Doğu Türkistan'da erken saka kültür çevresi

Doğu Türkistanda ilk sâkinlerin kimler oldukları yönündeki tartışmalarda müracaat edilebilecek ilmî metotlardan biri Kültür Çevreleri Teorisi (Kulturkreis)dir. Bu teoriye göre her kültür çevresi bir merkezden etrafa yayılan bir kültür terkibidir. Bu metot mucibince eski Çin ana kaynaklarından elde edilen bazı malûmatlar Doğu Türkistandaki erken Saka kültürünün tespitinde kullanılabilir. Böylece Doğu Türkistan tarihinde mühim yer kaplayan Saka maddî kültürünün ana hatları ortaya konabilir.

Early saka culture circuit in Eastern Turkestan

The Culture Circuit (Kulturkreis) Theory is one method that can be applied in the discussions towards definition the first inhabitants in Eastern Turkistan. According to the theory, every culture Circuit is a cultural composition expanding from one center to periphery. Some information extracting from ancient Chinese main sources can be used for identifying early Saka culture in Eastern Turkistan in accordance with that method. So, outlines of Saka material culture occupying an important place in the history of Eastern Turkistan can be demonstrated.

___

  • Beckwith, Christopher I., İpek Yolu İmparatorlukları, Çev. Kürşat Yıl- dırım, Ankara 2011. Chou Shu, Beijing 1997.
  • Durmuş, İlhami, İskitler (Sakalar), Ankara 2008.
  • Eberhard, Wolfram, “Çin Kaynaklarına Göre Orta ve Garbi Asya Halklarının Medeniyeti”, Türkiyat Mecmuası, s. 125-191, VII-VIII/1, İstanbul 1942.
  • Eberhard, Wolfram, “Bugünkü Avrupa’da Etnolojinin Esas Cereyanları”, DTCF Dergisi, s. 1-15, VI/1-2, 1948.
  • Ekrem, Erkin, Hsüan-Tsang Seyahatnamesi’ne Göre Türkistan, Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2003.
  • Frye, Richard N., Orta Asya Mirası, Çev. F. Tayanç-T. Tayanç, Ankara 2009.
  • Gumilëv, L.N., Etnogenez Halkların Şekillenişi Yükseliş ve Düşüşleri, Çev: D.A. Batur, İstanbul 2003.
  • Han Shu, Beijing 1997.
  • Haussig, Hans W., İpek Yolu ve Orta Asya Kültür Tarihi, Çev. M. Kayayerli, İstanbul 2001.
  • Kafesoğlu, İbrahim, “Tarihte Türk Adı”, Reşit Rahmeti Arat İçin, s. 306-320, Ankara 1966.
  • Kafesoğlu, İbrahim, Türk Millî Kültürü, İstanbul 2005.
  • Liu Mau-Tsai, Kutscha und seine Beziehungen zu China vom 2. Jh. v.bis zum 6. Jh. n. Chr., I, Wiesbaden 1969.
  • Mair, Victor H., “History of Chinese Turkistan in the pre-Islamic Period”, Sino-Platonic Papers, s. C1-C6, Nu. 16, March 1990.
  • Mair, Victor H., “Mummies of the Tarim Basin”, Archaeology, XLVIII/2, s. 28-35, March/April 1995.
  • Mallory, J.P. - Victor H. Mair, The Tarim Mummies: Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples From the West, London 2000.
  • Shang Yan-bin, Xi-yu Wen-hua, Liaodong 1998.
  • Sui Shu, Beijing 1997.
  • T’ai P’ing Yü Lan, Taipei 1997.
  • T’ang Shu, Beijing 1997.
  • Taşağıl, Ahmet, Çin Kaynaklarına Göre Türk Boyları, Ankara 2004.
  • Togan, Zeki Velidi, Umumî Türk Tarihine Giriş, İstanbul 1981.
  • Tung T’ien, Beijing 2003.
  • Xi-yu Tong-shi, Ed. Yu Tai-shan, Beijing 2003.
  • Von Gabain, Annemarie, Das Uigurische Königreich von Chotscho 850- 1250, Berlin 1961.
  • Von Le Coq, A., Auf Hellas Spuren in Ostturkistan; Berichte und Abenteuer der II. und III. Deutschen Turfan-Expedition, Leipzig 1926.
  • Waldschmidt, E., Gandhara, Kutscha, Turfan, Eine Einführung die Frühmittelalterliche Kunst Zentralasiens, Leipzig 1925.
  • Yıldırım, Kürşat, Türk Tarihi İçin Eski Çince Türkçe Sözlük, İstanbul 2010.
  • Yıldırım, Kürşat, “Başlangıcından II. Yüzyılın Ortalarına Kadar Doğu Türkistan Çin Münasebetlerine Genel Bir Bakış”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, s. 123-156, II/1, 2012.
  • Yıldırım, Kürşat, “Doğu Türkistan ve İlk Sâkinleri”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, s. 195-214, XII/1, 2012.
  • Yu Taishan, “The Origin of the Kushans”, Sino-Platonic Papers, s. 1-22, Sayı: 212, July 2011.