NUR ÖZLEM KILINÇ, AYFER TEZEL

Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Durumlarına Göre Öz- Etkililik Düzeylerinin Değerlendirilmesi

AMAÇ: Bu makale, üniversite öğrencilerinin sigara içme durumlarına göre öz-etkililik düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın evrenini Bingöl Üniversitesi'nde 2009-2010 öğretim yılında öğrenimine devam eden toplam 920 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş, çalışmaya katılmaya gönüllü olan 765 öğrenci ile çalışma tamamlanmıştır. Araştırma verileri, sosyo-demografik bilgileri içeren form, öz- etkililik ölçeği, kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi; bilgisayar ortamında, tanımlayıcı testler, t testi, varyans analizi ile yapılmıştır. BULGULAR: Öğrencilerin sigara içme oranı kızlarda %6,9, erkeklerde %37,4 olmak üzere toplamda %44,3 olarak saptanmıştır. Sigara içen öğrencilerin yaşadığı yerin, babalarının eğitim durumunun, sigarayı bırakmayı düşünmelerinin öz-etkililik düzeylerini etkilediği belirlenmiştir (p

[The Assessment of Self-Efficacy Level According to University Students' Smoking Situation]

AIM: This essay is made with the aim of assessing of self-efficacy level according to university students' smoking situation. METHOD: The study that is descriptive type was made in between September 2009-June 2010 in University of Bingöl. Totally 920 students who attend Bingöl Universty in 2009-2010 academic year consist of the universe of the study. The choice of sample wasn't used in the study, the study completed with 765 students who were volunteer to join the study data was collected by using the form including socio-demographic data and self-efficacy scale. Evaluating data was made by descriptive tests in computer environment, t test and analysis of variance. RESULTS: The rate of students' smoking is 6,9 % among girls, 37,4 % among boys and it is totally 44,3 %. It was determined that place that they live, their fathers' education of smoking students idea quit smoking effect their self-efficacy level. It was determined that family type, marital status, fathers' education of non-smoking students effect their self-efficacy level. CONCLUSION: It is found that self-efficacy of non-smoking students is higher than the self-efficacy of smoking students.

PDF

___

1. World Helth Organization. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic. The MPOWER package. 2008.
2. Boyacı H, Çorapçıoğlu A, Ilgazlı A, Başyiğit İ, Yıldız F. Kocaeli Üniversitesi Öğrencilerinin Sigara İçme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları. 2003; 14: 169-175.
3. Jairath N, Mirchell K, Filleon B. Childhood Smoking: The Research, Clinical and Theoretical Imperative for Nursing Action, International Council of Nursing. İnternational Nursing Review. 2003; 50: 203-214.
4. US Department of Health and Human Services. A Report of the Surgeon General: The Health Consequences of Smoking. Washington (DC), US Department of Health and Human Services. 1982.
5. Yazıcı H, Şahin M. Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Tutumları İle Sigara İçme Statüleri Arasındaki İlişki. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2005; 13(2): 455-466.
6. Yeşilyaprak B. Üniversite Gençlerinin Psikolojik Sorunları. Psikoloji Dergisi. 1986; 5: 80-84.
7. 7. Göksel T, Cirit M, Bayındır U. İzmirli Lise Öğrencilerinin Sigara Alışkanlığını Etkileyen Faktörler. Toraks Dergisi. 2001; 2(3): 49-53
8. Kaya N, Çilli AS. Üniversite Öğrencilerinde Nikotin, Alkol ve Madde Bağımlılığının Oniki Aylık Yaygınlığı, Bağımlılık Dergisi. 2002; 3(2): 91-97.
9. Kişioğlu N, Öztürk M, Doğan M. Süleyman Demirel Üniversitesi İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Sigaraya Yönelik Bilgi, Tutum, Davranışları ve Sigaraya Başlama ve Alışma Durumları. 2002.
10. Özyardımcı N. Sigara ve Sağlık. Bursa. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayını, 2002, s. 49- 85.
11. Açıkel CH, Kılıç S, Uçar M, Yaren H, Türker T. Sağlık Astsubay Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinde Sigara İçme Durumu ve Etki Eden Faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2004; 3(8): 178-185.
12. Kösecik M, Emiroğlu HH, Ceylan E, Baz T. Şanlıurfa'da Lise Öğrencilerinin Sigara Hakkındaki Tutum Düzeyleri. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2006; 3(1): 19-22.
13. Pekşen Y, Canbaz S, Sünter AT, Tunçel EK. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yasar Doğu Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Öğrencilerinde Sigara İçme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. Bağımlılık Dergisi. 2005; 6: 111-116.
14. Yazıcı H, Ak İ. Üniversite Öğrencilerinde Depresif Belirtiler, Kişisel Sağlık Davranışları ve Sigara İçme. Anatolian Journal of Psychiatry. 2008; 9: 224-231.
15. Schwarzer R, Fuchs R. Self Efficacy and Health Behaviours, to Appear in: Conner M, Norman P, Predicting Health Behaviour. Research and Practice with Social Cognition Models. Buckingham Open University Press. 1995.
16. Bandura A. Self-efficacy Mechanism in Human Agency, American Psychologist 1982; 37(2): 47- 122.
17. Bandura A. Self-efficacy in Changing Societies. New York, Cambridge University. 1995.
18.__Bandu_A._(2002)._Self_efficacy._http:www.emo ry.edu/Education/mfp/BanEncy.html_[Erişim tarihi: 10.06. 2009].
19. Fritz JD. An İntervention for Adolescent Smoking Cessation, Doctoral Dissertation, University of Missouri-Saint Louris. 2003; Publication Number:AAT3083754.
20. Fritz JD. An İntervention for Adolescent Smoking Cessation, Doctoral Dissertation, University of Missouri-Saint Louris. 2003.
21. Ergül Ş. Sigara İçme Alışkanlığı Olan Adölesanlarda Karşıt Olumlu Davranış Geliştirmeye Yönelik Hemşirelik Girişimlerinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Doktora Tezi. İzmir. Ege Üniversitesi, 2005.
22. Özbay Y, Yazıcı H, Şahin B. Sigara İçme Davranışları Depresif Eğilimler ve Stresle Başa Çıkma. X. Ulusal Psikoloji Kongresi. Ankara. 1998.
23. Yazıcı H, Özbay Y. Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Davranışlarının Bilişsel-davranışçı Bir Modele Dayalı Olarak İncelenmesi. Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 172: 116-124.
24. Lise Öğrencilerinin Yüzde 27'si Sigara Tiryakisi. Erginel S. http://www.memurlar.net/haber/7558/ [Erişim tarihi: 05.04. 2009].
25. Bozkurt A.İ, Şahinöz S, Özçırpıcı B. Gap Bölgesinde 15 Yaş ve Üzeri Nüfusta Sigara İçme Prevalansı ve Bunu Etkileyen Çeşitli Faktörler, VIII. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, Diyarbakır. 2002; s. 906-908.
26. Özbay Y, Yazıcı H. Sigara Bırakma Çabaları, İçme Sıklığı, Kontrol Etkinliğinin Sigara İçme Davranışı Üzerindeki Etkisi. 3. Eğitim Bilimleri Kongresi, Uludağ Üniversitesi. Bursa. 1996.
27. Arbak P, Erdem F, Karacan Ö, Özdemir Ö. Düzce Lisesi Öğrencilerinde Sigara Alışkanlığı. Solunum Dergisi. 2000; 2: 17-21.
28. Chang F, Lee C, Lai H, Chiang J, Lee P, Chen W. Social Influences and Self-efficacy as Predictors of Youth Smoking Initiation and Cessation: a 3-year Longitudinal Study of Vocational High School Students in Taiwan. Addiction. 2006; 101: 1645-1655.
29. Yazıcı H. Bilişsel Davranışçı Sigara Bırakma Programları, 12 Ulusal Psikoloji Kongresi Bildirileri. Ankara. 2002.
30. Gözüm S, Aksayan S. Özetkililik/Yeterlik Ölçeğinin Türkçe Formunun Güvenirlilik ve Geçerliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 1999; 2(1): 21-34.
31. Tiller D. (1995). Self- efficacy in College Students._www.mwsc.edu/psychology/research /psy302/fall95/tiller.htm -12k- [Erişim tarihi: 05.01.2007].
32. Tiller D. 1995. Self- efficacy in College Students._www.mwsc.edu/psychology/research /psy302/fall95/tiller.htm -12k- [Erişim tarihi: 05.01.2007].
33. Yetkin A, Özer H. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Birinci Sınıf Öğrencilerinin Klinik Uygulamaya İlişkin Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Eds.: Kırpınar İ. İn: 6. Anadolu Psikiyatri Günleri Kongresi Bilimsel Çalışmalar Kitabı, Psikiyatri Deneği Erzurum Şubesi Yayınları. 1997, s. 215-220.
34. Keskin ÜG, Orgun F. Öğrencilerin Öz etkililikyeterlilik Düzeyleri ile Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi. Anadolu Psikyatri Dergisi. 2006; 7: 92-99.
35. Velioğlu P. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul. Alaş Ofset, 1999, s. 323-346.
36. Fagan P, Eisenberg M, Frazier L. Employed Adolescents and Beliefs About Self-efficacy to Avoid Smoking. Addictive Behaviors. 2003; 28: 613-626.
37. Yazıcı H, Özbay YÜniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Davranışlarıyla Öz-yeterlik İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2004; 7: 91-107.
38. Borelli B, Mermelstein R. Goal Setting and Behavior Change in a Smoking Cessation Program. Cognitive Therapy and Research 1994; 18: 69-83.
39. Anderson S, Keller C, M Govan N. Smoking Cessation: The State of The Science, The Utility of The Transtheoritical Model in Guiding Interventions in Smoking Cessation, The Online Journal of Knowledge Synthesis for Nursing. 1999; 22(6): 9.
40. Rajamaki H, Katajavuori N, Jarvinen P. A Qualitative Study of The Difficulties of Smoking Cessation; Health Care Professionals' and Smokers' Point of View, Pharmacy World&Science. 2002; 24(6): 240-246.
41. Baltaş Z. Sağlık Psikolojisi. Halk Sağlığında Davranış Bilimleri. 1.Basım. İstanbul Remzi Kitapevi, 2000.
42. Blankenhom D. Fatherless America: Confronting our most urgent social problem. New York. Basic Books. 1995.
43. Prochaska JO, Velicer WF, Diclemente CC, Fava J. Measuring Process of Change: Applications to the Cessation of Smoking. Journal Of Consulting and Clinical Psychology. 1988; 56: 520-528.
44. Silvis GL. Understanding And Deterring Tabocco Use Among Adolescents. Pediatric Clinics Of North America. 1987; 34(2): 360-370.