GİRESUN, ŞEBİNKARAHİSAR İLÇESİNİN KÜLTÜREL MİRASI: TAMZARA BEZİ

Giresun iline bağlı Şebinkarahisar ilçesi, deniz seviyesinden oldukça yüksekte, küçükbaş hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı, iklimi nedeniyle yoğun kış koşullarına sahip bir ilçedir. Anadolu’nun pek çok yöresinde olduğu gibi Şebinkarahisar’da da üretildiği mahallenin adıyla anılan Tamzara bezi dokumacılığı köklü bir geçmişe sahip olmasına rağmen günümüzde neredeyse kaybolma aşamasındadır. Bu araştırmanın amacı, Tamzara bezlerinin teknik, renk, desen ve kompozisyon özelliklerini değerlendirerek sistemli bilgiler sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda eski dokuma ustaları ve aileleri ile yüz yüze görüşmeler yapılarak orijinal Tamzara bezlerinin üretim aşamaları belirlenmeye çalışılmış, var olan ve ulaşılabilen örneklerin teknik özellikleri saptanmıştır. Araştırma kapsamında 9 adet orijinal Tamzara bezi, II. Nesil olarak değerlendirilen 4 adet bez ve günümüz dokumaları olarak değerlendirilen 5 adet örnek bezin teknik analizleri yapılmış, geçmiş ile günümüz arasındaki değişim ve/veya benzerlikler ortaya konmaya çalışılmıştır.

CULTURAL HERITAGE OF GİRESUN, ŞEBİNKARAHİSAR DISTRICT: TAMZARA CLOTH

Şebinkarahisar District of the Province of Giresun is quite above from the sea level, where there is mainly sheep and goat breeding under heavy winter conditions because of the climate. Tamzara cloth that is known with the name of the neighborhood where it is produced, almost disappears today despite its deep roots in the past. The aim of this paper is to assess the technique, color, ornament and composition characteristics of Tamzara cloths in order to provide systematic information. For the aim, face to face meetings with old weaving masters and their families were held to be able to define the production steps of the original Tamzara cloths and the technical specifications of existing accessible examples were defined. Within the scope of the work, 9 pieces of original Tamzara cloth, 4 pieces of cloths to be assessed as second generation and 5 pieces of cloths to be assessed as the examples for today were technically analyzed and the differences or similarities between the past and today were tried to be figured out.

PDF

___

AKPINARLI, F. / BAŞARAN, F.N., 2012. Kırım Kültüründe Maramalar, Millî Folklor, Yıl:24, Sayı:94,s.162-172.

BAŞARAN, F.N., 2014. Bayburt Yöresinde Geleneksel “Ehram Dokumacılığı” Üretim Teknikleri, Motif Ve Kompozisyon Özellikleri, Millî Folklor, Yıl:26, Sayı:104,s.151-166.

ÇALIK, Ü., 2016. Tarih İçinde Şebinkarahisar, T.C. Şebinkarahisar Kaymakamlığı Kültür Yayınları:1, Emin Yayınları, Bursa.

GÜZEL, E. / KULAZ, M., 2016. Tunceli-Çemişgezek- Doğan Köyü Halı Dokuma Örnekleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4): 1321-1335.

ÖLMEZ, F. N. / ETİKAN, S., 2013. Fethiye‘de Düz Dokumacılık ve Günümüzdeki Durumu, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Cilt: 2, No:1,s.87-10.

UZUNÖZ, K. / TÜRKYILMAZ, T. A., 2008. Tekstil Terimleri Sözlüğü, Ezgi Kitabevi, Bursa.

SABUNCU, P., 2013. Ziyanı Değil-Yeni Şebinkarahisar Yazılarım, Yaz Yayınları, İstanbul.

ÖZKAN TAĞI, S. 2005. Community, Identity and Dress in The Azdavay Region of Black Sea. Turkey. The Fabric of Life Cultural Transformations in Turkish Society. Amerika Birleşik Devletleri, Global Academic Publishing. s.225-247.

TOSUN, M. D., 2014. Başvekil İsmet İnönü’ye ait Telgraf, T.C. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Arşivleri, Cumhuriyet Arşivi Bölümü, Yer No: 13-75-25, Belge tarihi:04.08.1935.

TOSUN, M. D., 2015. Arşiv Belgelerinde Karahisar-i Şarki ( Şebinkarahisar Tarihi), Rıhtım Dijital Matbaa, 1.Baskı, İstanbul.

YILDIRIM, Ş., 2013. “Şırnak Yöresi Şal Şapik Kumaş Dokumacılığı”, (yayımlanmamış yüksek lisans tezi: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, El Sanatları Anabilim Dalı. Ankara.)

YÜCEL, E. S, Tarihsiz. Salname-i Vilayet-i Sivas 1287-1870 Sivas İl Yıllığı, Buruciye Yayınları, No:10, Sultanşehir Kültür ve Sanat Derneği, Sivas.

Url1-http://cografyaharita.com/turkiye_mulki_idare_ haritalari3.html (Coğrafya Haritanın websitesi)

Url2- https://muratdursuntosun.wordpress. com/2015/05/09/1904-yilinda-tamzarali-ermeni-kadinve-cocuklarinin-calismak-icin-istanbul-ve-izmiregitmek-istemeleri/ (Murat Dursun Tosun’nun kişisel web sitesi)

Url3-https://muratdursuntosun.wordpress. com/2015/05/01/karahisar-i-tamzarada-uretilen-ketenbezi/ (Murat Dursun Tosun’nun kişisel web sitesi) Url4- https://eksisozluk.com/zirnik--174790 (Ekşi sözlük websitesi)

Abdullah DÖNMEZ. (2016). Esnaf. 29 yaş. Şebinkarahisar.

Aynur YAZICIOĞLU.(2016). Ev Hanımı. 49 yaş. Şebinkarahisar.

Cavit İŞCAN. (2016).Emekli Öğretmen. 68 yaş. Şebinkarahisar.

Cemile YAZAN. (2016).Ev Hanımı. 56 yaş. Şebinkarahisar.

Esra HASARI. ( 2016).Tamzara Bezi Dokuma Ustası. 40 Yaş. Tamzara Bezi Dokuma Atölyesi, Şebinkarahisar.

Mine CERANOĞLU.(2016). Öğretim Görevlisi Dr., Giresun Üniversitesi Feyzi Kıraç Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Moda Tasarımı Bölümü. 33 yaş. Tamzara Bezi Orijinal Dokuma Tezgâhı Fotoğraf Koleksiyonu’ndan. Şebinkarahisar.

Murat Dursun TOSUN. (2017). Araştırmacı-Yazar. 57 yaş. İstanbul.

Nazire KELEMCİ. (2016). Halk Eğitim Merkezi Yöresel Bez Dokuma Kursu, Tamzara Bezi ve Mazmanlık Dokuma Ustası. 47 yaş. Şebinkarahisar.

Orhan KÜTÜKÇÜ. (2016). Emekli Öğretmen. 72 yaş. Şebinkarahisar.

Recep ERTÜRK (2016). Emekli Öğretmen. 60 yaş. Şebinkarahisar.

Ünsal ÇALIK.( 2016). Emekli Öğretmen / AraştırmacıYazar. 75 yaş. Şebinkarahisar.

Temel MELETLİ. (2016). Emekli Öğretmen. 73 yaş. Şebinkarahisar.

Yektağ ŞİŞMAN. (2016). Emekli Öğretmen. 65 yaş. Şebinkarahisar.

Zehra ŞİŞMAN. (2016). Ev Hanımı. 89 yaş. Şebinkarahisar.