Yıldız SÜLEYMENOVA, Almagul KANAGATOVA, Aktolkyn KULSARİEVA

Eski Türk kozmogonisinin kültürel antropolojik temeli

Türklerin mitolojik efsaneleri daha sonraki yerleşim, hükümdarlık ve dünya görüşlerini belirlemede en önemli kaynaklardır. Bu çalışmada Kazakistanda yeni tartışılmaya açılan Jeruyuk kavramı tarihi, mitolojik ve felsefi kökenleriyle izah edilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda bu kavramın milli ve manevi değerlerimizden bir parça olduğu; dünya görüşü özellikleriyle de eski Türk mitolojisinden çıktığı konusu değerlendirilmiştir.

The cultural anthropological basic of the old Turks cosmogony

Turkish Mythological legends are the most important source for determining their later settlement, reign and world views. In present study, new word Jeruyuk were explained in the view of the origins of the mythologic and philosophic. At the same time, this concept were evaluated as a piece of the national and spiritual values and as an ancient of Turkish mythology because of its world view properties.

PDF

___

Akmoldayeva, Ş.B., Drevnekirgizskaya Model Mira (Na Materialax Eposa Manasa), Bişkek şim, 1996, s. 220.
Bayımbetova, R.K., Turkiler Duniyetanımının Tildik Reprezentatsiyası (YII-IX Gasırlarındagı Turki Eskertkişterinin Tili Negizinde) / Filologiya Gılımdarının Kandidatı Gılımi Dyarejesin Alu Uşin Dayındagan Dissertatsiyasının Avtoreferatı, Almatı, 2008, s. 15.
Birlayin, Dj. F., Parellelnaya Mifologiya, M., 1997, s. 15.
Eliade, M., Svyaşennoe i Mirskoe / Per. S fr. - M.: İzdatelstvo MGU, 1994, 142, s. 63.
İsayev, M.U., Kazak Filosofiyasındagı Kenistik Pen Uyakıt Myaselesi, Filosofiya Gılımdarının Kandidatı Gılımi Dyarejesin Alu Uşin Dayındalgan Dissertatsiya, Almatı, 2009, s. 61.
Klyaştornıy, S.G., Drevneturkskiye Runiçeskiye Pamyatniki Kak İstoçnik Po İstorii Sredney Azii, M., 1964, s. 103-114.
Klyaştornıy, S.G., Mifiligiçeskiye Sujetı v Drevneturkskih Pamyatnikah // Pamyatniki Drevneturkskoy Pismennosti i Etnokulturnaya İstoriya Tsentralnoy Azii, M., 2006, s. 402.
Kondıbay, S., Kahramanlık Ruh Kitabı, Alpamış Dünyası, Bütün Eserleri, 8 cilt, Almatı, Arıs Yayınevi, 2008, s. 329-333.
Kondıbay, S., Kazak Mifilogiyasına Kirispe, Almatı, Arıs, 2008, s. 31.
Kondıbay, S., Kazak Mifologiyasına Kirispe, Almatı, Arıs, 2008, s. 207.
Kulsariyeva, A.T., Tauelsiz Kazakstan İdeyası-Jeruyık Kazakstan // Kazak Ultınan Kazak Yeline, Almatı: Kazak Üniversitesi, 2010, ss. 178-179.
Kultegin, F. Ayidarovtın Nuskası, Astana, Audarma, 2002, s. 66.
Mau-tsai, Liu, Die Chinesischen Nachrichten Zur Geschichte Der Ost-Türken, Bd. 1- 2, Wiesbaden, 1958, Bd. 1, S. 52-60, Bd. 2, s. 528.
Nazarbaev, N.A., Tarih Tolkınında, Almatı, Atamura, 1999, s. 92.
Nurmuratov, S.E., Ruhani Kundılıktardın Kalıptasuyı Men Damıyu (Yaleumettik-Filisifiyalık Taldau) // Filisifiya Gılımdarının Doktorı Fılımi Dorejesin Alu Uşin Dayındalgan Dissertatsiya, Almatı, 2000, s. 129.
Potapov, L.P., Yer Sub v Orhonskih Nadpisyah // ST, 1979, No 6, s. 71-77.
Simokatta Fiofilakt, İstoriya, M., 1957, s. 161.
Süleymenov, O., AziYa, Almatı, 1992, s. 229.
Taşağıl, Ahmet, Turik Kaganatındagı Adami Kundılıktar // Tarih-Adamzat Akıl-Oyının Kazınası: On Tomdık, Turki Halıktarının Tarihi Oyı, Astana: Foliant, 2006, T. 10, s. 369.