KÂNUNÎ SULTAN SÜLEYMAN HAN’IN DİVANI’NDA SİYASET VE AHLAK DÜŞÜNCESİNİ İŞLEYEN BEYİTLER

___

  • İderdüm Merve hakkıyçün Safâ ile özüm kurbân
  • Tavâf-ı Ka„be-yi kûyuñ nasîb itse Hüdâ kıblem (566,1904/5)
  • KanunîSultan Süleyman‟ın siyaset ve ahlak düşüncesine dair yukarıda özetlenen özelliklerin tarih kitaplarından ve belgelerinden rahatlıkla tespit edilebileceği ve bunun için Kanunî‟nin şiirlerini okumaya gerek olmadığı fikrine kapılmamak için şu gerçeği belirtmekte fayda olduğu kanaatindeyiz:
  • Kanunî Sultan Süleyman‟ın şiirlerinde tespit ettiğimiz pek çok hususun XVI. yüzyıl tarihi, siyaset bilimi ve ahlak terminolojisinde karşılığının olması, delalet konusunda edebiyatın da diğer bilim dalları kadar önemli olduğunu gösterir. Ayrıca Kanunî hissettiklerini, aklı ve gönlü arasında yaşadığı ikilemleri veya siyaset ve ahlaka dair aklından geçenleri belki de en doğru ifade eden onun kendi şiirleridir. Bu nedenle, tarihte yer alan önemli şahsiyetlerin edebî eserlerinin de mutlaka dikkate alınması gerekir.
  • Sultan Süleyman‟ın, yaşadığı olaylar karşısında
  • AFYONCU, Erhan, “Avrupalıların Örnek Aldığı Mahkeme” Bugün G.,
  • http://www.zafersen.com Abdüllatif Çelebi, Latifi tezkiresi, (Haz. Mustafa İsen), Kültür Bakanlığı, Ankara, 1990. AK, Coşkun, Muhibbî Dîvânı, Trabzon Valiliği, 2.bs.,Trabzon, 2006. BARDAKOĞLU, Ali,“Hanefilik Mezhebi”, DİA, C.XVI, s.7. Büyük Türk Klasikleri, Ötüken-Söğüt Yay., 10 Cilt, İstanbul.1990. ÇAĞRICI, Mustafa, “Adalet”, DİA, C.I, ,s.342. ŞİŞMAN, Bekir, vd., Şehname'nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri, İst.,
  • Ötüken, İstanbul, 2007. Nizamülmülk, Siyasetname, (Haz. Sadık Yalsızuçanlar), Timaş Yay.,
  • İstanbul,1999. EKİNCİ, Ekrem Buğra, Osmanlı Hukuku : Adalet ve Mülk, Arı Sanat Yay.,
  • İstanbul, 2008. EMECEN, Feridun,“Süleyman I”, DİA, C.XXXVIII, s.63,64. Firdevsî, Şehnâme, MEB Yay., Ankara, 1949. İbn Haldun Mukaddime, (Haz.Süleyman Uludağ), C.I, Dergah, 6.b., İstanbul, 2009. KAZANCI, Ahmet Lütfi, Osmanlı Adalet Düzeni, Marifet Yay., İstanbul, 1997. Kınalızade Ali Efendi, Ahlak-ı Âlâî , (Haz. Hüseyin Algül), Tercüman G. Yay.,
  • İstanbul, [t.y.] KOÇU, Reşat Ekrem, Osmanlı padişahları, Ana Yayınevi, İstanbul, 1981. KÖSE, Hızır Murat, “Siyaset”, DİA, C.XXXVII, s.298. KÜÇÜK Sabahattin, Bâkî Dîvânı, TDK Yay., Ankara, 2002. Muhammed el-Emin Mekki, Osmanlı Padişahlarının Haremeyn Hizmetleri,
  • (Haz.İbrahim Coşkun), Çamlıca Yay., İstanbul, 2008. ÖZCAN, Azmi, “Hilafet”, DİA, C.XVII, s.,547. PARS, Melahat,“Sırp Tarihçi ve Yazar Radovan Samarciç‟in Gözüyle Kanuni
  • Sultan Süleyman ve Rokselana (Hürrem Sultan)”, II. Uluslararası
  • Edebiyat ve Bilim-I Sempozyumu Bildirileri Ankara Ü.DTCF, 2011,
  • Ankara, s.326-327. SAKAOĞLU, Necdet, Bu Mülkün Sultanları, Oğlak, 9.bs., İstanbul, 1999. USTA, Niyazi “Osmanlıda Siyaset Sosyolojisine Kısa Bir Bakış”, Atatürk
  • Ü.İ.F. Dergisi, 1/2002, s.66-67. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, “Alevî İsyanları ve İran Seferleri”, Osmanlı
  • Tarihi, C.II, TTK, V.bs., Ankara, 1988. YURTSEVEN, Dr. Yılmaz “Osmanlı Klasik Döneminde İdeoloji, Din ve Siyasî
  • Meşruiyet Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, Gazi Ü.Hukuk Fak.Dergisi
  • C.XI, Sayı.1-2, 2007, s.1257.