had other nations accepted them. We don t face to animals Anka, Garuda, Griffon, Simurg which they haven t seen Turkish culture but in Turkish mythology were taken from ot- her cultures that were examined in this study. Moreover, Wolf, eagle, horse and deer, which were very important for Turkish mythology and it was the symbol of Turks, were examined deeply. There were several mythological animals in a thousand but it is impos- sible to examine all of them. We had studied some of important ones.

PDF

___

AHMETBEYOĞLU, Ali: Sorularla Eski Türk Tarihi, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2014.
AKSOY, Numan Durak: “Oğuz Kağan Destanı’nda Dini Motifler”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Elazığ, 2000.
AKSOY, Numan Durak - PATOĞLU, Emrah Berkant: “Eski Türk Mitolojisinde Renklerin Günümüz Anadolu’suna Yansıması: Gaziantep Örneği”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 216, İstanbul, 2015.
BAKIRCI, Nedim: “Eflâtun Cem Güney’in “Masallar” Adlı Kitabında Yer Alan Metinlerde Mitolojik Unsurlar”, Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4, Bolu, 2014.
BATÎSLAM, Hanife Dilek: “Divan Şiirinin Mitolojik Kuşları: Hümâ, Anka ve Simurg”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 1, İstanbul, 2002.
BAYAT, Fuzuli: “Kaşgarlı Mahmut’un “Divanü Lugati’t Türk” Eserinde Mitolojik Dünya Modeli ile İlgili Bazı Kavramlar”, Journal of Turkish Linguistics,Sayı: 1, Ankara, 2007.
ÇATALBAŞ, Resul: “Türklerde Hayvan Sembolizmi ve Din İlişkisi”, Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, Sayı: 12, Kars, 2011.
ÇORUHLU, Yaşar: Türk Mitolojisinin Anahatları, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2000.
DURMUŞ, İlhami: “Türklerin Kullandığı Armalar”, Milli Folklor Dergisi, Sayı: 21, Ankara, 1994.
DUYMAZ, Ali: “Anadolu ve Balkan Türklerinin Halk Anlatmalarında Mitolojik Bir Kuş: Zümrüdü Anka”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Balıkesir, 1998.
EBERHARD, Wolfram: Çin’in Şimal Komşuları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1996.
ELİADE, Mircea: Şamanizm, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 1999.
ELİADE, Mircea: Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Taş Devrinden Eleusis Mysteria’larına, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2003.
GÜLER, Zülfi: “Şeyh Galib Divanında Anka-Simurg Sembolü”, International Journal of Language Academy, Sayı: 1, Oulu, 2014.
İNAN, Abdulkadir: “Müslüman Türklerde Şamanizm Kalıntıları”, Belleten, Sayı: 4, Ankara, 1952.
JOUNG, Kim Hyo: “Oduncu ile Peri Kızı Kore Halk Hikayesindeki Hayvan Motifleri Üzerine”, International Journal of Central Asian Studie, Seoul, 2006.
KAFESOĞLU, İbrahim: Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2013.
KALAFAT, Yaşar: “Yaşayan Eski Türk İnançları İtibariyle “Türk Mitolojisi” ve Prof. Dr. Bahaeddin Ögel”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 8, Ordu, 2009.
KÖPRÜLÜ, Mehmet Fuad: Türkiye Tarihi Anadolu İstilasına Kadar Türkler, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005.
MANDALOĞLU, Mehmet: “Türk Mitolojisinden Anadolu’ya Taşınan Kültür: Geyik Motifi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 27, Ordu, 2013.
OCAK, Ahmet Yaşar: Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri, İletişim Yayınları, İstanbul, 2005.
ÖGEL, Bahaeddin: İslamiyet’ten Önce Türk Kültür Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2003.
ÖGEL, Bahaeddin: Türk Mitolojisi I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2014.
ROUX, Jean Paul: Eski Türk Mitolojisi, Bilgesu Yayınevi, Ankara, 2012.
ROUX, Jean Paul: Orta Asya Tarih ve Uygarlık, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2014.
TAŞAĞIL, Ahmet: Gök-Türkler I-II-III, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2014.
TOGAN, Ahmet Zeki Velidi: Umumî Türk Tarihine Giriş, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1981.
TOGAN, Nazmiye: “Peygamberin Zamanında Şarki ve Garbi Türkistan’ı Ziyaret Eden Çinli Budist Rahibi Hüen-çang’ın Bu Ülkelerin Siyasi ve Dini Hayatına Ait Kayıtları”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, Sayı: 1-2, İstanbul,1964.
TOKYÜREK, Hacer: “Eski Uygurcada Hayvan Adları ve Bunların Kullanım Alanları”, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 33, Niğde, 2013.
TURAN, Osman: Türk Cihân Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2014.