Türkiye’de gıda güvenliği ve mevzuatı

Özet: Gıda güvenliği sağlıklı gıda üretimini sağlamak amacı ile gıdaların üretim, işleme, saklama, taşıma ve dağıtım aşamalarında gerekli kurallara uyulması, önlemlerin alınması olarak tanımlanmaktadır. Gıda güvenliğine ilişkin olarak temelde rekabet ve rekabetin sürdürülebilirliğinin sağlanması amacı ile ‘kalite kontrol ve yönetim sistemleri’ oluşturulmuştur. Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından oluşturulan TS 13001 standardı HACCP prensiplerine dayalıdır. HACCP 1971 yılında ABD Tarım ve Gıda Dairesi tarafından oluşturulmuş hammaddeden son ürüne kadar bilimsel kontrollerin yapılması ile gıda risklerinin önlenmesine dayalı bir sistemdir. Ülkemizde 1930 yılından bu yana gıda güvenliği ve denetimi ile ilgili yasalar bulunmaktadır. 2004 yılında çıkarılan 5179 sayılı yasa ile gıda güvenliği alanındaki tüm sorumluluk; Sağlık Bakanlığından ve belediyelerden alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bırakılmıştır. Halen ülkemiz gıda yasaları ve uygulamaları ile Avrupa Birliği (AB) yönergeleri ve uygulamaları arasında uyumsuzluk vardır.

Anahtar Kelimeler:

Mevzuat, gıda, Gıda, Türkiye, Güvenlik

Food safety and related laws in Turkey

Abstract: Food safety is described as; production, processing, saving and transportation of food safely. According to food safety on the basis of competition quality control and management systems were made. Turkish Standardization Instution prepared TS 13001 standardization according to HACCP principles. HACCP depends on FDA of USA that predicts that from row material to the end product scientific control decreases the risks of any kind. Since 1930 we have rules for food safety and control in our country. The new rule of 2004, known as 5179, gives the responsibility of food safety to Agriculture Ministry instead of Health Ministry and Municipilaty. At the time our country has disproportion between the application of the rules in food safety an EU directions and its applications.

Keywords:

Legislation, Food, Food, Turkey, Safety,

PDF

___

1. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Trade Reforms and Food Security. Rome, 2003, sayfa: 25.
2. Food and Agriculture Organization of the United Nations. The State of Food Insecurity in The World 2003. Rome, 2003, sayfa:6.
3. Tayar M. Gıda Güvenliği (Erişim Adresi: http://homepage.uludag.edu.tr/~mtayar/VETHAL K%20SAG.GG.htm, erişim tarihi: 12.05.2006.
4. Food Safety Education. Erişim adresi: http://www.uri.edu/ce/ceec/food/factsheets/gloss ary.html, erişim tarihi: 04.11.2006.
5. Food Safety Hazard. Erişim adresi: http://www.uri.edu/ce/ceec/food/factsheets/hazar ds.html, erişim tarihi: 04.11.2006.
6. WHO Global Strategy For Food Safety. Food Safety Department World Health Organization. Geneva, 2002, sayfa:7–9.
7. Çömlekoğlu Ü, Mazmancı B, Arpacı A. Pestisidlerin Kronik etkisine maruz kalan tarım işçilerinde eritrosit süperoksit dismutaz ve katalaz aktiviteleri. Türk Biyokimya Dergisi 2000 (24):483–488.
8. Food Safety. Erişim adresi: http://www.who.int/foodsafety/en/, erişim tarihi: 04.11.2006.
9. Ciğerim N. Toplu Beslenme Sistemlerinde Hijyen. Kök Yayıncılık. Ankara, 1994, sayfa:13– 15.
10. Güler Ç, Çobanoğlu Z, Besin Kirliliği Sağlık Bakanlığı Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi. Ankara, 1994, sayfa:12–17.
11. Aksakoğlu G, Ellidokuz H. Bulaşıcı Hastalıklarla Savaş İlkeleri. Açılım Yayıncılık. İzmir, 1996, sayfa:87–88.
12. TS Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP) Yönetim Sistemi. Erişim adresi: http://www.tse.org.tr/Turkish/KaliteYonetimi/1300 1bilgi.asp, erişim tarihi: 11.11.2006.
13. Merdol TK, Beyhan Y, Ciğerim N ve ark. Toplu beslenme yapılan kurumlarda çalışan personel için sanitasyon ve hijyen eğitimi rehberi. Hatipoğlu Yayınevi, Ankara, 2003, sayfa:45–51.
14. 1580 Sayılı Belediye Yasası. Resmi Gazete; 14.04.1930, sayı:1471. Yayımlandığı düstur: Tertip:3, cilt:11, sayfa:80.
15. 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu. Resmi Gazete; 06.05.1930, sayı:1489. Yayımlandığı düstur: Tertip:3, cilt:11, sayfa:143.
16. 560 Sayılı Kanun Hakkında Kararname. Resmi Gazete; 28.06.1995, Sayı: 22327.
17. 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun. Resmi Gazete; 05.06.2004, Sayı:25483. Yayımlandığı düstur: Tertip:5, cilt:43
18. 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Yasası, Resmi Gazete; 23.07.2004, Sayı:25531.
19. T. C. Sağlık Bakanlığı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 1996–1999. Ankara, 2001, sayfa:135.
20. T. C. Sağlık Bakanlığı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2000. Ankara, 2001, sayfa:152. T. C. Sağlık Bakanlığı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2001. Ankara, 2003, sayfa: 141.
21. T. C. Sağlık Bakanlığı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2002. Ankara, 2004, sayfa: 135.
22. T. C. Sağlık Bakanlığı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2003. Ankara, 2004, sayfa: 124–125.
23. Commission of the European Communities. Commission Staff Working Document Turkey 2006. Brussels, 2006, sayfa:44