M. Nihal ESİN, Dilek YILMAZ, AYSUN ARDIÇ

Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir Fabrikanın Kaynak Bölümü Çalışanlarında Maske Kullanımı ve Etkileyen Faktörler

AMAÇ: Bu çalışma çalışanların maske kullanım davranışlarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla kesitsel araştırma tipinde planlanmıştır. YÖNTEM:Çalışma, İstanbul'da otomotiv sektöründe faaliyet gösteren ve yaklaşık 1000 çalışanı olan bir fabrikanın kaynak bölümünde çalışan 100 işçi ile yapılmıştır.Çalışmanın verileri; araştırıcılar tarafından geliştirilen "Çalışanların Tanıtıcı Özellikleri Formu", "Maske kullanım Davranışları Formu", Wallston ve De Wellis tarafından geliştirilen "Çok Boyutlu Sağlık Kontrolü Ölçeği", Walker, Sechrist ve Pender tarafından geliştirilen "Kendini Gerçekleştirme Ölçeği" ve "Sağlık Sorumluluğu Ölçeği" ile toplanmıştır. BULGULAR: Çalışanların büyük çoğunluğunun (%32) 26-33 yaş grubunda, %76'sının evli, %37'sinin ilkokul mezunu olduğu ve %58'inin 11 yıl üzeri çalışmakta olduğu bulunmuştur. %60'ının düzenli olarak maskelerini taktıkları belirlenmiştir. Maskelerini düzenli olarak kullanmayanların ise %14'ü "çok kısa süre maske kullandığını", %26'sı ise "hiçbir zaman maske takmadığını" ifade etmiştir. Çalışmanın sonuçları; maskenin fizik yapısı, maske kullanımı ile ilgili bilgi düzeyi ve çalışanın sağlığı ile ilgili içsel süreçleri gibi faktörlerin maske kullanımını etkilediğini göstermiştir. Bu faktörler içinde maske kullanımını engelleyen en etkili değişkenleri belirlemek amacıyla lojistik regresyon analizi yapılmış ve "maske takınca nefes alamama" nedeninin" 9 kat (OR= 9,48, %95 CI= 1,86- 16,52) "maskenin takıp çıkarılmasının zaman alması" nedeninin ise 4 kat daha fazla (OR= 4,85, %95 CI= 0,03-8,81) maske kullanımını engellediği bulunmuştur. SONUÇ:Çalışma sonuçlarının;İşyeri hekimleri,iş sağlığı hemşireleri ve iş güvenliği uzmanlarının hazırlayacağı "Maske kullanımını iyileştirme programları" için temel veri oluşturacağı düşünülmüştür.

[Use of Respiratory Mask and Influencing Factors among Workers Who Worked in Welding Department at Automotive Sector]

AIM: This study was designed in a cross sectional pattern in order to determine workers' behaviors about respiratory mask use and the factors involved. METHOD: The study was conducted with 100 workers in the welding department of a factory operating in automotive sector and employing approximately 1000 people. The data in the study was collected by means of 'Form for the Assessment of Descriptive Features of Employees' and 'Respiratory Mask Use Behaviors Form", developed by the researchers; the Multidimensional Health Locus of Control Scale, developed by Wallston and De Wellis; Self-Actualization Scale and Health Responsibility Scale, developed by Walker, Sechrist and Pender. RESULTS: It was found out that a majority of the workers are aged between 26 and 33 (32%), 76% of them are married, 37% are primary school graduates and 58% of them have been working for more than 11 years. It was also determined that 60% of the workers regularly wear respiratory mask. 14% of those using masks irregularly stated that they "used a respiratory mask for a short time" and 26% of them stated that they "never wore a respiratory mask". The findings from the study showed that factors like the physical formation of the respiratory mask, the level of information about the mask, and the cognitive perceptual factors related to the employee's health influenced respiratory mask use. Two variables with significant odds ratios were identified thorough logistic regression analysis. Worker who reported that they had inability to breathe when wearing a mask were over 9 times (OR= 9,48, %95 CI= 1,86- 16,52) and "the time spent putting on and removing a mask" were over 4 times (OR= 4,85, %95 CI= 0,03-8,81) more likely to have never wear a respiratory mask than those who used regularly wear mask . CONCLUSION: It is considered that the results from this study could form a set of basic data for "respiratory mask use improvement programs" to be designed by workplace doctors, occupational health nurses and occupational safety experts.

PDF

___

1. Balcı E, Horoz D, Gün İ, Öztürk Y. Temizlik işinde çalışan kişilerin temizlik ve sağlık davranışlarının değerlendirilmesi.Erciyes Tıp Dergisi. 2005; 27(4): 158-166.
2. Balcı E, Gün İ, Kaya A, Öksüzkaya A. Kayseri'de bir mobilya fabrikasındaki işçilerin iş güvenliği konusunda bilgi-tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. Türk tabipleri Birliği. 2005; Ekim-KasımAralık; 28-33.
3. Erelel M. Biyolojik etkenli mesleki solunum sistemi hastalıkları ve korunma. MESKA 2007 İş sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu Kitabı. İstanbul: 2007. s. 89-94.
4. Esin MN, Erdoğan S. Endüstriyel Alanda Çalışan İşçilerin Sağlık Davranışlarının saptanması ve Geliştirilmesi. IV. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu Uluslar arası katılımlı Kitabı. Kıbrıs: 1997. s. 342.
5. Esin MN. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğinin Türkçe'ye Uyarlanması. Hemşirelik Bülteni. 1999; 12: 45.
6. Grisso R, Gay S, Hetzel G, Stone B Tech V. National Ag Safety Database (NASD). Respiratory_Protection_in_Agriculture._http://ww w.cdc.gov/nasd/docs/d001701_d001800/d00179 7/d001797.html [Erişim Tarihi: 11.04.2008].
7. İlgürel N, Sözen Ş. Değişik sanayi Kuruluşlarında Gürültünün Nesnel, Öznel ve Yönetmelikler Bağlamında İncelenmesi. YTÜ Mimarlık Fakültesi e- Dergisi. 2005; 1(1): 9-16.
8. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik. 25370 Sayılı, 11 Şubat 2004 Tarihli Resmi Gazete. http://www.isguvenligi.net/mevzuat/4857_isig_yo netmelikleri/kisisel_koruyucu_donanimlarin_isyer lerinde_kullanilmasi.pdf [Erişim Tarihi: 15.04.2008].
9. OSHA Bülteni Use of gas mask respirator. 2005. p. 889-892.
10. Office of Environmental Health and Safety. Respiratory protection program. Vırginia Common Wealth University. 1994. p. 5-20.
11. Respiratory Standard: Selection and Use. 2006._http://www.ehs.utoronto.ca/Assets/ehs3/d ocuments/RespiratorStd2006.pdf.pdf [Erişim Tarihi: 11.04.2008].
12. Rogers B. Occupational and Environmental Health Nursing Concepts and Practice. Second Edition. Philadelphia: W.B.Saunders Company. 2003. p. 453-454.
13. Turan S, Özvarış BŞ, Üner S. Bir fabrika çalışanlarına yönelik su ve besinlerle bulaşan hastalıklar eğitim programı geliştirme çalışması. Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni. 2002; 23(2): 23-24.
14. Yılmaz G. Kaynak Atölyelerinde Sağlık ve Güvenlik Sorunları, Alınması Gereken Önlemler. http://www.isguvenligi.net/index.php?option=com _content&task=view&id=6. [Erişim Tarihi: 15.04.2008].