Mehmet ÖZCANLI, Abdulkadir GÜZEL, Bekir AKGÜN

Şanlıurfa ili’nde kurulu GES’lerin topoğrafik özellikler (yükselti, eğim, bakı) açısından uygunluk analizi

Güneş Enerji Santrallerinin (GES) araziye olan etkisi doğal örtüye müdahalesi sonucu oluşan doğalyeryüzü örtüsü değişimi GES’ler ile doğa arasındaki ilişkiyi irdelememizi gerektirir. Bu ilişkiyidetaylı bir şekilde araştırıp uygun arazi kullanımları için alanlar önermek gerektiğinde öne çıkanyöntemlerden biri de “uygunluk analizi” dir. Diğer enerji kaynaklarına göre potansiyeli yüksek olangüneş enerjisinin çevreci olması, kontrol ve kullanım kolaylığı, yatırım maliyetinin düşük ve sürdürülebilirolması gibi özelliklerinden dolayı yaygınlaşması daha hızlıdır. Günümüzde ülkeler var olanenerji açıklarını kapatmada ve toplam enerji üretiminde yenilenebilir enerjinin oranını artırmadaen önemli kaynak olarak GES’leri görmektedir. GES’lerin kurulum yerleri de enerji verimliliği açısındanbir o kadar elzemdir. Bu çalışmada Şanlıurfa ilinnde kurulu GES’lerin topoğrafik özelliklerine(Yükselti, Eğim, Bakı) göre uygunluk analizi yapılmıştır. Bu analizde Şanlıurfa ilinde kurulu GES’lerinsırasıyla yükselti, eğim ve bakı ya göre dağılışları yapılmıştır. Daha sonra GES’lerin yükseltiye, eğimeve bakıya göre ayrı ayrı normalizasyon analizi, yakınlık sınıflandırması ve ikili karşılaştırma matrisialınarak GES’lerin tutarlılık oranları belirlenmiştir. Bu sınıflama Şanlıurfa ilinde Kurulu olan 30 GESüzerinde yapılmıştır. GES’lerin saptanması ve fiziki özelliklerinin belirlenmesi uzaktan algılama teknikleriile yapılmıştır. Analizler sonunda elde edilen sonuçlar haritalanarak GES’lerin durumu görselolarakta netleştirilmiştir. Sonuç olarak il genelinde kurulu olan GES’lerin yükseltiye göre yapılanuygunluk analizi sonucunda 7, 26, 27, 29, 30 nolu santrallerin; bakıya göre yapılan uygunluk analizisonucunda 4, 26, 27, 28, 29 nolu santrallerin ; eğime göre yapılan uygunluk analizi sonucunda 4, 8,9, 26, 28, nolu santrallerin uygun olamadığı saptamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Güneş Enerji Santrali (GES), Şanlıurfa İli, Yenilenebilir enerji

Suitability analysis of the ges installed of ground shapes (elevation, slope, aspect) in Sanliurfa province

The effect of SPP on the terrain the natural change in the earth’s cover caused by theintervention of SPP in the natural cover requires us to dec the relationship between SPP andnature. One of the prominent methods when it is necessary to investigate this relationshipin detail and propose areas for appropriate land uses is the “suitability analysis”. Theseproperties add value to it as a commercial product. In this study, the suitability analysis wasperformed according to the topographical characteristics (Elevation, Slope Aspect) of the SPPsestablished in Şanlıurfa. In this analysis, the distributions of the SPP installed in Şanlıurfaprovince according to elevation, slope and aspect, respectively, were made. Then, theconsistency ratios of the SPP were determined by taking the normalization analysis, proximityclassification and binary comparison matrix of the SPP according to elevation, slope andaspect separately. This classification was made on 30 SPP, which are located in the provinceof Sanliurfa. The detection of SPP and the determination of its physical properties were carriedout using remote sensing techniques. The results obtained at the end of the analyzes weremapped and the state of the SPP was clarified visually. As a result, as a result of the suitabilityanalysis of the SPP installed throughout the province according to the altitude, the powerplants numbered 7, 26, 27, 29, 30; As a result of the suitability analysis made according tothe aspect, the power plants numbered 4, 26, 27, 28, 29; as a result of the suitability analysismade according to the slope, it was determined that the power plants numbered 4, 8, 9, 26,28 were not suitable.

Keywords:

Solar Power Plant (SPP), Şanlıurfa Province, Renewable energy,

PDF

___

U.S. Environmental Protection Agency. (2006). Solar Power Analysis and Design Specifications, SRA International. http://www.epa. gov/brownfields
Ayday, C., Yaman, N., Sabah, L., & Höke O. (2016). Güneş enerji santrali yer seçiminde açık kaynak kodlu cbs kullanımı-Eskişehir il örneği. İçinde Maktav, D., & Berberoğlu, S. (Eds) 6. Uzaktan Algılama- Cbs Sempozyumu (UZAL-CBS)(ss.491-500). http://uzalcbs. org/wp-content/uploads/2016/11/2016_977.pdf
Çankaya, S. (2013). Güneş enerjisi ile elektrik üretimi. 2. Antalya Güneş Enerji Sempozyumu. 25-28. Antalya.
Güçlüer, D. (2010). Güneş Enerjisi Santrali Kurulacak Alanların CBSÇok Ölçütlü Karar Analizi Yöntemi ile Belirlenmesi.(Yayın no: 296834) [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi] Yök Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay. jsp?id=JEEa0lCITDv-vyR4kFoenA&no=262zTyIlS6pAF-XYYu4dLQ
Gürbüz, M., & Obut, Z. (2015). Göksun ilçesinde güneş enerjisi santrali kurulacak alanların cbs yöntemi ile belirlenmesi. Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı, 705-714.
Hang, Q., Jun, Z., Xiao, Y., & Junkui, C. (2008). Prospect Of Concentrating Solar Power in China-The Sustainable Future. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 12, 2505–2514.
Kaya, K., & Koç, E. (2015). Enerji Üretim Santralleri Maliyet Analizi. Mühendis ve Makine Dergisi, 56 (660), 61-68.
Külekçi, Ö. C. (2009). Yenilenebilir enerji kaynakları arasında jeotermal enerjinin yeri ve Türkiye açısından önemi. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 1(2), 83-91.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (2021). Türkiye global güneş radyasyonu uzun yıllar ortalaması (2004-2018) helıosat model ürünleri. T.C. Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/kurumici/radyasyon_ iller.aspx?il=sanliurfa)
Obut, Z. (2016). Göksun ilçesinde güneş enerjisi santrali kurulacak alanların cbs yöntemi ile belirlenmesi.(Yayın no: 431444) [Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi] Yök Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorgu- SonucYeni.jsp
Saaty, T. L. (1994). How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process. Interfaces 24, 19-43.
Saner, H. (2015). Türkiye’de güneş enerjisi santrallerinin yer seçimi ve çevresel etkileri: karapınar ve karaman enerji ihtisas endüstri bölgeleri örneklerinin değerlendirilmesi. (Yayın no: 393387 ) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yök Tez Merkezi, https://tez. yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Ültanır, M.Ö. (1996). 21. Yüzyılın Eşiğinde Güneş Enerjisi. Bilim ve Teknik Dergisi, 340 (3), 50-55.
Varınca, K. B., & Gönüllü, M. T. (2006). Türkiye’de güneş enerjisi potansiyeli ve bu potansiyelin kullanım derecesi, yöntemi ve yaygınlığı üzerine bir araştırma. 1. Ulusal Güneş ve Hidrojen Enerjisi Kongresi, 270-275, 21-23 Haziran, Eskişehir.
Yalçın, C., & Yüce, M. (2020). Burdur’da güneş enerjisi santrali (ges) yatırımına uygun alanların cbs yöntemiyle tespiti. Geomatik, 5(1), 40-50. https://doi.org/10.29128/geomatik.561962
Yatırım Destek Ofisi (2021). Coğrafi Durum. https://www.investsanliurfa. com/sanliurfa/cografi-durum--409
Özcanlı, M., & Güzel, A. (2015). Şanlıurfa şehrinin alansal gelişiminin çevresindeki tarım arazilerine etkisi. Turkish Studies 10. 723-744 http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7890
Taktak, F., & Ilı, M. (2018). Güneş Enerji Santrali (GES) Geliştirme: Uşak Örneği . Geomatik , 3 (1) , 1-21 . DOI: 10.29128/geomatik. 329561
Kum, G., Sönmez, M. E., & Karabaş, M. (2019). Gaziantep İlinde güneş enerjisi potansiyelinin analitik hiyerarşi süreci yöntemi (ahs) ile belirlenmesi. Coğrafya Dergisi, 0 (39), 61-72. https://doi. org/10.26650/JGEOG2019-0031
Emeksiz, C., & Fındık, M.M. (2021). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Türkiye Ölçeğinde Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (26), 155-164. https:// doi.org/10.31590/ejosat.948729