TÜRK MASALLARI ÜZERİNE

Türk halk anlatmaları içersinde en çok sevilen ve anlatılan metinler masal metinleridir. Masal için hayal mahsulü denilmesine rağmen masalı dinleyenler mutlaka kendinden bir şeyler bulacaktır. “Kahramanlarından bazıları hayvanlar ve tabiat üstü varlıklar olan, olayları masal ülkesinde cereyan eden, hayal mahsulü olduğu hâlde dinleyicileri inandırabilen bir sözlü anlatım türü.” olarak tanımlanan masallar üzerine Türkiye’de bugüne kadar pek çok çalışmalar yapılmıştır. Masal tarihimiz açısından bu çalışmalar oldukça önemlidir. Derlemelerle elde edilen metinler o kadar çoktur ki bir Türk masal külliyatı oluşturulacak kadardır. Masallar bünyesinde pek çok özellik barındırır. Bu özellikler masalların hem muhteva hem de şekliyle ilgilidir. Dünya masalları üzerinde tip ve motif çalışmaları Antti Aarne’la baş- lar, Stith Thompson’la devam eder. Türkiye’de ise Türk masallarının tip ve motif yapısı ile ilgili ilk çalışma Wolfram Eberhard ile Pertev Naili Boratav tarafından yapılmıştır. Daha sonra Saim Sakoğlu ile tip ve motif çalışmaları devam etmiş, günümüze kadar bu konu ile ilgili pek çok akademik çalışma yapılmıştır. Dünyada halk bilimi malzemelerinin tespitinde ve incelenmesinde pek çok kuram kullanılmıştır. Türk halk anlatmaları üzerinde kullanılan ilk kuram Tarihi-Coğrafi Kuram’dır. Daha sonra yapılan çalışmalarda Yapısalcı Kuram, Psikoanalitik Kuram, İşlevsel Kuram, Sözlü Kompozisyon Kuramı ve Performans (İcra) Kuramı kullanılmıştır. Bu makalede Türk masalları üzerine genel bir değerlendirme yapılmıştır

On Turkish Tales

The most loved and recounted works in Turkish folk narration are tales. Although it is always said that tales are imaginary, everybody who listens to them finds something for themselves. There have been many works on tales which are defined as “a kind of narration whose characters are mostly animals and sometimes supernatural creatures and which takes place in a tale country and is believed although they are imaginary.” The works, which have been obtained through compilation, are so great that they all can form a corpus. These works are of great importance for our tale history. Tales have lots of properties in themselves. These properties are related to both contents and forms. The studies on type and motives for world’s tales begin with Antti Aarne and continue with Stith Thompson. Wolfram Eberhard and Pertev Naili Boratav did the first study on type and motives for Turkish tales. Then, the works on motives and types continued with Saim Sakaoğlu and to date, many academic works in Turkey have been completed. A number of theories have been used to determine and analyze folk arts and works. The first one is Historical and Geographical Theory. The first theory used to study Turkish narration was Historical and Geographical Theory. Then, Structural, Psychoanalytical, Functional, Verbal Composition and Performance Theories have been employed in the following works. In this study, a general evaluation on Turkish folk tales has been carried out

PDF

___

AARNE, Antti: Verzeichnis der Märchentypen mit Hülfe von Fachgenossen Ausgearbeitet, Helsinki, 1910.
ALPTEKİN, Ali Berat: Taşeli Masalları, Akçağ Yayınları, Ankara, 2002.
BASCOM, William: “Folklorun Dört İşlevi”, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar II, (Çev. Ferya Çalış), Geleneksel Yayıncılık, Ankara, 2005.
BAKIRCI, Nedim: Niğde Masalları, Niğde Yüksek Öğretim Vakfı Yayınları, Niğde, 2006.
BAKIRCI, Nedim: Türk Dünyası Coğrafyasında Tespit Edilmiş Hayvan Masalları Üzerinde Bir İnceleme, Manas Yayıncılık, Elazığ, 2010.
BAKIRCI, Nedim: Kırım Tatar Masalları, Kömen Yayıncılık, Konya, 2010.
ÇOBANOĞLU, Özkul: Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005.
EBERHARD, Wolfram - BORATAV, Pertev Naili: Typen Türkischer Volksmärchen, Wiesbaden, 1953.
EKİCİ, Metin: “Doku, Metin ve Konteks”, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar I, (hzl. Gülin Öğüt Eker, Metin Ekici, M. Öcal Oğuz, Nebi Özdemir), Geleksel Yayıncılık, Ankara, 2003.
EKİCİ, Metin: “Araştırma Yöntemleri”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (Editör M. Öcal Oğuz), Grafiker Yayınları, Ankara, 2008.
EKİCİ, Metin: Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri, Grafiker Yayınları, Ankara, 2010.
SAKAOĞLU, Saim: Masal Araştırmaları, Akçağ Yayınları, Ankara, 1999.
SAKAOĞLU, Saim: “Masallar”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı / Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, Cilt: II, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
SAKAOĞLU, Saim: “Masal”, Halk Masalları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2013.
THOMPSON, Stith: Motif Index of Folk-Literarure, Cilt: 1, Indiana University, USA, 1955.
THOMPSON, Stith: The Types of the Folktale, Helsinki, 1964.