Türkiye’de İlahiyat Fakültelerinde Din Felsefesi

Bu makalede Türkiye’de İlahiyat Fakültelerinde Din Felsefesi araştırıldı. Darülfünun İlahiyat Fakültesi öncesinde Yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde (1900-1925) bazı araştırmalar yazıldı. Bu araş- tırmalar, Mehmed Arif’in “Hikmet-i Edyan”, Memduh Suleyman’ın “Felsefe-i Edyan”, Mehmed Şevketi’nin “Din Felsefesinden” ve “Felsefe-i Din”, Mehmed Emin’in “Kant’ın Din Felsefesi”, Ferid Kam’ın “Dini Felsefi Sohbetler ve M. Hamdi Yazır’ın “Dibace” (Önsöz) adlı yazılarıdır. Darülfünun İlahiyat Fakültesi döneminde (1925-1933), Mustafa Şekib’in Felsefe-i Din ve onun Emmanuel Leroux’dan “Fransız Lisanıyle Konuşulan Memleketlerde 1914’den 1925’e Kadar Din Felsefesi” adlı çevirisi önemli araştırmalardır. Mehmet İzzet Höffding’in Din Felsefesi’ni çevirmeye başlamış, ancak bitirememiştir. 1933’ten 1976’ya kadar Türkiye’de din felsefesi dersi okutulmamıştır. Fakat M. Şekip Tunç “Din Yolu” vb. dergilerde yazılarını yayınlamıştır. O yazılarını “Din Felsefesi” adıyla yayınlamak istemiş, fakat yayınlayamamıştır. Onun ölümünde sonra eşi onun yazılarını 1959’da “Bir Din Felsefesine Doğru” adıyla yayınlamıştır. 1974 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, din felsefesine bir disiplin ve ders olarak programında yer vermiştir. 1976’da bu dersi okutan Mehmet S. Aydın, ilgili çalışmalarını “Din Felsefesi” adıyla yayınlamıştır. 1982 yılında “Yüksek İslam Enstitüsü”nün İlahiyat Fakültesi olarak öğretime devam etmesinden sonra bu fakültelerde de din felsefesi programlarda yer almıştır. 1990’dan sonra bu branşın elemanları ve araştırmacıları din felsefesinin pek çok değişik problemleri hakkında önemli yazılar ve araştırmalar ortaya koymaktadırlar. Din felsefesi Türkiye’de İlahiyat fakültelerinde ve bazı felsefe bölümlerinde lisans ve lisans üstü düzeyinde okutulmaktadır.

The Philosophy of Religion in the Faculties of Theology in Turkey

The Philosophy of Religion in Faculties of Theology in Turkey were researched in this article. Some researches (Mehmed Arif’s “Hikmet-i Edyan”, Memduh Suleyman’s “Felsefe-i Edyan”, Mehmed Şawkati’s “Din Felsefesinden” and “Felsefe-i Din”, Mehmed Amin’s “Kant’ın Din Felsefesi”, Ferid Kam’s “Dini Felsefi Sohbetler and M. Hamdi Yazır’s “Dibace”) were written in (1900-1925) the first quarter of twentieth century before Faculty of Theology in İstanbul Darulfunun.. In the period of Darulfunun Thelogy Faculty (1925-1933), Mustafa Şakib’s Felsefe-i Din and his translation from Emmanuel Leroux’s “Fransız Lisanıyle Konuşulan Memleketlerde 1914’den 1925’e Kadar Din Felsefesi” are important researches. Mehmed İzzet’s translation from Hoffding’s Philosophy of Religion didn’t end. After 1933 to 1976 the philosophy of religion wasn’t studied in Turkey. But M. Şakib maintained his publications in some reviews as “Din Yolu”. He wanted to publish his writings as “Din Felsefesi”. But he didn’t publish. After his death his wife published his writings as “Bir Din Felsefesine Doğru” in 1959. Theology Faculty in Ankara University accepted the philosophy of religion as a disciplin and lessons in it’s programs in 1974. Then this discipline was lecturered in 1976 by Mehmet S. Aydın. He published his writings about this branch as “Din Felsefesi”. After 1982 the philosophy of religion was taken part in programs another Thelogy Faculties because of changing this faculties names and programes. The name of this institution is “Yüksek Islam Enstitüsü” before this age. The lecturers and staff members of this branch have worked and published very important writings about the varieties problems of philosophy of religion since 1990’s. The philosophy of religion has been studied at lisans and magister and doctorate programes in Theology Faculties and some philosophy departments in Turkey