Burcu TOKUÇ, UFUK BERBEROĞLU, GALİP EKUKLU

Reklam ve çocuklar: çocukların gıda markalarını tanıması, beslenme alışkanlıklarını ve gıda tercihlerini etkiliyor mu?

AMAÇ: Bu çalışma okul çağındaki çocukların beslenme alışkanlıklarını, beslenme bilgisini belirlemek, halen reklam kampanyaları süren ticari gıda markalarını tanıma oranlarını saptamak, ticari gıda markalarını tanıma oranları ile beslenme alışkanlıkları ve beslenme bilgisi arasında ilişki olup olmadığını sorgulamak amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: Edirne İli Merkez İlçesinde 15 (% 45.5) ilköğretim okulunda yürütülen çalışma, kesitsel bir araştırmadır. Verilerin toplanmasında 3 bölümden oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Birinci bölüm çocukların sosyo-demografik özellikleri ve beslenme alışkanlıkları, ikinci bölümde çocukların besin bilgileri ve besin tercihleri, üçüncü bölümde çocukların ticari gıda markalarını tanıma oranları sorgulanmıştır. BULGULAR: Çalışmaya 1018 öğrenci katılmıştır. Bu çalışmanın bulguları, daha önceki birçok çalışmanın 9-11 yaş grubu çocukların iyi beslenmedikleri yönündeki bulgularını doğrular niteliktedir. Çocukların çoğunluğu sağlıklı olmadığı bilinen cips, çikolata-gofret vb. tatlı gıdaları, kola vb. gazlı içecekleri fast-food türü yiyecekleri sık tükettiğini (en az günde 1 kez) belirtmiştir. Çocuklar sağlıklı besinleri bilmekte (med:8) ancak daha az tercih etmektedir (med:5). Öğrencilerin %84.9’u marka etiketlerinin yarıdan fazlasını doğru olarak tanımlamıştır. Reklam etiketlerini tanıma oranlarının yüksekliği cips ve benzeri gıdaların sık tüketimi ile, fast food tarzı gıdaların sık tüketimi ile, gazlı içeceklerin sık tüketimi ile ilişkili bulunmuştur. Sağlıklı besinleri daha fazla tanımlayan çocukların reklam etiketlerini tanıma oranları da yüksek bulunmuştur. SONUÇ: Bu çalışma gıda reklamları ile kötü beslenme arasındaki ilişki için güçlü kanıtlar sunmamakla birlikte gıda reklamlarının çocukları etkilediğine dikkat çekmektedir.

Advertisement and children: is brand logo recognition of children effected their nutritional habits and food preferences?

AIM: This study was conducted for determining the eating habits and food knowledge and rate of recognizing brand logos currently featured in promotional campaigns of the food industry of the school children. And to explore the relationship between the ability of recognizing brand logos currently featured in promotional campaigns of the food industry and eating habits, food knowledge and preferences. METHOD: This cross-sectional study was conducted in 15 primary schools in the provincial center of Edirne. The questionnaire form was composed of three parts. In the first part; the socio-demographic characteristics and nutritional habits, in the second part; food knowledge and preferences of the students and in the third part; ability to recognize brand logos were questioned. RESULTS: 1018 students were participated in the study. The results of the study confirmed the findings of previous studies that the diet of children aged 9-11 was poor. The majority of the children reported eating unhealthy foods such cips, crisps and fast-food and drinking fizzy drinks at least once a day. Children knew healthy foods (med:8) but did not prefer healthy foods (med:5). 84.9 % of the students recognized more than the half of the brand logos. A correlation was found between higher brand logo recognition and poorer eating behaviors and food knowledge. CONCLUSION: Nonetheless this study did not presented strong evidence to suggest a casual link between food advertising and poor diet; it indicated that food promotion may have an influence on children.

PDF

___

1. Mc Lellan F. Marketing and advertising: harmful to children’s health. Lancet. 2002; 360(9338): 1001.
2. Karaca Y, Pekyaman A, Güney H. A study on parents’ ethical perceptions of the effect TV advertising contents on children. Sosyal Bilimler Dergisi. 2007; 9(2): 234-249.
3. Akan P. Social accontibilites of advertising. Pazarlama Dünyası. 1995; 9(51): 12-7.
4. Childs NM, Maher JK. Gender in food advertising to children: boys eat first. British Food Journal. 2003; 105(7): 408-19.
5. King R, Bickman L, Nurcombe B, Hides L, Reid W. The impact of a poster advertising campaign in buses on young people awareness and knowledge of a telephone counseling service. Health Promot J Austr. 2005; 16(1): 74-7.
6. Lovato C, Linn G, Stead LF, Best A. Impact of tobacco advertising and promotion on increasing adolescent smoking behaviours. Cochrane Database Syst Rev. 2003;Issue 3: Art No.CD003439. DOI: 10.1002/14651858. CD003439.
7. Donkin AJM, Tilston CH, Neale RJ, Gregson K. Children’s food preferences: Television advertising vs nutritional advice. British Food Journal. 1992; 29(11): 6-17.
8. Halford JCG, Gillespie J, Brown V. Pontin EE, Dovey TM. Effect of television advertisements for foods on food consumption in children. Appetite. 2004; 42: 221-5.
9. Kelly B, Smith B, King L, Flood V, Bauman A. Television food advertising to children: the extent and nature of exposure. Public Health Nutrition. 2007; 10(11): 1234-40.
10. Mc Ginnis MJ, Gootman JA, Kraak VI. Food marketing to children and youth: threat or
opportunity? 2nd ed. Washington DC. The National Academic Pres, 2006, p. 6. 11. Kennedy C. Examining television as an influence on children’s health behaviors. J Pediatr Nurs. 2000; 15(5): 272-81. 12. Karaağaoğlu N. İlköğretim çocukları için sağlıklı beslenme. 1. Baskı. Ankara. Sağlık Bakanlığı Yayınları, 2008, p. 21-22.
13. International Obesity Task Force. Obesity in children and young people: a crisis in public health. Obesity Reviews. 2004; 5(Suppl 1): 1-104.
14. Salmon J, Campbell KJ, Crawford DA. Television viewing habits associated with obesity risk factors: a survey of Melbourne schoolchildren. MJA. 2006; 184(2): 64-67.
15. Demirezen E, Coşansu G. Evaluating the eating habits of adolescent students. STED. 2005; 14(8): 174-8.
16. Ludwig DS, Peterson KE, Gortmaker SI. Relation between consumption of sugar sweetened drinks and childhood obesity: a prospective observational analysis. The Lancet. 2001; 357(9255): 505-8.
17. Berkey CS, RockettHRH, Field AE, Gillman MW, Frazier AL, Camargo CA, Colditz GA. Activity, dietary ıntake, and weight changes in a longitudinal study of preadolescent and adolescent boys and girls. Pediatrics. 2000; 105(4): 56.
18. Bülbül SH. Advertisement in media and children. J Pediatr Sci. 2008; 4(6): 76-81.
19. Kopelman CA, Roberts LM, Adab P. Advertising of food to children: is brand logo recognition related to their food knowledge, eating behaviors and food preferences? Journal of Public Health. 2007; 29(4): 358-367.
20. Kurugöl Z, Yenigün A, Kusin N, Özgür T. Effects of TV on 3-12 aged children and consideration of the parents about TV. Türk Pediatri Arşivi. 1994; 29: 23.
21. Borzekowski DL. Robinson TN. The 30 second effect: an experiment revealing the impact of television commercials on food perferences of preschoolers. Am J Diet Assoc. 2001; 101(1): 42-6.